Претходен број

Деца се дрогираат на улица, државата гледа и молчи

Дечиња на возраст од 7-8 години се „боцкаат“ во центарот на Скопје, надлежните немоќни

Горан Адамовски

Момчиња на возраст од седум-осум години седнаа на еден од тревниците во строгиот центар на Скопје. По неколку минути, извадија шприцеви со дрога и си вшприцаа во вените. Ова не е филмска сцена, туку реалност што се одигра пред неколку дена пред екипата на „Утрински весник“. По првичниот шок и неверување, се јавивме на дежурниот полициски телефон 192. Додека ги информиравме за грозната случка, дечињата побегнаа, а шприцевите ги фрлија во блиската грмушка, оставајќи потенцијална опасност за граѓаните. Полицајците пристигнаа по неколку минути, но веќе беше доцна.

„Не се само овие две-три дечиња, ами група од десетина, која најчесто вдишува лепило и тоа го прават со години“, вели Гордана Змијанац од Првата детска амбасада во светот „Меѓаши“.

Дежурниот полицаец што се јави на бројот 192 ни рече дека чести биле повиците на граѓаните, кои јавувале за вакви случаи. Но, како што вели, тие не можат многу да сторат. Полицијата ги знае овие деца, дури има и пример на шестгодишно момче, кое на скопскиот Бит-пазар оди од тезга на тезга и бара ќеси од продавачите, а потоа става лепило и вдишува од него.

„Во вакви случаи, кога сторителите се на возраст помала од 14 години и со тоа не подложат на кривична одговорност, не можеме многу да направиме. Ги приведуваме децата, ги информираме нивните родители или старатели и го известуваме Центарот за социјални работи. На крајот, заради евиденција, поднесуваме посебен извештај до Обвинителството“, вели Иво Котевски од Министерството за внатрешни работи.

Овие десетина деца, за жал, не и единствени, се само слика на нашето општество. Растурени семејства, долга транзиција, немање државна стратегија за спречување на пороците, создаваат услови малолетниците да скршнат од правиот пат и место да играат со топки и да се запознаваат со „Зоки Поки“, за нив денот започува и завршува со „дување“, „вшмркување“, па дури и „боцкање“. Дрогата, освен за здравјето и свеста, удира и по џебот, а од каде им пари на овие деца, може само да се претпостави.

„Не постои стратегија за заштита на детската права. Децата бегаат или се принудени да одат на улица, а таму се подложни на дрога, проституција или злоупотреба на нивниот труд. Приказната е непроменета: полицијата или Центарот за социјални работи ќе излезе на терен, децата ќе се разбегаат и така со години“, вели Змијанац. Таа смета дека Центарот за социјални работи треба да покаже мн��гу поголема активност, бидејќи „Меѓаши“ како невладина организација нема големи ингеренции во оваа проблематика.

Децата-наркомани, поради возраста, многу ретко завршуваат во Центарот за зависности.

„Малолетни деца, кои дури и не се во фаза на адолесценција, е жално да завршат во психијатриска установа и да бидат во иста програма со затвореници или опасни криминалци. Кај нас, но сосема кратко, престојувале неколку деца на возраст од 14, 15, 16 години, за кои подоцна се грижат други институции“, вели Лилјана Игњатова, в.д. директорка на Центарот за зависности во Кисела Вода. Д-р Игњатова вели дека државата нема програма за млади, односно дека не може малолетниците да бидат третирани како останатите зависници.

Во Министерството за труд и социјална политика велат дека овој горлив феномен не може да се третира само од здравствен аспект, ами дека тоа е веќе социјален феномен. Со Министерството за здравство имаат заеднички пристап и преку социјалните центри и стручните тимови се прават максимални обиди да се надмине проблемот и кај поединецот и кај семејствата.

„Искуството покажува дека порано, кога алкохоличар ќе се вратеше дома од лекување, го пречекуваа со сомневање и неверување, односно состојбата дома останала непроменета и тој прво што ќе направи е да се фати за чашката. Затоа, многу е важна работата со семејствата, за зависникот да може да почувствува дека не е отфрлен од блиските“, смета Душко Миновски, државен секретар во Министерството за труд и социјална политика. Тој вели дека најголемиот проблем со кој се соочуваат е на локално ниво, односно неприфаќањето на граѓаните со отворени очи да се соочат со овој проблем.

А, за порокот на момчињата од почетокот на текстот знаеле сите. Често биле забележувани кај напуштената зграда на Југобанка на улица „Македонија“ во центарот на Скопје. Но, иако најболен, тие се најмалиот дел од оваа тажна транзициска приказна.