Претходен број

Едиторијал

Владата во улога на Суперхик

Мирче Јовановски

Македонскиот Суперхик остана на цедило. Остана без можност да набави алкохол каде што сака и колку што сака во кое било време на денот. Симпатичниот пијаница од популарниот стрип „Алан Форд“ кој го користи здивот (полн со одвратни алкохолни испарувања) за да ги ограби сиромашните и да им го даде планот на богатите, сепак, го нема (барем не во таква форма) меѓу домашните љубители на алкохолот. Но, радикалниот потег што го повлече Владата со кој временски ја ограничи продажбата на алкохолни пијалаци, а истовремено ги заостри критериумите кој се' може да продава алкохол и како да го обезбедува личи токму на постапките на Суперхик: според сите согледувања, на удар на оваа мерка ќе се најдат малите (читај сиромашните) продавници наспроти големите кои можеби дури и ќе профитираат.

За измените во Законот за трговија со кои практично ја промовира делумната прохибиција, Владата беше мотивирана од зголеменото консумирање алкохол меѓу младата популација, пијанките на отворено и последиците кои зголеменото ниво малигани во крвта го носат со себе: мали или големи бели кои ги прават опијанети млади, тепачките кои многу лесно можат да резултираат и со трагични последици.

Скопјани (но не само тие) во летните месеци се сведоци на непријатни сцени во Градскиот парк, кој особено во ноќните часови се претвора во место каде што во алкохолните пијалаци се бара спас од летната апатија и можност за евтина забава.

Во изминатите години не помогнаа многу забраните кои беа воведени за продажба на алкохол на помлади од 18 години. Трговците не ги есапеа ниту соопштенијата закачени на видно место во нивните продавници и во трката за поголема заработувачка им продаваа не само пиво и вино, туку и жестоки пијалаци на младите, па и на деца.

Дали во немоќ да го спречи растечкиот тренд на консумирање алкохол меѓу младите, или водена од својата конзервативна идеологија или, пак, во обид да копира некои слични решенија во земјите во регионот, Владата во законски измени го преточи она што го предложи: се забранува продажбата на алкохол од 19 часот до 6 часот наутро, а на бензинските пумпи и на зелените пазари забраната е целосна. Покрај ова, оние кои сакаат да продаваат алкохолни пијалаци мора да имаат соодветни просторни услови, посебни шкафови, но и да извадат двегодишна лиценца која ќе ги чини 20 илјади денари.

Скептиците сметаат дека и покрај во основа оправданите мотиви, мерките на Владата тешко ќе ја постигнат саканата цел да се намали потрошувачката на алкохол, особено кај младите. Аргумент повеќе во ваквите нивни ставови се приложуваат досегашните обиди за прохибиција, кои на крајот пак завршувале со либерализација. Вака само се отвора можноста со нелегална продажба некој да профитира или, што е уште поопасно, како алтернатива на ракијата или вињакот да се употребува опасна мешавина на чист алкохол и вода, или други уште поопасни алкохолни смеси.

Вистинска алтернатива на предизвикот од алкохолот е можноста младите да се реализираат на други полиња, како што се спортот, културата, економијата, а тоа, за жал, се' уште го нема доволно.

Посебно паѓа в очи што Владата презеде мерки без притоа да им понуди алтернатива на оние кои најмногу ќе бидат засегнати. Станува збор за малите дуќанчиња за кои и самата лиценца е прескапа и кои поради малата површина (од 5-6 квадратни метри) нема да можат да ги обезбедат другите законски барања. Ако се покажат реални нивните предупредувања дека ќе ги затворат колонијалите, тогаш се удира по една категорија луѓе кои нашле начин да го прехранат семејството и да обезбедат каква-таква егзистенција. Тешко е да се поверува дека ваквите предупредувања ќе наидат на разбирање кај Владата, која и со досегашните мерки, како што е, на пример, со патриотските фискални каси, веќе им ја наруши математиката на малостопанствениците.