Ставрески порачал - сите на штедење
Владата го забавила плаќањето и на рекламните кампањи на телевизиите
Нина Нинеска-Фиданоска
Иако новиот министер за финансии, Зоран Ставрески, откако ја презеде жешката палка од својот претходник Трајко Славески, упорно одбива да признае дека буџетот е во критична состојба, работите на терен покажуваат дека државната каса е максимално исцрпена и празна.
Извори на „Утрински весник“, кои бараат да останат анонимни, тврдат дека на власта и' е се' потешко да обезбеди пари дури и за плати на редовно вработените од својата обемна државна администрација, па затоа секој месец се' повеќе се доцни со нивната исплата.
Од Владата вчера изјавија дека вработените ја зеле платата за јуни, но упатените велат дека е прашање до кога ќе се одржи таквата редовна динамика во исплатата. Според одредени експерти, доколку нешто итно не се преземе на планот на финансиско освежување на државната каса, септември е критичниот месец во кој би можело да се доведе под сериозен прашалник намирувањето на обврските за плати на државните службеници.
Од Министерството за финансии го демантираат ова тврдење, објаснувајќи дека „буџетот има доволно приходи за финансирање на платите и сите социјални права за цела 2009 година“.
Токму потребата да се обезбеди барем нормално функционирање на државните функции и да се делат плати на административците, според експертите, е една од причините што власта на престанува да се задолжува на домашниот пазар, и покрај тоа што постојано ветува дека ќе стопира со таа практика, бидејќи на тој начин ги истиснува парите од стопанството и ги зголемува каматните стапки. Завчера таа се задолжи со нови осум милиони евра, кои треба да ги врати во рок од една година.
Според неофицијални информации, веднаш откако стапил на новата функција, министерот за финансии, Зоран Ставрески, ги собрал на итна средба директорите на сите јавни претпријатија и на државните агенции, на која им порачал да се штеди секој денар што може да се заштеди, односно да се скратат сите расходи што не се итни. За сите проекти што се почнати, чуварот на државната каса не сугерирал да се стопираат, туку за нив да се издвојуваат минимум можни средства, само колку да се одржуваат во живот. Тоа би значело дека за голем дел од проектите ќе бидат пробиени роковите за нивна реализација, кои еднаш веќе беа пролонгирани.
Во Министерството за финансии велат дека раководителите на фондовите и агенциите редовно реферираат пред Владата. „Согласно со антикризните мерки на Владата, сите јавни фондови и агенции треба да ги скратат тековните расходи за 16 отсто. Владата редовно ја следи реализацијата на овие заклучоци, при што периодично раководителите на овие институции реферираат за исполнување на оваа антикризна мерка“, е официјалниот став што го добивме од Министерството, со што практично се признава дека постоела таква средба.
И додека за плати на административците некако и се наоѓаат пари, тоа многу тешко оди за вработените со договор на дело, чии број, според процените, се движи некаде до 3.500 лица.
Имено, поради исцедениот буџет, државните институции и општините не им исплаќаат редовно пари на агенциите за привремени вработувања, преку кои се ангажирани административците. Од агенциите велат дека префрлањето пари доцни од еден до три месеци. За да не бидат казнети, тие исплаќаат плата од сопствени средства, а често земаат и кредити од банките, само за да не ја изгубат лиценцата за работа. Одредени агенции имаат побарувања што достигнуваат и над 100 илјади евра.
Но, на ваквите поплаки од агенциите, од Министерството за финансии вчера за „Утрински весник“ изјавија дека по проверките што ги извршиле, констатирале дека досега сите налози што биле дојдени во Министерството од агенциите целосно биле исплатени.
Платата доцни и во јавните претпријатија. Околу 1.600 вработени во Јавното претпријатие „Македонија пат“ веќе три месеци не примиле плата. Вработените неофицијално изјавуваат дека не им се плаќало ниту пензиско, социјално и здравствено осигурување.
Но, „Утрински“ вчера не успеа да добие одговор од раководството на „Македонија пат“ кои се причините за доцнењето на платите на вработените.
На прашањето дали Владата должи на сите страни, од Финансии велат дека буџетските корисници редовно ги намируваат своите обврски. „Министерството за финансии нема такви информации. Согласно со антикризните мерки на Владата, буџетските корисници редовно ги намируваат своите обврски, што се следи на неделна основа за да се подобри ликвидноста на приватниот сектор“, велат од ресорот за финансии.
Иако никој не сака официјално да го потврди тоа, во јавноста наголемо се зборува дека државните фондови биле толку испразнети што Владата веќе не можела редовно да ги плаќа ниту своите реклами кои наголемо ги пласираше по медиумите, а особено преку дел од националните телевизии. Станува збор за оптимистичките владини кампањи за толерантност, патриотизам, за многудетно семејство, за образование, како и рекламите со кои таа се фали за своите успеси. Неофицијално се зборува дека милионските суми пари што се слеваа врз таа основа во телевизиите, во изминативе месеци значително пресушиле.
Македонските телевизиски магнати јавно го негираат тоа, нагласувајќи дека има одредени доцнења, но тие не се драматични.
„Утрински весник“ контактираше со Велија Рамковски, сопственик на телевизиите А1 и А2, кој вели дека засега не е загрижен поради малите задоцнувања во владините исплати за рекламите.
„Не станува збор за голема сума пари кои Владата ми ги должи врз основа на рекламите. Точно е дека таа доцни, но не е ништо поразлична во однос на другите клиенти, односно компаниите. Нејзиното доцнење не е надвор од она што сме се договориле и не станува збор за драматично доцнење. Таа и порано должела, па потоа си ги плаќала долговите. Очекувам дека и сега ќе биде така, па затоа не сум загрижен. Ако драматично должи, не би и' ни пуштал реклами. Но, моментно состојбите се такви што телевизијата има толеранција, исто како и кон другите клиенти“, изјави вчера Рамковски за „Утрински весник“.
Емил Стојменов, сопственик на телевизиите Канал 5 и Канал пет плус, вели дека неговата телевизија имала четири пати помалку реклами од Владата во споредба со оние што одат на А1 и Сител. „Со Владата работиме само во текот на оваа година и станува збор за многу ниска сума во споредба со другите телевизии. Веројатно, Владата ни должи некои ситни пари, меѓутоа мислам дека тоа е веќе регулирано“, изјави Стојменов. Тој вели дека неговата телевизија дава бесплатни реклами на Владата кога станува збор за кампањи од национален интерес.
Експертите од поодамна предупредуваат дека ситуацијата со буџетот е драматична, бидејќи поради кризата во него се слеваат многу помалку пари од даноци од граѓаните и компаниите. Уште при носењето на првиот ребаланс, со кој се скратија 216 милиони евра, тие сугерираа дека мора да се скусат најмалку уште 100 милиони евра и Владата итно да почне да штеди и да прекине со непродуктивните трошења. И ексминистерот за финансии, Трајко Славески, си замина од министерската функција токму со драматичната порака дека државата е пред банкрот и дека итно мора да се направи ребаланс за 100 милиони евра. Но, неговиот наследник Ставрески засега, барем јавно, тврди дека ситуацијата е под контрола и нема потреба од итен ребаланс на државната каса. |
