Анализа

Груевски има само две опции

Нови избори или помирување со ДУИ се можните решенија што ги има премиерот

Александра М. Митевска


Како што на политичката сцена се разгорува огнот што го потпали Македонската енциклопедија, така зовриваат и сомневањата дека нарушените соживот и релации меѓу коалиционите партнери може да се искористат како повод за нови предвремени избори.

Доколку не ги релаксира односите со ДУИ, премиерот Никола Груевски тешко ќе излезе од кризата во која е втурната Владата, по неколкуте радикални изјави на Али Ахмети, како поткрепа на навестувањата дека албанскиот партнер размислува за раскинување на сојузништвото со ВМРО-ДПМНЕ.

„ВМРО-ДПМНЕ, или која било друга партија од македонскиот блок, не би можела да владее ефикасно без поддршка од партијата која има најмногу претставници од албанскиот блок. За таа цел и се одеше на предвремени избори и се формираше актуелнава влада“, потсетува аналитичарот Даут Даути.

Актуелната политичка ситуација според многу нешта личи на предизборните случувања во почетокот на 2008 година, кога тогаш владејачката ДПА во критичен момент (пред Самитот на НАТО во Букурешт) се закани дека ќе ја напушти Владата. Овој пат ДУИ во клучен период за државата (во очекување на извештајот на ЕК) размислува дали да се збогува со Груевски, кој, пак, последниве денови не направи речиси ништо за да го амортизира револтот на партнерите во власта.

Оттаму и сомневањата дека новосоздадената политичка ситуација дури и се подгрева, со цел да биде искористена како аргумент за распуштање на парламентот. Само прашање е дали ДУИ и овој пат ќе го повлече чкрапалото или, пак, иницијативата ќе потекне од друга страна. Можеби од Нова демократија, која во изминатиот период беше воздржана околу темата предвремени избори и околу која постојано се плетат приказни дека се надева на место во власта.

Клучот за евентуално распуштање на парламентот и онака е во рацете на коалицијата „За подобра Македонија“, предводена од ВМРО-ДПМНЕ, која има 63 пратеници. Дали тоа мнозинство ќе биде искористено за распишување нови избори, во атмосфера кога и опозицискиот СДСМ се обидува да влезе во офанзива, паралелно со заострувањето на конкурентската битка во таборот на десницата?

Туркајќи ја идејата за етаблирање на земскиот грб со лавот како државен симбол, ВМРО-НП, всушност, му фрли ракавица на Груевски. Љубе Бошкоски, пак, лоцирајќи корупциски скандал во концесионерството за патарините, навести пожестока активност контра актуелната власт, за која оцени дека „панично се подготвува за опозиција“.

Дали одново вжештената атмосфера во политичката арена ќе добие слична разврска како во 2008 година? Со тоа што овој пат мотивот за нови избори би се побарал во извештајот на ЕК, сеедно дали ќе се исполнат очекувањата дека тој ќе биде поволен или, пак, случувањата околу Енциклопедијата ќе ја нарушат генералната оценка за напредокот на Македонија на патот кон ЕУ.

„Ако Груевски повторно размислува за предвремени избори, таа опција не би претставувала проблем за Ахмети, бидејќи нивните партии се' уште имаат највисок и стабилен рејтинг“, вели Даути.

Сепак, тој посочува дека е време да се смират страстите. Топката да се префрли во МАНУ и енциклопедијата да се стави ад акта, со тоа што ќе се направи нов тим за корегирање на енциклопедијата, во кој ќе се вклучат и експерти Албанци и кој ќе користи понеутрални извори, а политиката ќе се тргне настрана.

„Имаме една деликатна ситуација на релација ДУИ-ВМРО-ДПМНЕ. Груевски се обиде да се огради, префрлајќи ја одговорноста кај МАНУ. Ахмети, пак, настапува со ултиматум премиерот поотворено да се дистанцира од енциклопедијата, а тој не може да го стори тоа бидејќи и самиот присуствуваше и говореше на промоцијата“, објаснува Даути.

Со вонредните избори минатата година Груевски ги потроши аргументите со кои ја поддржа тезата дека не мора да го истера целиот мандат во ситуација кога нема апсолутно мнозинство во парламентот. А, со постизборното влегување во коалиција со ДУИ, тој ја „потроши“ и ДПА, која со години важеше за традиционален партнер на ВМРО-ДПМНЕ. Нова демократија, пак, се чини, веќе не ја ужива славата на чии крилја ги истурка неодамнешните локални и претседателски избори.

Двајца пратеници ја напуштија партијата на Имер Селмани, така што во овој момент Груевски нема на располагање друг соодветен потенцијален партнер од албанскиот блок, во случај ДУИ да ги оствари заканите за излегување од коалицијата. Освен тоа, по објавувањето на енциклопедијата, партиите од албанскиот блок се обединија во барањата за нејзино повлекување и за дистанцирање на Владата од трудот на МАНУ. Со тоа се стеснува маневарскиот простор за Груевски, во случај да се најде во ситуација да бара нови партнери.

Теоретски, со повеќе од 61 пратеник коалицијата „За подобра Македонија“ би можела и сама да формира влада. Но, во практика, владеењето без релевантен партнер од политичкиот табор на Албанците би било еднакво на научна фантастика.