Мислења

ХА ХА ХА!

Петар Арсовски

Мислам дека „кралскава фамилија“ не е свесна каде дошла, па ќе пукне уште една брука кога ќе се свести, набрзина ќе се спакува и ќе здувне

Во владеењето на секоја власт доаѓа момент на прекршување. Тоа е моментот кога поголемиот дел од граѓаните се одвојуваат, се изолираат од власта и почнуваат критички да ја перцепираат нејзината суштина. Момент кога ќе научат да погледнат зад параванот, покрај рекламите и ПР-от. Со други зборови, момент кога трендовите интимно ќе се сменат, односно момент кога власта ќе ја изгуби поддршката, без оглед дали за тоа е свесна или не. Откако ќе се случи тоа, останува само прашање на време кога таа критична маса ќе го достигне потребното ниво за власта дефинитивно да изгуби, во вид на рејтинг или број на гласови на избори. Но, додека тоа се случува, има еден период додека власта се' уште не е свесна дека битката е однапред загубена, па продолжува да си тера по старо со истите приредби и трикови, но сега наместо со сериозна публика, таа се соочува со циници, публика на која нивните потези им се дежа ви. Тоа е период на хумор. Тогаш власта, а особено таква како нашиве маријачи – театрално фасадна, која во основа зависи од имиџот, а не од суштината, се' уште себеси се сфаќа сериозно, ама нејзината публика веќе не ја зема сериозно, па најчестиот исход на потезите на власта е хумор. Тоа е исклучително забавно време, зашто власта, не знаејќи зошто губи тло, влегува во се' поголеми, пограндиозни „проекти“ во вид на театарски претстави, во обид со големината на фасадата да ја скрие суштината и да ја придобие масата назад. Но, колку се проектите понадуени, толку повеќе публиката ги сфаќа несериозно, на смеа. И така, во тој период власта станува вежбанка за хумор и сатира, особено ваква оперетска власт како нашата, која полна со себе, демек, мудро излегува со потези и изјави, кои во основа, секој ден стануваат се' посмешни за веќе отрезнетиот електорат. Во таква ситуација се наоѓаат сега нашиве маријачи. Еве на што мислам:

Еден од најсмешните одговори на новинарско прашање што сум ги слушнал одамна е одговорот на премиерот на прашањето на Б92 за тоа зошто на сред Скопје никнуваат хеленски обележја, барајќи одговор зошто власта токму сега ги гради спомениците на Александар, зошто ги преименува стадионите и автопатите. Одговорот, онака од пушка: „А зошто да не?“ Значи, за проект од 200 милиони евра, кој истовремено се соочува со најголемиот отпор од јавноста, а кој во очите на меѓународната заедница не' прави да изгледаме како деца во пубертет, а на Грција и' дава една плејада аргументи зошто не припаѓаме во друштвото на созреани држави, власта има одговор што личи на караница на деца во градинка – едното дете прашува зошто, другото одговара зошто да не, ми се може. Притоа, маријачите не ни разбираат дека мораат да имаат ѓаволски добра причина зошто ја силуваат градската урбана средина и зошто насилно ја наметнуваат својата инфериорност како национален комплекс. Тука е хуморот: полни со себе, ќе треснат одговор што го сметаат за мистично мудар и после ќе гувеат очекувајќи да ги поддржиме. А ние, отстрана не може, а да не се насмееме додека ги гледаме како монументално се бламираат и уште притоа позерски глумат аристократија.

Втор пример ми е оној несреќен учебник за втора година гимназија по македонски јазик и литература. Маријачите мислеа, мислеа и по долги консултации, проверки, реформи и отекување за тоа како работеле и остварувале - смислија. Тие имале сеопфатен курикулум, наставна програма, експерти, со еден збор, се погрижиле за се'. Резултат? Во прва година децата учат за Шекспир, а во втора година песничка во стилот „јапти, јапти, кокиче“. Децата се смеат, наставничките се смеат, ние сите се смееме, само маријачите мртви сериозни, глумат лудило. По сите проверки, уште акнаа 30.000 примероци од учебникот за никој да не го пропушти срамот. За трета година подготвуваат учебник уште порепрезентативен за нивниот стил. Внатре, нова песничка: „плаво небо, Бог те ј..бо!“

Трет пример ми е онаа смешка од шпанска серија кај другите медиуми против А1: „Кога Велија паѓаше“. Серијата има повеќе продолженија, секое посмешно од претходното. Така вртат неколку тези: полицијата немала намера да ја спречува А1. Мајката! Тие сиротите, се изненадиле кога виделе дека и медиумот е на истата локација каде што дошле да запленуваат. Не знаеле каде влегуваат, туф, туф, извинете, ние случајно, ан-пасан сме овде. Втора теза дека властите биле спречени да ја извршуваат својата работа од страна на А1. Значи, ние треба да веруваме дека оние 100-ина полицајци со маски, црни униформи, неколку хермелини, пиштоли, штитови, пендреци, лисици и блиндирани елеци, биле некако попречени од вработените во А1. Како? Ги нападнале со диктафоните? Фрлале по нив со смоки? Не ми е јасно дали се авторите со парцијална лоботомија или мислат дека публиката им е таква.

Четврти пример ми е палатата на Хунзите во Паљурци – и истовремено ми е хумористичен хит на неделата. Ги најдовме некаде луѓето, ги довлечкавме и сега ги дочекуваме како што Бугарија го пречека царот Симеон. Тотално во духот на комедијата, која секојдневно ја гледаме: третина од Македонците живеат во сиромаштија, ама за кралска палата ќе се најде. Сјајот и бедата на маријачите овде добива монументални димензии: во една груба манипулација со вистината и со чувствата на народот, кој натежнат од проблемите, очајно гледа нагоре надевајќи се на подобра среќа, овие режисерите ќе им дадат фокус – кралска фамилија со палата во Паљурци. Во третиот милениум ние ќе градиме кралска палата. Хунзите, пак, од друга страна, изгледаат како воспитани, образувани и, генерално, културни луѓе, што, секако, ми буди сомнеж дека се на некој начин роднински поврзани со маријачиве. На крајот, мислам дека „кралскава фамилија“ не е свесна каде дошле, па ќе пукне уште една брука кога ќе се свестат и набрзина ќе се спакуваат и ќе здувнат.

Петти пример ми е новата облека на гардистите. Генијално! Шлемови што личат на качулката на Штрумпфета, токи, шнолички, ременчиња и еполетки. Сигурно, во лето имаат и фустанчиња и кожени сандали т.н. спартанки. Наместо да нарачаат модерна, дезидеологизирана униформа, овие маријачиве сигурно ги притиснале авторите да добијат воено-античка униформа. Само не знам како гардистите ќе смогнат сили во тие костими да се шетаат пред јавноста и пред странските државници. Или гардистите или гостите, нема шанси да не прснат во смеа. И тогаш кога ќе ги прашаат нарачателиве зошто баш вакви униформи, овие пак ќе одговорат: „А зошто да не, кога ни се може“?

Шести пример ми е претставата „Дервишот и смртта“. Откако маријачиве, најдобрите македонски актери, преку своите шупелки во театрите ги избркаа од државата оневозможувајќи им да создаваат дома, сега истите тие власти, истите тие актери ги слушаат како во истиот тој театар на чист босански добиваат громогласен аплауз. Нема а да не се смееш под мустаќи кога ги гледаш како срамно тонат во сопствената иронија.

(Авторот е магистер по политичка комуникологија)