Претходен број

Мислења

Карактерот на власта

Ѓорги Спасов

За карактерот на Владата на Груевски најмногу говори начинот на справување со штрајкот на образованието

Начинот на кој Владата на Никола Груевски се обидуваше да се справи со штрајкот на вработените во образованието најмногу говори за нејзиниот карактер. Не се потребни политички анализи. Доволно е да се погледне кон кои инструменти на моќ прибегна таа кога се соочи со барањата за кои таа сметаше дека не треба да бидат задоволени. Во овој случај беа следните:



Прво, нејзиното владеење на правото се сведува на непризнавање на уставно гарантираното право на штрајк на вработените. Нејзиниот министер за образование бесрамно излегуваше на телевизиите и објаснуваше дека со Законот за образование, наставниот процес не смее да биде прекинат освен во некакви вонредни услови и тоа по претходно одобрение од негова страна! Човекот или не знаеше што зборува, па јавно кажуваше дека уставното право на штрајк во образованието е укинато со понизок акт од Уставот или манипулираше. Што и да е, тој си го зел правото јавно преку медиуми да говори дека никој нема право да го прекинува образовниот процес, бидејќи им се нанесувала штета на децата и на нивните родители. Според таа логика, треба да се забранат и штрајковите на контролорите на летањето во сообраќајот, на службениците во судската администрација, односно воопшто правото на штрајк и на протест за да нема последици врз страната што не е вклучена во судирот. Ама нему и на Владата толку им сече. Кога тие со неколкумина од квазиневладината „Светлина“ неколку месеци го блокираа сообраќајот во Скопје, тоа за нив беше оправдан демократски протест за кој блокираните граѓани во сообраќајот мораа да имаат разбирање. А сега, кога се власт, се потресени за „штетите и загубите“ што еден ваков штрајк може да им ги нанесе на учениците. Ако малку размислат, ќе се сетат дека штрајкот како едно од основните синдикални права и инструменти е начин за привлекување внимание на јавноста за некој проблем што треба да биде решен и за принудување на надлежните сериозно да се зафатат со неговото решавање. Ако со штрајкот не се попречува или не запира работниот процес, тогаш тоа не е штрајк. Тоа е зафрканција како онаа што ја правеа вработените од јавниот сервис на МТВ кои имаа слајд на кој не' информираа дека штрајкуваат, а потоа со часови имаа програма во која ја фалат Владата. Затоа и во ништо не успеаја. Зборот штрајк е германски и значи удар, а кај нас долго се преведуваше како прекин на работата и навистина е тоа. А, ако некој тврди дека поради интересот на учениците, наставниците немаат право да ја прекинат работата, тоа значи дека им кажува дека немаат право на штрајк, дека власта укинила право кое работниците го изборија уште во 19 век.



Второ, со платени огласи на телевизиите и со агресивна кампања, за која трошеше над 80 илјади евра секој ден, Владата се обидуваше да ги дискредитира штрајкувачите и нивниот синдикат со тврдењето дека се добро платени и дека бараат преку леб погача. Без срам и перде, со трошење пари од вработените, како да се говори пред Европската комисија, а не пред оние кои секој ден гледаат колку плата добиваат, се тврдеше дека просечната плата во образованието изнесува над 18 илјади денари и дека откако таа е на власт ги зголемила платите во образованието за над 30 отсто. Наставниците и професорите покажуваа документи дека не просечната, туку највисоката плата изнесува 15 илјади денари, дека дел од вработените во образованието работат и за 6.000 денари месечно или добиваат само по три евра дневно, а дека над 8.000 од вработените во образованието работат со договор за дело и постојано стравуваат за своето работно место. Но, власта е убедена дека располага со инструменти да покажува кој е кој во државата и дека јавно соопштуваните лаги од нејзина страна се легитимен инструмент за одбрана.



Трето, власта се закануваше. Таа им го цитираше на штрајкувачите законот со кој го укинала нивното право на штрајк и јавно објавуваше дека инспекторите за прекршувањето на тој (неуставен) закон можат да изрекуваат казна до три илјади евра за училиштата, дисциплински мерки за директорите и вработените. На директорите на училиштата јавно им порача дека ако итно не го прекинат штрајкот ќе бидат разрешени од функцијата. На 8.000 вработени со договор за дело има порача дека нема да им бидат продолжени договорите и ќе останат на улица само затоа што решиле да штрајкуваат поради ниските плати и понижувачката положба. Тие, според оваа самобендисана власт, можат да штрајкуваат против која било власт, но не и против сегашната, која мисли дека толку многу направила и прави, што заслужува само почит и пофалби. Се' друго е само знак на неблагодарност.

Четврто, во согласност со ваквата своја вообразеност, Владата на Никола Груевски ги стави во погон сите инструменти на својата партизирана држава за прекинување на штрајкот. Режимските новинари, кои се во првите борбени линии за поддршка на Владата, ја презедоа улогата за дискредитација на синдикалните лидери. Полицијата прибираше податоци за улогата на опозицијата во штрајкот. Градоначалниците од владејачките партии, кои ги именуваат директорите на училиштата, имаа за задача да не дозволат во нивните општини да има штрајк. Во погон беа ставени и партизираните одбори на родители, кои имаат улога во именувањето директори. На крајот, беше вклучена и партизираната Унија на средношколци, која им одржа лекции на професорите за несовесност и алчност во услови кога тие, како ученици, непотребно губеле часови кои ќе морале да ги надоместуваат.



Петто, Владата на најмизерен начин бараше разбирање од штрајкувачите поради светската економска криза. Им објаснуваше дека тоа е најголема криза во последните 80 години и не пропушти да им каже дека во многу земји имало отпуштања од работа, што значи дека и во Македонија тоа би можело да се случи. Тоа е истата влада која до вчера ни објаснуваше дека Македонија нема да биде погодена од светската криза, дека нашиот финансиски систем е стабилен, дека таа држи се' под контрола и дека буџетот е најголем во историјата поради порастот на економијата.

Ни останува да се надеваме дека граѓаните гледаат и учат. Ова денес им се случува на вработените во образованието. Утре на бранителите. Задутре на стечајците. Па на текстилците. На вработените во судската администрација и на многу други. Партијата - држава по паѓањето на комунизмот требаше да биде заменета со демократија. Ова, дефинитивно, не е тоа. Ова е враќање на почетните позиции само со нови лица во главните улоги. Разликата е во тоа што денес тоа се нарекува ПРЕРОДБА.

(Авторот е универзитетски професор)