Што можеме да научиме од спорот меѓу Хрватска и Словенија?

Драги Нешковски

Пред неколку дена во Словенија се одржа референдум на кој граѓаните позитивно се изјаснија за договорот за арбитража за дел од Јадранското Море склучен меѓу премиерот на Словенија Борут Пахор и хрватската премиерка Јадранка Косор. Тесно мнозинство, но резултатот е најважен – а тој беше позитивен и за двете земји. Словенија покажа разум и го откочи процесот на проширување на ЕУ, а Хрватска ќе може непречено и во многу краток рок да ги заврши преговорите и да биде следната 28. земја-членка на Европската унија.

Какво е политичкото милје во двете земји? Во Хрватска се на власт десничари, а во Словенија левичари. Значи, политичката различност не ги стави во втор план интересите и иднината на Европа.

Е, сега, пред да почне некој во себе да си вели дека ова што го пишувам е неспоредливо или оти Словенија е многу подобар сосед од Грција, да се потсетиме на хронологијата на фактите:

Хрватска и Словенија имаат речиси идентичен и чувствителен спор каков што имаме ние со Грција. И двете влади или држави се соочуваат со крајно влошени меѓучовечки односи, анегдоти за спротивните народи, најави за бојкоти итн. Значи, уште една идентичност.

Но, сега почнуваат разликите од кои можеме многу да научиме. Лекција број 1 – изјавата на словенечкиот премиер Пахор дадена минатото лето за време на неговиот одмор во соседната Хрватска (?!) дека летува таму и планира да го направи тоа и следната година. Кај нас, освен една срамежлива изјава на министерот Ставрески дека штеди во Стопанска банка и пазари во „Веро“, се сведува на тивок бојкот од страна на владините и собраниските функционери на грчкото приморје. Дури и стихијно се организира меѓусебно предупредување на членовите на владејачката партија доколку помислат да летуваат на Егејот.

Лекција број 2 – потпишување договор за арбитражно решавање на спорот лично меѓу премиерите на двете „завојувани страни“ Хрватска и Словенија. Кај нас едвај зачестија билатералните средби, а камоли да се размислува за потпишување на каков било договор со Грција за одблокирање на нашите и само на нашите евроатлантски аспирации.

Лекција број 3 – успешен референдум. Значи, кога веќе едната страна се решила таквиот договор да го испроба на референдум се обврзала да стори се' тој да биде успешен, а и така излезе на крај. Повторно доаѓаме кај нас во Македонија и имаме дијаметрално спротивна ситуација. Само нашата страна, односно власт се обврза на референдум, но со една голема разлика. Кај нас премиерот јавно кажа дека ќе гласа против таков референдум?!

Е, премиере, така нема иднина за цел народ и цела држава. Доколку ги следевте словенечките и хрватските вести на денот на референдумот ќе видевте нешто сосема друго. И владите и претседателите на Хрватска и на Словенија постојано даваа позитивни изјави и очекувања. Тие изјавуваа дека се постојано во контакт и оти се надеваат на позитивен исход.

Доколку, пак, ја следевте кампањата за референдумот ќе ви��евте како владејачките словенечки партии постојано водеа кампања за успешен референдум и поголема излезност. Тоа се крупни разлики.

Така се гради европска иднина и подобра економија за сопствените граѓани. Немојте никој никого да го убедува дека прашањето за територијата на Хрватска и излезот на море за Словенија се помалку важни прашања отколку спорот за името на нашата Македонија.

Но, луѓето седнаа и се договорија – во интерес на своите народи, а не во интерес на своите партии или личен рејтинг. Тоа се лекциите што ни ги испраќаат. А, ние треба да се замислиме што правиме – продолжуваме со пропагандата и со главата в ѕид или ќе мислиме со своја глава?