Едиторијал

(Не)навремен отчет

Билјана Ангеловска

Не 80, туку 207 милиони евра чини проектот „Скопје 2014“. Толку пари се вложени во овој владин мега-проект. Можеби некој очекувал повеќе, ама најодговорните велат дека се толку. Дали се тоа малку, или многу пари, може да се анализира, но ако еврата се претворат во денари, тогаш станува збор за над 12 милијарди. А, тоа, веќе звучи премногу.

Најодговорните за реализација на проектот, министерката за култура, првиот човек на Службата за општи и заеднички работи и довчерашниот градоначалник на Општината Центар завчера се обидоа да ја разјаснат дилемата колку народни пари се потрошени за остварување на нечии идеи, желби, планови. Говорниците добро се испотија додека ги презентираа деталите за сите склучени договори за секој проект поединечно, за анексите, за висината на хонорарите на авторите на спомениците, леењето во домашните и во странските леарници, потрошените пари за материјали, за работна рака... На крајот, тие беа задоволни од изложеното, оти, конечно, по неколкугодишни шпекулации „успеаја“ да ја убедат македонската јавност дека „Скопје 2014“ ни од далеку не чини половина милијарда евра, како што тврди опозицијата. Напротив, „само“ половина од тоа.

А, тоа што признаа дека проектот тежи барем четирипати поскапо од првично најавената сума, никому ништо. И, наместо да поцрвени зашто ги излажале граѓаните, министерката лута што воопшто и' беше поставено такво прашање, објасни дека 80-те милиони евра биле почетната фаза на проектот, кој, пак, од тогаш е неколкукратно проширен. Благодарни сме и' на одговорот.

Но она што е сега јасно по завчерашниот отчет е дека ниту виша математика не може да ја пресмета вистинската вредност на „Скопје 2014“. Веројатно и самиот творец на проектот никогаш нема да ја знае точната сума. Оти, првичната идеја постојано се проширува, се надградува и доградува со нови и нови споменици, објекти, фонтани, плоштади... Оттаму, колку и да е точна фрапантната бројка од 207 милиони евра, никој не верува дека тоа ќе биде и крајната вредност на проектот. Дотолку повеќе што на завчерашната прес-конференција никој не го спомена уделот на Градот Скопје во сето тоа. Главниот аргумент на одбраната на проектот е дека се' што е работено е правено транспарентно, преку јавни тендери со јавно објавени склучени договори. Само што, не кажаа дека објавувањето е со неколкумесечно задоцнување, најчесто кога работите веќе се почнати на терен.

Сепак, освен висината на народните пари вложени во „Скопје 2014“, две прашања останаа да висат меѓу првичната пресметка и есапот од теренот. Првото е времето одбрано да се говори за вредноста на проектот. Што ги натера неговите творци да дадат отчет уште првиот ден по завршувањето на изборите за Општината Центар? Дали се тоа можеби најавите од новиот градоначалник за ревизија? И, дали воопшто ќе се случеше вакво нешто доколку досегашниот градоначалник Владимир Тодоровиќ останеше на чело на Општината? Тој завчера се мачеше додека ги читаше напишаните суми за проектите што ги реализирала Општината, веројатно и самиот свесен дека тоа ќе предизвика негативни реакции во јавноста.

Второ прашање е каде беше градоначалникот на Скопје Коце Трајановски на отчетот? Каде се проектите кои Градот Скопје ги реализираше како свој удел во „Скопје 2014“? Тие проекти беа само повремено спомнувани во предизборната кампања на Трајановски како „дела“ кои треба да бидат избрани за тој да ја добие довербата на граѓаните за нов мандат. Во кампањата на Трајановски му беа оставени како аргументи само проширените булевари и изградени кружни текови, додека обновените фасади на зградите околу плоштадот „Македонија“ и златните огради на мостовите, кои однесоа милиони евра, ретко се спомнуваа. Но, можеби тоа е затоа што Трајановски е се' уште политички активен.

Како и да е, очигледно за „Скопје 2014“ има уште многу што да се каже. Впрочем, и самото име на проектот говори дека има уште многу градби додека целосно биде завршен. Веројатно конечната вистина ќе претстои после многу години, кога на сегашните актери и негови автори ќе им помине мандатот, како на градоначалникот Тодоровиќ.