Европа чека добри вести од Преспа

Ако датумот за преговори не дојде во декември, дефинитивно, ќе биде во март

Од нашиот дописник
Тони Гламчевски

Стразбур - Со високо подигната рака и широко мнозинство на гласови, Европскиот парламент ја усвои резолуцијата за стратегијата за проширување на Европската унија. Европскиот парламент не предложи датум за почеток на преговори на Македонија, туку побара од Советот на ЕУ на декемврискиот самит да дејствува во согласност со препораките на Комисијата, која предвидува преговорите со Македонија да започнат наскоро, со надеж дека ќе бидат изнајдени задоволувачки решенија за сите страни, за прашањата кои се' уште не се решени со соседните земји.

Од Стразбур доаѓаат пораки да се подготви јавноста дека ако не биде донесена одлука за почеток на преговорите во декември, таа ќе биде конечно донесена во март.

Претседателот на делегацијата на Европскиот парламент за соработка со Македонија, Јорго Шацимаркакис, предупредува да не се очекува многу од кратката средба на двајцата премиери, иако се надева дека Папандреу и Груевски можат да го решат проблемот со името. Затоа, според него, потребно е да се подготви јавноста дека „ако не биде донесена одлука во декември, одлуката дефинитивно ќе биде донесена на самитот во март“.

Шацимаркакис е убеден во ова по неговите средби со високи претставници на двете земји.

Со амандманот што беше поднесен од групата на народните партии и усвоен со 331 глас „за“, 291 „против“ и седум воздржани, европратениците го изменија делот на резолуцијата за стратегијата за проширување на ЕУ, посветен на Македонија. Амандманот внесе блага измена на текстот, нешто поповолна за Македонија. Во документот се поздравува напредокот што е постигнат во последните месеци, што е потврдено и од Европската комисија, која препорача отворање на пристапните преговори со ЕУ. 

Европарламентот потсетува на важноста на добрососедските односи и ја повикува македонската Влада да биде чувствителна на прашањата што се однесуваат на соседите. Во првата верзија се велеше да се воздржи од потези и изјави што негативно можат да се одразат на добрососедските односи. Тука посебно е истакнат проблемот со името што ја спроти��ставува Македонија и Грција. Европарламентот ги повика владите на двете земји да ги зголемат напорите за да се постигне решение за името.

На завчерашната дебата бевме сведоци на мал парламентарен инцидент и жестока реплика околу употребата на името Македонија. Грчкиот европратеник Николаос Салавракос бараше од европратениците да не го употребуваат името Македонија, туку да се служат со привремената референца, на што остро му се спротивстави германскиот европратеник Берндт Поселт.

„Македонија е Македонија и Македонија ќе си остане. Да се дискутира за ова сигурно дека нема да и' се помогне во ништо на соседната земја, како што овде има речено лидерот на европските зелени Даниел Кон-Бендит“. Неговата реакција личеше на последен бунт во ЕП, пред решението за името кое сите го очекуваат.

Инаку, во Европскиот парламент никој не се осмелува да дава предвидување дали на декемврискиот самит ќе биде следена препораката на Европската комисија за да биде утврден датумот за преговори. „Нема да кажам ни дека сум оптимист ни песимист. Како Гркинка која ја познава историјата на проблемот на двете земји, би му советувала на Советот да му остави шанса на решението. Дали тоа ќе биде до 10 декември или до идната пролет, тоа нема никаква разлика“, ни рече Ани Подимата, грчка европратеничка од редовите на ПАСОК. Според неа, важно е да се создадат услови за трајно решение.

Европратениците како позитивен придонес за регионалната стабилност го оценија неодамнешното воспоставување дипломатски односи меѓу Македонија и Косово, како и склучувањето на договорот за физичка демаркација на границата.

Во резолуцијата, покрај другото, се повикуваат македонските власти да продолжат со реформските процеси. Особено во јавната администрација и правосудството, борбата против корупцијата, женските права и меѓуетничките односи, вклучувајќи гаранции за правата на припадниците на сите етнички заедници и зголемување на нивното учество во јавната администрација.

Доцната попладневна расправа за проширувањето траеше два часа, што сведочи за интересот на европратениците за овој процес. Претседавачот со Европската унија, шведскиот министер за надворешни работи, Карл Билт, и еврокомесарот за проширување Оли Рен, говорејќи пред Европскиот парламент во Стразбур, побараа вратите за членство во ЕУ да останат отворени за земјите од Западен Балкан, Турција и Исланд, и да не се отстапува од политиката на проширување која досега се покажала како многу успешна. Претстојното укинување на визите за граѓаните на Македонија, Србија и Црна Гора во дебатата во Европскиот парламент е издвоено како „голем чекор напред“ со очекување дека Албанија и БиХ ќе успеат да го надоместат своето сегашно доцнење.

Карл Билт нагласи дека „проширувањето се покажа како најуспешна политика од сите потфати што ги презела ЕУ досега. Приклучувањето на земјите од Југоисточна Европа кон Унијата нема да биде ниту брзо ниту лесно. Сите сме свесни дека меѓу нас постојат такви што мислат дека треба да им се затвори вратата“. Билт е уверен дека тоа би било грешка со историски пропорции што би ја прогонувале Унија доста долго. Во тој случај, според него, „би се отвориле други врати кои земјите од регионот би ги одвеле во правец што би бил многу лош“.

Оли Рен, на кого оваа му беше, најверојатно, последна дебата во Европскиот парламент во својство на европски комесар за проширување, ги повика европратениците да ги охрабрат своите влади да донесат храбра одлука, која ќе биде во насока на стратегиските интереси на ЕУ, во кои спаѓа и проширувањето.

Говорејќи за конкретната ситуација за секоја земја, Рен рече дека Македонија направи направи голем напредок и дека постојано напредува во приоритетните реформи и дека таа доволно ги исполнила критериумите од Копенхаген. „Мислам дека Владата во Скопје ќе гледа на овој процес како охрабрување, конечно да го реши прашањето за името со Грција. Тоа ќе ги зголеми шансите земјата да добие датум за преговори“.

Словенечкиот европратеник Јелко Кацин за „Утрински“ изјави: „Ако в петок го дочекаме она што сите очекуваме, мислам дека тоа би била фантастична вест за сите држави од Западен Балкан, и не само за Македонија. Тоа би било јасен знак, што би можел да ја ослободи огромната позитивна енергија, која овие години се има насобрано во Македонија за да може побрзо и поквалитетно да го одработи патот за членство во ЕУ“.

Во заклучокот од дебатата Карл Билт беше јасен: „Не верувам дека сме ја завршиле изградбата на Европа. Мораме да продолжиме да ја градиме и да ја прошируваме. Тоа е од клучно значење и за земјите што сакаат членство и за ЕУ“. (Т.Г.)