Претходен број

Си велам...

Ем шуто ем боде

Ерол Ризаов

Владата нема самодоверба. Пречувствителна е и на критиките и на пофалбите

Македонската Влада нема самодоверба. Премиерот Никола Груевски и неговиот министерски кабинет јавно ја покажуваат пречувствителноста и на критиките и на пофалбите. Тоа е својствено на недемократски влади, при што сите учесници во власта чекаат да видат што мисли водачот. За време на стравовлада, како што е нашата, се паѓа во транс од пофалби, а се исфрлаат воинствени пароли против секоја критика, па и најдобронамерна, со ќор-фишеци кои се поопасни за тој што ги истрелува, а не за тој против кого се наменети. Последниот масовен излив на јавно манифестиран комплекс на помала вредност се препукувањата меѓу македонската Влада и бриселската администрација. Недоличниот јазик и политичката некултура ја покажаа нашата балканштина и празна ароганција и надвор од границите со „убава“ промоција среде Брисел. Владата зазеде позиција: ем шуто ем боде.

Во што е суштината на затегнатите односи меѓу Брисел и Скопје и балканскиот јазик во европските релации. Дали е тоа изјавата на Ерван Фуере дека граѓаните на Македонија се паметни и не можат да бидат излажани кој ќе биде виновен што земјава и годинава нема да добие покана за почеток на преговори за членство во ЕУ. Или, суштината е во тоа што Груевски и неговиот тим цврсто стојат на ставот дека само Грција и проблемот со името е пречка за почнувањето на преговорите и дека европскиот протекционизам и ставањето на страна на Грција е најголемата пречка за евроатлантските интеграции на Македонија. Несреќата е во тоа што воопшто не е важно кој е во право. Уште полошо е ако двете страни се во право. Вербалната пресметка, во секој случај, оди на штета на Македонија и ја затскрива вистината, односно не се гледа најголемиот проблем на Македонија, а тоа е наметнатата филозофија од страна на власта дека реформите ги правиме поради Брисел и поради ЕУ и НАТО, а не поради нас.

Власта заборави дека Македонија имаше најлоши парламентарни избори досега. Имаше мртви и дваесетина ранети од огнено оружје. Со пукање, со застрашувања, со полнење кутии... веќе не може да се опстане ниту на Балканот, а не да се оди во Европа. Тоа е сериозен проблем на Македонија. Тоа е македонска трагедија, а не на Брисел. Власта се' уште нема храброст да признае дека владее со крвави раце, дека таа ги организираше досега најлошите парламентарни избори. За жал, тоа се сместува во некакви проценти, во смешни тричетвртинки, што е глупост од планетарни димензии. Немањето слободни избори не е ниту 75 отсто, ниту 100 отсто, ниту илјада отсто, туку е сигурен доказ дека во Македонија нема демократија. Наместо тоа да биде предмет на сериозна загриженост, тревога и голема активност на Владата, опозицијата, парламентот и невладините организации, на целото општество, да се спречат сите можности за лоши избори, да се казнат примерно сите престапници на срамните избори, власта овој срам го поттурна под тепих, правејќи се недоветна. Ивица Боцевски, министерот за евроинтеграции, изгледа смешен кога се обидува изборите, основниот предуслов на демократијата, да ги смести во некакви проценти или тричетвртинки.

Македонија ја зафаќа „турскиот синдром“, а тоа се вечни преговори со Европската унија без добивање рамноправно членство. Турција 20 години преговара со ЕУ и само преговара. Македонија веќе три години е кандидат за членка на ЕУ и се' уште не ги почнала преговорите. Колку ли ќе преговара. Точно е и тоа дека Европската унија врши силен протекционистички притисок и заштитнички се однесува кон соседна Грција за наметнатиот спор околу името на нашата држава. Грција го злоупотребува своето членство во ЕУ и во НАТО и постојано и' наметнува на Македонија неприфатливи отстапки кои се под достоинството на граѓаните на Република Македонија. Меѓутоа, точно е и тоа дека Македонија отвора простор и со други проблеми кои немаат никаква врска со името, како што е развојот на демократските процеси, во што спаѓаат сите основни елементи на демократијата, почнувајќи од изборите, па до слободата на медиумите, па до законите без дебата што се носат во парламентот, па до недостигот на политички дијалог, непочитувањето на пресумцијата на невиност, спектакуларните апсења, примитивниот популизам, провинцијализмот, политичката некултура. Во Европа, на пример, не може да се објасни потегот на претседателот на Собранието, Трајко Велјановски, да го укине Одделението за информации при парламентот. Сите информации од парламентот за јавноста мора да одат преку него. Тоа личи на оној југословенски функционер, кој барал да се укине Ројтерс.

Самодовербата не се стекнува со голема победа на избори, не се стекнува ниту со висок рејтинг ниту, пак, со реформи во сто чекори. Самодовербата е еден сосема поинаков процес кој зафаќа не само дел на образованието и политичката и општата култура туку, пред се', нешто што се вика демократска ориентација, подготвеност на толеранција, прифаќање на друго мислење и прифаќање на една поинаква аргументација, ценење на различностите и верба во сопствените способности. Во многу демократски поразивени земји со висок стандард и благосостојба владите и особено премиерите се изложени на сериозни критики за многу помали нешта отколку во Македонија, но сепак владината комуникација со јавноста има пишани и непишани правила кои граѓаните и политичките партии знаат да ги препознаат и почитуваат.

Македонскиот премиер Никола Груевски можеше и требаше да му одговори јавно на Ерван Фуере за неговата изјава која ја чувствува како навредлива, но во еден европски специфичен стил со дипломатски шарм. Во крајна линија, тоа можеше да се заврши со едно повикување на амбасадорот Фуере во Министерството за надворешни работи, каде што сериозно ќе му се обрне внимание дека не ги почитува дипломатските норми, дека не го препознава менталитетот и обичаите на граѓаните на Македонија, дека изнесува навредливи пораки јавно и, конечно, дека за тоа ќе уследи демарш до неговите претпоставени. Таков е редот во дипломатијата. Меѓутоа, полтроните, апологетите и контролираните медиуми оркестрирани на разни брифинзи направија вистински панаѓур од балканштина со недолични изрази и ниски удари, небаре Фуере е член на опозицијата и е портпарол на претседателот Бранко Црвенковски. Секако дека таквите навреди Брисел тешко ќе ги проголта дури и во случај Фуере да претерал во своите оцени, сеедно, дали рекол македонскиот народ е паметен или не е глупав да ги разбере грешките на македонските власти. Суштината на проблемот е многу подлабока. Македонија се соочува со неповолен извештај на Европската комисија. Се соочува со одлагање на преговорите, се соочува со нови услови за да добие покана и за НАТО и за Европската унија. Оваа власт се соочува со типичен неуспех во својата евроатлантска политика. За тоа не можат да бидат виновни само другите.

Спуштањето на топката меѓу Брисел и Скопје нема да биде едноставно, бидејќи допрва Македонија ја очекуваат подлабоки турбуленции и можна политичка криза, пред се', поради односите на власта со албанските политички партии. ДУИ ќе биде безгласна буква уште еден период, бидејќи ваквиот сервилен однос на Али Ахмети има рок на траење. Ароганцијата и радикализмот на Мендух Тачи ќе попримат пореални димензии откако ќе се увиди основниот мотив на симпатичниот министер за здравство, Селмани, повеќе да учествува во власта отколку што има идеи за една поинаква политика. Македонската Влада се' уште не може да ги согледа тие раслојувања кои сега се на повидок, а ќе дојдат на дневен ред со сета своја жестокост.