Насловна

Кој ќе попушти - Груевски или Црвенковски?

Аналитичарите порачуваат дека е крајно време лидерите да сфатат оти е во прашање иднината на Македонија и демократските процеси

Билјана Јовановска


Двајцата политички опоненти - премиерот и лидер на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Груевски, и шефот на СДСМ, Бранко Црвенковски, утре во 13 часот ќе седнат на заедничка маса. Ова ќе биде прва нивна средба откако Црвенковски се врати на челната позиција во најголемата опозициска партија. Разговорите, најверојатно, ќе се случат на неутрален терен - во Клубот на пратениците, но не е исклучено премиерот во последен момент да ја смени локацијата и својот најжесток политички противник да го покани во Владата.

На маса ќе имаат многу отворени прашања. Како гест на добра волја за работите да тргнат од мртва точка, во петокот Црвенковски соопшти дека одмрзнувањето на сметките на А1 и на весниците „Време“, „Шпиц“ и „**** е ре“ веќе не е предуслов за разговори, туку ќе биде тема на меѓупартиски преговори. Социјалдемократите не отстапуваат од барањето власта да се откаже од згаснувањето на овие медиуми, ама и од другите поставени услови. Пред се', опозицијата ќе инсистира на преговарачка маса со сите релевантни партии да изградат консензус околу Изборниот закон, потоа за Законот за медиуми и сите останати услови за одржување фер и демократски избори.

Без конкретен и прифатлив договор, СДСМ и целиот опозициски фронт нема да излезат на избори. Тие се против средби на кои, како што рече Црвенковски, премиерот ќе го донесе целиот омнибус од партии кои ја сочинуваат владејачката коалиција, тие ќе говорат четири часа, а Никола Груевски - само четири минути.

Пред да седне на разговори со Црвенковски, премиерот Груевски од трибина во Струмица го предупреди својот ривал да не излегува со барања со кои ќе купува време. ВМРО-ДПМНЕ, пак, непосредно по јавното прифаќање на поканата за средба, кое Црвенковски го искажа на прес-конференцијата, со соопштението со кое излезе, не влева голем оптимизам во позитивен исход од разговорот на двајцата лидери.
Од седиштето на ВМРО-ДПМНЕ повторија дека на прифаќањето на поканата „гледаат како на обид да се извлече од ситуацијата во која сам се заплетка и со која сериозно им наштети на интересите на граѓаните и на државата“, но и дека се надеваат оти тоа е „уште еден блеф и политички маневар на Црвенковски со кој ќе сака да направи се' за да го стопира и наруши изборниот процес, во обид да ги пролонгира изборите само за да го одложи крајот на својата политичка кариера“.

Дали со ваквата реторика ВМРО-ДПМНЕ најавува дека нивниот лидер нема да попушти ни педа, дека средбата ќе биде само формална, колку да манифестира подготвеност за дијалог и дека е подготвен да распише избори и без учество на опозицијата. Сето ова ќе се знае дури по утрешната средба. Во пролетта 2006 година, кога тогашната опозициска ВМРО-ДПМНЕ и нејзиниот лидер Никола Груевски три месеци не учествуваа во работата на Собранието, а излегувањето на парламентарните избори го условија со десет барања, владејачката СДСМ покажа флексибилност. Владо Бучковски како премиер имаше најнапред тет-а-тет средба со Груевски, на која беа прифатени девет од десетте барања. Дури потоа беше свикана средба со другите релевантни партии и ВМРО-ДПМНЕ веќе немаше причини за изборен бојкот.

Аналитичарите со кои разговаравме сметаат дека е крајно време двајцата лидери да сфатат оти е во прашање иднината на Македонија и демократските процеси воопшто. За Махи Несими нема сомневање дека „досегашните закопани ставови на ВМРО-ДПМНЕ и на СДСМ не даваа надеж оти нивните шефови се преокупирани со иднината на земјата. Во тој поглед, одговорноста на Груевски е многу поголема, бидејќи не само што е премиер, туку е и претседател на најголемата владејачка партија и за сите случувања одговорноста е негова и на неговата ВМРО-ДПМНЕ. Поради овој факт, премиерот е тој што треба да покаже поголема флексибилност, а не опозицијата“. Аналитичарот, исто така, потсетува дека досегашните случувања јасно покажаа оти со конфронтации во Македонија ништо не е решено, па апелира да се изнајдат модалитети работите да тргнат напред, без оглед дали се работи за изборите или за сите други отворени прашања. Во спротивно, вели Несими, со конфронтации и со тврдокорно однесување се загрозува демократијата и, за жал, иако бевме лидер во регионот во однос евроатлантските интеграции, сите други земји од Западен Балкан може да ни станат пример како се води држава. За жал, денес работите се изменети и со тоа власта ја покажа сопствената неспособност за државничко однесување.

Професорот по политички науки Лазар Лазаров оценува дека самата средба е позитивен исчекор. „По сите перипетии од двете страни, мислам дека средбата сама по себе е добар знак, ќе биде за доброто на Македонија, бидејќи доволно го нарушија угледот на земјата и на внатрешен план, а особено на надворешен план. Се однесуваа како мали деца кога играат џамлии. Сега не можеме да ја обвинуваме меѓународната заедница дека ни се меша во внатрешните работи, зашто самите придонесуваме за таквото однесување. Ги навикнавме меѓународните претставници на таков однос, а сега ни пречат. Со тоа придонесовме Македонија да се третира како банана-држава“, вели нашиот соговорник. Проф. Лазаров. Сепак. очекува двајцата лидери да ги усогласат ставовите околу предвремените избори. (Б.Ј.)