Мислења
Колабира ли глобализацијата?
 Филип Петровски
Глобализацијата покажа недостатоци кои никој не ги предвидел. Парите исчезнуваат со голема брзина и не можат да се вратат таму од каде што се пласирани
Во сега веќе далечната 1999 година култниот филм „Матрикс“ ја отслика визијата дека човечката раса се наоѓа во состојба на привид, при што се' што гледаме, слушаме и се' во што веруваме е привид. Целата матрица во која се наоѓаме е произведена од машините кои некогаш сме ги создале ние. За таквата реалност во која живеат луѓето постои консензус дека е добра, односно дека раководителите, водачите се грижат за се'. Се сеќавате, во таа „подреденост“ на работите се појавува Нео, кој ќе направи пресврт со едноставното „поставување прашања“. Самото тоа е веќе сериозно предизвикување на системот. Поставените прашања нема да имаат лесни одговори и нашиот јунак ќе го поведат на патот во непознатото. На Нео му беа понудени две таблети, едната црвена, другата сина. Тој беше ставен во ситуација да избере игнорирање на се' и да си го продолжи животот во матрицата, задоволен од насликаната слика или, пак, да избере со другата да ги отвори сите затворени канали на еден сосема поинаков живот.
Оној што ќе се замисли над ова лесно ќе сфати дека и ние сме соочени со оваа дилема во нашите животи. Дали да се упатиме кон непознатото или да избереме да си се конформираме во нашите животи? Посебно затоа што „системот“ уште откако сме родени не' учел да си бидеме мали и кротки, да не прашуваме многу и, секако, да „слушаме“. Прашање кое во ваков случај се поставува е како да се освои слободата. Сигурен сум дека при самата помисла на системот, кој не е некоја апстрактна состојба, туку тотална конкретност, изразена преку институции (судови, болници, полициски станици, администрација, бирократија), ви се крева косата на главата. Кога знаете дека треба да завршите некоја работа, а сигурни сте дека нема да ја завршите така како што сте наумиле. Дека ќе ве вратат неколку пати, дека ќе треба да пополнувате обрасци, дека ќе треба за едната институција да добиете уверение од другата, а таму најверојатно се сите на пауза, па затоа ќе морате да наминете уште најмалку два-три пати... Ќе испланирате да завршите денеска, да речеме три работи, а денот ќе мине со огромна брзина и на крајот ќе сфатите дека ниту една од работите не сте ја завршиле онака како што сте наумиле, навистина (ама само понекогаш) ќе се прашате што се случува со системот и со вас. Дали, всушност, тој систем, целиот апарат, е тука за да ви се најде при рака, да ви помогне да си ја завршите работата или е обратно. Како што стојат работите, вие постоите за да му дадете енергија (што ви ја црпи без ваша дозвола) за да се одржува бесконечно. Колку пати ви се случило да се чувствувате исцрпено, потрошено кога ќе се обидете да завршите работа која од другата страна инволвира систем? Сигурен сум дека сте се прашале која е функцијата на системот? И како успева секогаш да ви ја земе енергијата?
Се разбира, многумина ќе кажат дека ова се измислици, тврдејќи дека немаат никаква основа. На добар дел од луѓето им е подобро воопшто да не навлегуваат во процесот на поставување прашања. Една помиреност со работите дека се' како што надоаѓа е непроменливо и, секако, поголемо од поединецот - е значајна карактеристика на таквите луѓе. Изолирани, тие со една резигнираност ги очекуваат несигурните дни кои се пред нив. А матрицата, за да преживее, мора да расте секојдневно. Секоја единка со својата работа, со својата енергија го храни тој процес. Да поедноставам, оваа матрица денеска се вика капитализам. Тоа е доминантното уредување во модерните општества денеска. Продукцијата на добра кои потоа се продаваат, односно сите имаат цена, го прави процесот изострен, жесток и непредвидлив. Се' станува поврзано со профитот. Борбата за поголем профит, силната конкуренција - го движи системот. Сопственоста, во таа постојана борба, преминува од еден на друг. Постојаната силна конкуренција прави, всушност, во тој процес послабите да отпаѓаат, а сопственоста да се концентрира во се' помал број луѓе. Расни или исчезни, на некој начин е главното мото во таа борба. Но, ако е така на врвот, на другата страна, на дното, се создава се' поголема мизерија. Практично објаснето, црпењето на енергијата е продавање на сопственото време и сила на вработените за да можат да се прехранат, односно да преживеат. Ова е процес во кој се формира таа матрица за која зборувавме во почетокот. Таа е „матрицата на капиталот“. Таа се обидува да се одржи и зголеми.
Всушност, глобализацијата е наредната фаза на ширење на пазарите (на матрицата), односно освојување на целиот свет од страна на корпорациите. Откако претходно го исполнија до крајност системот во своите матични држави, потоа во западните модерни општества, мораше да се отворат нови пространства (според дефинициите за ширење на капиталот). Корпорациите ги надминаа границите на сопствените држави и се раширија целосно по планетата. Многу од нив се и помоќни, побогати од најголемиот број држави. Со таквото ширење се доведе во прашање и сувереноста на државите. Сите претходно прифатени сфаќања за уредувањето на државите и за меѓународните работи во тој процес драматично се променија. Растежот, кој мора да се обезбеди заради зголемувањето на добивката, подолго време се одвиваше пред нашите очи. Корпорациите раснеа, поединецот се смалуваше. Дури и државите (се разбира, оние помалите) почнаа да стануваат минорни и небитни делови на системот. Тука некаде во тој процес, во желбата да се зголеми добивката што повеќе, дел од корпорациите и посилните држави агресивно го пласираа капиталот, според нивното мислење, во доволно сигурните нови пазари.
Наеднаш се' започна да се руши. Како кула од карти. Глобализацијата покажа одредени недостатоци кои никој не ги предвидел. Аномалиите сега станаа доминантни. Парите исчезнуваат со голема брзина и не можат да се повратат таму од каде што се пласирани. Импулсот, одејќи наназад кон тие што инвестирале, почна да создава паника. Започна враќање на бранот. Процесот се преврте. Огромен е бројот на банкротирањата. Се' излегува од контрола. Пак ќе речам, ова е ситуација која никој не можел да ја предвиди. Затоа сега и удира со толку голема жестокост. И каде е сега тука поединецот? Како може да се заштити себеси, како може да излезе од матрицата? Единствена заштита во овој случај е да се има свесност, односно ЗНАЕЊЕ. Со растењето на знаењето, расте и свеста што, пак, овозможува полесно надминување на проблемите кои во овој процес ќе се појавуваат се' почесто. Свесноста, наспроти конформизмот, ве подготвува за се' што доаѓа. Таа станува јадро на одбраната на поединецот, односно го прави отпорен на ударите и црпењето енергија.
(Авторот е магистер по меѓународна политика)
http://filippetrovski.blog.com.mk
|
