Ништо ново за Македонија на историскиот самит

И покрај сета поддршка од лидерите на НАТО, без решение за името, земјава е надвор од Алијансата

Тамара Грнчароска

Лидерите на НАТО се договорија да им ја препуштат борбата против талибанците на авганистанските власти до крајот на 2014 година, што, воедно, би значело и повлекување на главницата од трупите на Алијансата таму. Освен оваа многу важна одлука, НАТО во Лисабон со Русија донесоа историска одлука дека тие повеќе не се закана едни на други и потпишаа договор со кој Москва се согласи да соработува со програмата на НАТО за одбрана од балистички ракетни напади.

Освен ова, земјите-членки го усвоија и новиот десетгодишен стратегиски концепт на Алијансата со кој се дефинира фундаменталната природа на улогата на НАТО во светот. Документот предвидува членките „да се бранат една со друга од напади, вклучително и од нови закани за безбедноста на граѓаните“ без дефинирање на географските граници на своите операции. Новиот концепт на НАТО предвидува и тоа да бара и „создавање на услови“ за свет без нуклеарно оружје, но до исполнување на таа цел, НАТО ќе остане организација со нуклеарно вооружување.

Самитот на НАТО во Лисабон за Алијансата се смета за историски, но за Македонија не донесе ништо ново. Две и пол години по самитот во Букурешт, заклучокот за зачленувањето на земјава е ист - прво да се реши спорот околу името, па потоа членство во НАТО.
Овие пораки стигаа од НАТО во целиот период пред самитот, а тоа беше недвосмислено потврдено и со фактот дека прашањето за Македонија го немаше на агендата на состанокот на лидерите на членките на Алијансата, туку нашата земја своето присуство таму го должи на состанокот на земјите-контрибутори во мисијата ИСАФ во Авганистан.

Тоа посредно го кажал и американскиот претседател Барак Обама на кратката средба со македонскиот претседател Ѓорге Иванов во рамките на самитот, велејќи дека многу жали што земјава се' уште не е членка на Алијансата, но, сепак ни честита за исклучителниот придонес во мисијата ИСАФ во Авганистан и ни благодари за партнерството што го негуваме со САД.

Иванов, кој ја предводеше македонската делегација во Лисабон, составена и од министрите за одбрана и за надворешни работи, Зоран Коњановски и Антонио Милошоски, го потврди спорот за името како единствена пречка за нашето зачленување со изјавата што ја даде по завршувањето на состанокот со шефовите на делегациите на А-5 земјите: Македонија, Албанија, Хрватска, Црна Гора и Босна и Херцеговина. Иванов притоа рече дека Македонија ги исполнува сите услови и критериуми, но поради спорот за името, сме навлезени во еден апсурден спор што не' попречува да ги уживаме сите привилегии што ги нуди членството во НАТО. Тој на средбата со Обама му укажал дека е од исклучително значење ангажманот на САД во процесот на надминување на спорот со Грција, за што Обама одговорил дека неговата земја останува посветена и сака да помогне ова прашање да се надмине што е можно поскоро со заемно прифатливо решение. „САД се подготвени да помогнат“, изјавил Обама.

На прашањето дали може да се очекува брзо решение на спорот за името, Иванов изјави дека на Балканот не треба да се биде преголем оптимист, туку многу подобро е да се биде реалист. „Ние во овој момент сме реалисти согледувајќи ја новата состојба и атмосфера што ја имаме со овие нови средби и директни контакти што ги има македонскиот премиер со грчкиот“, рече Иванов. Според него, постојат иницијативи и поместување од статус-кво ситуацијата и тој изрази надеж дека и другата страна ќе ја има истата добра волја и желба да се дојде до решение, затоа што сите последици ги трпиме ние. „Се' што е побарано од нас е завршено и ние сме на некој начин исклучок од процесот на интегрирање во НАТО“, изјави Иванов.

Иванов во Лисабон на сите билатералните средби што ги имаше, меѓу другите и со германската канцеларка Ангела Меркел, разговарал за спорот околу името, но не се сретна со грчкиот премиер Јоргос Папандреу. Како што пренесоа известувачите, Иванов сметал дека нема потреба од средби со грчката с��рана за време на самитот, туку дека многу повеќе биле битни средбите со Обама, со Меркел, со претседателите на пријателските држави, кои секој пат знаат да укажат на некои моменти што тие ги дознаваат. За контактите со Грција, Иванов информираше дека нашиот премиер, веројатно, ќе се сретне со премиерот на Грциј�� и тие ќе го продолжат нивниот дијалог.

Во Лисабон претседателот имаше свое обраќање на состанокот на земјите-членки на НАТО и земјите-контрибутори во мисијата ИСАФ во Авганистан, при што потенцирал дека македонскиот придонес таму не е само нумеричка туку и реална вредност. „Во одбраната на слободата, македонските мировници се распоредени на дел од најодговорните позиции и редовно се вклучени во некои од најсложените акции“, изјавил Иванов. Притоа, Иванов потенцирал дека Македонија останува присутна во Авганистан се' додека е неопходно тоа, се' до исполнувањето на поставената цел - да му помогнеме на народот во Авганистан да изгради демократско општество. Тој на лидерите на ИСАФ им ја пренел пораката дека верува оти можеме да дојдеме до решение за името и оти сега постои позитивна клима.

Генералниот секретар на ОН, Бан Ки Мун, на средбата лично му се извинил на Иванов за случајот со отстранувањето на македонскиот јазик во личната карта на Македонија во регистарот на Светската организација и потенцирал оти ОН има целосна почит кон македонскиот јазик. (Т.Г.)