ЕДИТОРИЈАЛ

Кој веќе им верува?

Нина Нинеска-Фиданоска

Пари има. Се' што сме ветиле, ќе оствариме. Преку вакви и слични слогани македонските авторитети не престануваат да емитуваат огромни количини оптимизам во јавноста. Никако не сакаат да ја расипат идиличната економска слика што со години се обидуваат да ја сервираат пред своите граѓани, потценувајќи го до максимум нивниот ментален капацитет и, воопшто, способноста сами да проценат дека не живеат ништо подобро и побогато од претходниот период.

Веќе е здодевно и да се пишува колку е очајна состојбата со македонскиот буџет и колку големи кастрења ќе мора да претрпи за да се приспособи на реалноста. Факти дека во државната каса едноставно нема пари можете да сретнете на секој чекор, ама во Владата тоа никако да го видат. Или го гледаат многу добро, но не сакаат да го признаат.

Но, тука се поставува сосема легитимното прашање кого, всушност, го замајуваат. Дали ќе успеат да ја убедат мајката која доби детенце пред неколку месеци, но се' уште не ги примила заслужените пари од државата што се нарекуваат надоместок за породилно отсуство дека буџетското полнење е солидно. Истата таа мајка секој ден попусто го очекува поштарот да заѕвони и да и' го донесе плик, но затоа на телевизија секој ден го гледа и го слуша премиерот како повторува оти „Македонија најдобро од сите европски земји се изборила со економската криза“.

Или можеби бизнисмените ќе поверуваат дека буџетските приходи се прибираат со предвиденото темпо, иако заборавиле кога последен пат министерствата и државните агенции им платиле за продадените возила, за изградените објекти, за извршените услуги... Во последната анонимна анкета што им ја правеле, газдите на компаниите до последен се жалеле дека не само што државата доцни со плаќањето на своите обврски, туку се принудени да фаќаат и врски меѓу големите владини функционери за да си ги добијат со мака заработените пари. А за повратот на ДДВ не вреди ни да се зборува, бидејќи, според некои информации, долгот кон фирмите по оваа основа се наталожил до 32 милиона евра. Ама ни тоа не е доволно за првиот финансиер и првиот даночник да признаат дека има буџетски проблеми. Министерот Зоран Ставрески неодамна се обиде овој даночен долг да го оправда со контролите што инспекциите на Управата за јавни приходи ги прават во компаниите што бараат поврат. Но, оние што малку подобро ги знаат работите тврдат дека правото на проверки вообичаено се злоупотребува од фискалните власти во сушни буџетски времиња, така што контролите се оддолжуваат неоправдано колку што може повеќе, само со цел да се држат парите во буџетот и со нив да се покриваат основните државни потреби. Друго прашање е што нашите бизнисмени не сакаат јавно, со име и со презиме, да се пожалат дека државата доцни со враќањето на ДДВ. Исто како што и за кој било друг проблем што им го прави власта зборуваат само за тајните истражувања, никако не обелоденувајќи го својот идентитет.

Многу е веројатно дека во добрата буџетска кондиција нема да поверуваат ни работниците што беа ангажирани на археолошките локалитети во земјава, бидејќи тие запреа токму поради недостигот на пари во државната каса. Тоа сигурно нема да бидат ниту студентите, чии стипендии и кредити, исто така, некако бавно доаѓаат на студентските сметки, а уште помалку социјалците, кои се' потешко успеваат да им се израдуваат на државните надоместоци. И, конечно, ниту административците и пензионерите, чии плати и пензии веќе не можат ниту да се поделат ако претходно државата вонредно не се задолжи кај домашните банки.

Сега сите погледи се вперени кон Ставрески. Тој за неколку дена ќе мора да каже кој проект и за колку настрадал со ребалансот. Но, тешко дека ќе признае колку е сериозна состојбата со економијата.