Македонскиот се топи на сите страни

Скандалот во Обединетите нации порака до Владата да не си игра со ова прашање

Слободанка Јовановска

Додека ја води битката за името Македонија, по се' изгледа, ја изгуби битката за јазикот и за народот во сите релевантни меѓународни организации. Моментно терминот „македонски јазик“ не може да се најде не само во Обединетите нации, туку и во Советот на Европа и во Европската унија, а исчезна и од вокабуларот на ОБСЕ, иако тоа официјално никој не го објавува.

Без оглед на најавите од нашето Министерство за надворешни работи дека генералниот секретар лично ветил дека „македонскиот јазик“ ќе се врати во регистарот на светската организација, пораката до Македонија останува, а таа е дека за ОН името на јазикот, исто така, е дел од Резолуцијата 817, сакале ние да го видиме тоа или не.

Преименувањето на јазикот и на народот во Советот на Европа беше дочекано како скандал во Македонија, но по сите интервенции од наша страна, тој прирачник како да и' се обраќаат на Македонија, иако беше негирано дека постои, и натаму се применува. Амбасадорот на ОБСЕ во Македонија, Хозе Луис Хереро, во интервју за „Утрински“ уште пред десет месеци македонскиот јазик го нарече „државен“, но тоа никој не го забележа, а ЕУ лани го официјализираше бришењето на македонскиот (и народ и јазик) и место тоа напиша народ „на БЈРМ“, а за јазикот дека ќе биде дефиниран во иднина.

Сега ЕК отиде подалеку, па во фамозниот Интеринституционален стилски водич ги избриша англиските верзии за јазиците и стави само „македонски“ на кирилица, што е чекор поблиску до грчката позиција што го предлага истото тоа, само напишано на латиница. За волја на вистината, за разлика од ОН, ЕУ се повикува на истата страница на ИСО-стандардите, иако во нив јасно стои англискиот термин „маседонијан“, користејќи ги како политички „појас за спасување“ од евентуалните напади дека и таа фатила страна во спорот, иако тие стандарди не ги применува.

Македонски аналитичар, кој е упатен во спорот околу името, го оцени како чудна коинциденција извинувањето на евроамбасадорот Ерван Фуере со бришењето на името на јазикот во ОН. Според него, можно е двата потега да биле координирани т.е. откако амбасадорот тврдеше дека ЕК ја следи политиката на ОН околу ова прашање, од Њујорк ни пристигна веста за новата политика на светската организација за името на јазикот. Според овој извор, македонскиот јазик стоел како термин во регистарот на ОН, но е тргнат последниве денови за да и' се стави до знаење на владата дека не може да си игра со ова прашање, бидејќи ќе следат реперкусии.

Зошто ЕУ и ОН си дозволуваат да не ја почитуваат општо прифатената ИСО-стандардизација на имињата само кога е во прашање Македонија, е друго прашање за анализа. Според експертите за меѓународно право, Грција се обидувала да го отстрани терминот „македонски“ и од оваа листа, но до денес тоа не и' успевало. Регистарот на ОН е упатство за внатрешна употреба, но, според експертите, иако на него јасно стои дека не е резултат на официјални политички одлуки, сепак, има исклучително влијание и надвор од светската организација, па често е предмет на контроверзија.

Иако Атина од почетокот ги спореше јазикот и името Македонци, на ова прашање почнала да работи агресивно по самитот на НАТО во Букурешт, поради процената дека е време за финална пресметка со Македонија и поради процесот во Хаг. Цел на Атина, според оцените, е да го смени начинот на кој се чита Резолуцијата 817 на Советот за безбедност, која, според општо уверување, не бара преговори за идентитетските прашања, па не бара ни промена на името на државата, туку на референцата. Тие притисоци најмногу дадоа резултат во Европската унија, а овие случувања во ОН потврдуваат дека Грција не спиела ни во Њујорк и дека сите што можат и треба да кажат нешто за јазикот се престроиле на грчкиот предлог за спорот.

Произлегува дека меѓународната заедница се обединила околу решението за сите аспекти на спорот и од сите страни ни испраќа пораки, додека ние се занесуваме дека водиме битка за Република Македонија и дека можеме да ги игнорираме преговорите во ОН. Па, дури и да се врати терминот „македонски“ во регистарот на ОН, тешко дека станува збор за саботажа на некој грчки функционер во светската организација.

Тоа значи дека заканата, ако ОН не го врати јазикот Македонија ќе ги прекине преговорите со Грција, ги носи на лизгав терен македонската Влада и дипломатија, бидејќи отвора фронт и со ОН, и со ЕУ, и со Советот на Европа и со ОБСЕ. Надвор од оваа епизода засега се САД, кои си имаат свои правила и се надвор од ИСО-стандардите, па кај нив се' е јасно и е политичка одлука.

Наспроти силната реторика за името произлезе дека нашата Влада е само посматрач на настаните околу спорот, што не го спречи МНР и вчера да тврди дека решително ќе се бори за промоција на македонскиот национален интерес.

„Ги преведовме сите дипломатски активности и испративме силна ургенција до генералниот секретар, Бан Ки-Мун и до Секретаријатот на Обединетите нации. Македонската мисија во Њујорк доби уверување дека ОН остануваат на своите принципи и ќе ја почитуваат воспоставената практика во однос на употребата и именувањето на македонскиот јазик. Корекцијата на ваквото неовластено техничко интервенирање ќе следува во најскоро можно време“, соопштија вчера од Министерството. (С.Ј.)