Претходен број

Кич-митологии

Ѕиркам, значи постојам

Венко Андоновски

Проституцијата е поим поширок од гениталната инфекција: тој е мера на сиромашното општество

МВР конечно ги приведе проститутките и нивните макроа. Кај нас проституцијата не е легализирана, па онака како што не смеете да купувате алкохол по 19 часот, не смеете ни да се занимавате со проституција по улиците, становите, автомобилите. Немам никаква забелешка на акцијата: дури и ја пофалувам. Но, имам забелешка на некои други нешта, што секогаш остануваат како сомнителен „вишок“ зад медиумски фокусираниот настан.



Прво: полицијата не е и не смее да биде продуцентска ТВ-куќа, па да произведува (или да поттикнува производство), да пушта во промет (или да дозволува пуштање во промет), како и да дозволува наплатување на емитувањето ексклузивни снимки од своите акции. Таа директно не наплатува, но ние сепак преку кабелските оператори сме платиле и за тие снимки, оти стануваат дел од редовната програма. Таа не смее да го прави тоа на истиот начин како што проститутките не смеат да се проституираат. Полицијата, според мој резон, треба дури и да забрани снимање на сите нејзини акции. Стопати невладини организации и поединци го осудиле приведувањето пред камери и – пак ништо. Полицијата има доволна моќ во општеството за да би ја засилувала уште и со моќта на телевизијата. Каква едукативна смисла има емитувањето на тие слики? Што ми кажуваат тие? Да не се проституирам оти ќе ме однесат бесплатно на преглед на инфективно?

Но, ние сепак видовме снимки. Ги видовме и лицата на некои од проститутките: зад решетките на полициското возило, а две-три и пред инфективната клиника. Што мислите, што очекува да види обичниот гледач на таква снимка? Сигурно не очекува да види како изгледа лицето на просечна проститутка, оти тоа го знае од културните стереотипи за нив. Очекува, се разбира, да види дали меѓу тие проститутки има некое специфично, ПОЗНАТО лице. Емитувањето на таквите снимки е поттикнување на малограѓанската страст да се препознае ближниот, соседот, кој „живеел двоен живот“. Тоа, сепак, е еден вид кодошење. И ѕиркање.



Второ: зошто полицијата постапува со проститутките како со добиток за кој има сомневање дека е заразен со шап, па автоматски го носи на ветеринарен преглед? Луѓето имаат право и да одбијат преглед, како што имаат право и да се бранат со молчење. Имаат право и на адвокат. Тоа што образовното ниво на приведените во овој случај е на најниското ниво, не исклучува дека тие се некакви личности и дека имаат човекови права.



Трето: кога би се извела акција за приведување на идеолошко-политичките проститутки, на која клиника би биле однесени на преглед против своја волја? Инфективно тука не би завршило работа, освен ако не се измисли клиника за идеолошки инфекции и дезинфекции. Се разбира, тоа е веќе тема за расказ (фикција), но неправедно е поимот на проституцијата да се сведе само на давање сексуални услуги за пари. Во општествово се даваат и други неморални услуги за пари (особено политички), па никому ништо.

Но, главниот извор на непријатното чувство од таа акција (барем кај мене) беше – ТВ-посредништвото во акцијата. Веста ќе си беше вест, а акцијата ќе си беше успешна и без да гледаме снимки на избушавени жени и без да слушаме како ја пцујат полицијата која насила ги втерува во инфективната клиника. Телевизијата му даде на целиот настан шмек на воајерство: гледавме пред нас еден „забранет“, „таен“ свет. Тоа го гледаат и млади и деца. Порано, ваквите снимки веројатно ги гледаа само социјални работници, полицајци, криминолози. Сега тоа е јавен документ.

Истата седмица и од светот дојдоа две вести кои покажуваат дека телевизијата и видеокомуникациите се' почесто се злоупотребуваат (дури и од страна на „сниманиот“) - за ѕиркање во она што е најдлабока приватност. Поранешен комесар на аргентинската полиција, во директен ТВ-пренос, при интервју со него, одненадеж извадил пиштол, рекол „Збогум, Марија, вечно ќе те сакам“ и се застрелал во слепоочницата. Еден деветнаесетгодишник од Флорида, пак, во директен пренос на Интернет, извршил самоубиство со апчиња: тоа го гледале оние кои неколку дена претходно, кога тој најавувал на он-лајн дека ќе се самоубие, му пишувале пораки: „Ајде, педерче, стори го тоа!“ Во саботата, пак, на една телевизија гледав филм во кој еден манијак игра видеоигра преку Интернет со полицијата откако ќе киднапира жена. Полицајците играат со него, затоа што тоа е единствениот начин да го лоцираат: ако тие победат, нема да ја убие; ако тој победи, ја убива. За сето време на играта, во едно квадратче на компјутерскиот екран го гледаме избезуменото лице на врзаната жена која вреска; кога полицијата ја губи играта, ги следиме нејзините ужасни смртни мимики и се' послабите врескања од кои сфаќаме дека тој полека и' го сече гркланот.



Нели ви се чини дека телевизијата и овде и во светот се' почесто на мрачните типови им дава идеи што да направат за да се „прослават“? Да ве потсетам: пред да паднат кулите-близначки на 11 септември, имаше дузина холивудски филмови во кои авиони и хеликоптери влетуваа во згради како виљушка во сирење! Со други зборови: телевизијата, освен што ја отсликува стварноста, се' почесто може и да ја предопределува, насочува и контролира.

Нашите снимки, се разбира, не ве повикуваат на проституција. Тие само сакаа малограѓански да ѕирнат во туѓа вагинална флора, а сакаа и да ја пофалат ефикасноста на полицијата. За првото немам, за второто имам разбирање: кој не сака да го пофалат кога работи? Но, предлагам од тие снимки да извлечеме и една заедничка полза: да ги сфатиме како јавен повик за изнаоѓање системски социјални механизми за максимално смалување на проституцијата, а тоа подразбира, пред се', намалување на бедата. Тоа ќе биде единствениот позитивен ефект од емитувањето.

Со физичката проституција работите се лесни: таа гасне кога бедата гасне. Со онаа идеолошката, ќе има повеќе проблеми: таа расте со раснењето на богатството на проститутките. Тоа значи: и двете ќе ги снема кога дел од богатството на богатите ќе се прелее во празните џебови на сиромашните. Толку е едноставно, што не може да се реши?

(Авторот е професор на Филолошки факултет)