Претходен број

Многу прашања околу Северна Македонија

Грција задоволна од предложеното име Република Северна Македонија, во Скопје се воздржуваат од коментари

Димитар Чулев

Метју Нимиц завчера во Њујорк на македонските и на грчките претставници наместо нов конкретен предлог, одново им понуди пакет-мерки. Во Македонија засега нема расположение да се коментира тоа што го понуди Нимиц, но во Грција постои позитивно решение, иако официјална Атина секогаш не е задоволна од што било што ќе предложи медијаторот.

Уставно име, Република Македонија за внатрешна употреба, Република Северна Македонија за меѓународните организации и препорака од Советот за безбедност на ОН земјите-членки да го прифатат новото договорено име е она што стои во суштината на предлогот на медијаторот Метју Нимиц, кој како што оценија македонски медиуми, наводно, потклекнал под грчкиот притисок. Тој не даде конечен предлог, туку нови идеи, што значи дека ќе продолжи спорот кој го започна Атина по осамостојувањето на Македонија.

Предлогот предвидува наместо терминот Македонци, во иднина да се користи терминологијата: граѓани на Република Северна Македонија, пасошите покрај уставното име напишано на кирилица „Република Македонија“ на англиски да го содржат зборот Република Северна Македонија. Јазикот да се нарекува како „македонски“, а исто така и националноста во пасошите да биде посочена како „македонска“.

Од Кабинетот на претседателот на државата вчера претпочитаа да бидат воздржани околу коментарите за последниот пакет-идеи кои преговарачот Нимиц им го достави на нашите претставници во Њујорк. Најпрво ќе се почека амбасадорот Никола Димитров и шефот на кабинетот на премиерот Мартин Протоѓер да пристигнат, а денеска исцрпно да известат за сите детали од разговорите, но и од содржината на она што Нимиц го нарече сет идеи.

Од Кабинетот велат дека и покрај уверувањата од страна на Владата од претходните денови дека Нимиц овој пат ќе излезе со финален предлог и по системот „земи или остави“, се покажа дека тој не е конечен. Доколку е така, велат извори од Кабинетот, јасно е дека медијаторот очекува наше учество, мислење, забелешки за подобрување „на идеите што им ги дал на амбасадорите“.

Ова велат извори за „Утрински“ би било многу добра шанса шефот на државата, од една страна, и претседателот на Владата како и другите политички субјекти инволвирани околу овој проблем одново да седнат на заедничка маса и да се обидат да ги усогласат различните позиции за тоа што понатаму и како да се најде излез за решавање на спорот од кое зависи и идното членство на Македонија во НАТО и во ЕУ.

Високи извори од Министерството за надворешни работи вчера неофицијално за „Утрински весник“ оценија дека она што го понудил Нимиц во Њујорк е далеку од задоволително. Заеднички впечаток е дека сетот идеи повеќе ја задоволува грчката позиција отколку барањата на Македонија. Зошто идеи, а не конечен предлог, во МНР велат дека веруваат оти ако Нимиц излегол со излегол со официјален предлог, Грција ќе го блокирала.

Предлогот Република Северна Македонија, вели нашиот извор во МНР, е далеку полош од оној што се вртеше како можна опција до пред две недели: „Северна Република Македонија“ е многу позадоволителна позиција, зашто во старт ја анулира можноста жителите на државата да се нарекуваат граѓани на Северна Македонија, што е сега дел од предлогот.


Шефицата на дипломатијата, Дора Бакојани се сретна и со претседателот Каролос Папуљас и со шефот на опозицијата, Јоргос Папандреу: ФОТО: МОУШН ТИМ

Република Северна Македонија, вели нашиот извор, дефинитивно ги изместува сите работи: идентитетот, нацијата, јазикот, културата. Во МНР сметаат дека предлогот е толку лош што и со евентуални забелешки не би можел драматично да се измени и суштински да биде во корист на земјата. Оттаму прашање е дали треба или не треба по секоја цена да се прифати она што е ставено на маса овој пат.

Во МНР сметаат дека можеби целата работа околу преговорите е да се остават за некои подобри времиња. В година, вели нашиот извор, можеби притисокот ќе биде поинаков и врз Грција и врз Македонија.

Но, според атински „Катимерини“, Грција гледа позитивно на новиот предлог на медијаторот. Портпаролот на грчкото МНР Јоргос Кумуцакос изјави дека Атина го разгледува предлогот „во конструктивен дух“. Тој во дипломатски манир истакна дека Грција искрено сака да биде најдено конечно решение за проблемот кое ќе биде заемно прифатливо без победници и губитници и оти тоа може да се постигне. „Катимерини“ шпекулира дека, наводно, и во Скопје се гледало позитивно на предлогот.

Во коментарот што го донесува весникот „Катимерини“ пишува дека за предлогот на Метју Нимиц треба да се суди врз основа на само еден критериум: „Дали тој ги негира напорите на Славомакедонците да го монополизираат македонскиот идентитет и да добијат легитимитет за нивното барање тоа да се употребува на цела Македонија“. Предложеното Република Северна Македонија е сложено име кое ќе се употребува само во меѓународни организации, но „Катимерини“ смета дека со тоа „се поминува црвената линија“, бидејќи Грција бара тоа име да биде за сите намени. Авторот на текстот смета дека медијаторот понудил двојно име со што ги прекршил инструкциите на Советот за безбедност за едно и заемно прифатливо име, а не само за употреба во меѓународните организации. Според „Катимерини“, грчките дипломати во таков случај ќе мора да ги убедат земјите во билатералните релации со Скопје да го користат новото сложено име. „Катимерини“ негодува што Нимиц го промовирал терминот „македонски“ за да го опише јазикот, но индиректно јасно и етникумот.

Предлогот на Метју Нимиц го вклучува Република Северна Македонија за меѓународна употреба, уставното за внатрешна, а така ќе може да ни се обраќаат земји во билатералните релации. Она што значи нов момент е на пасошите се предлага името да биде напишано на три начина: Republic of Northern Macedonia, Republic of Macedonia, Republika Makedonija.

Грчки медиуми шпекулираат дека иако е најверојатно дека името на северниот сосед ќе биде варијација на Северна Македонија, се очекува националноста во пасошите да биде определена како „македонска“. Предлогот содржел 14 точки.

Пред средбата, грчката страна се спротивстави на барањето на официјално Скопје како решение на спорот работите да се вратат кон двојната формула, предупредувајќи дека на таков случај Атина веднаш ќе се спротивстави. Излегува, сепак, дека предлогот на Нимиц остава простор за двојно име и за името на државата и за идентитетот на граѓаните и за јазикот.