Претходен број

Мислења

Незнаењето е моќ!

 Стојанче Манев

Образованието забрзано почнува да ја маргинализира и да се оддалечува од својата примарна функција

Гордо посветен на мобилизација и освојување на медиумските симпатии, не со успешни проекти и конкретни идеи, туку со купување рекламен простор за своите „чекори“, премиерот немајќи конкретно што да понуди и соочен со сопствената немоќ за решавање на проблемите, доследен на своите манири, со посредство на медиумски конструкции континуирано се обидува да го компензира отсуството на реални резултати и да ги напаѓа нашите сетила. Соочени со губење на сопствената внатрешна динамика и креативна енергија, на владејачките структури не им остана ништо друго освен да пласираат медиумски слики за себе, за своето „чекорење“, кои во контактот со напластените реални проблеми ја манифестираат сопствената дисторзија на реалните состојби. Стоте чекори наместо движење напред се манифестираат како одење во круг или, пак, ако сакате, како тапкање во место. Се добива впечаток како ова „движење“ да е главна спортска активност во вмровските партиски структури.

Водена од желбата за воспоставување на целосна контрола на тековите на информациите и комуникациските канали, како и „заштита“ на јавноста од „непријатните вистини“ и нејзино држење во состојба на блажено и „моќно“ незнаење за многуте работи кои се случуваат кај неа и околу неа, Владата го препозна изворот на својата постојаност и цврстина во обидот граѓаните да се држат во магичниот круг на незнаењето и неинформираноста. Но, во обидите да се затскријат зад убавите реторички конструкции, ќе ни порачаат знаењето е моќ, знаењето е сила. Се прашувам од каде и зошто токму оваа формулација, знаењето е моќ, знаењето е сила? Кога ќе е потсетам на проширените овластувања на полицијата, да следи, да прислушува, тајно да снима, на милионските буџетски трансфери во тајната полицијата, медиумски покриените спектукуларни апсења, политички мотивираните чистки во некои медиуми... одговорот ме насочува кон Орвеловото општество, во кое Големиот брат ќе ни порача дека незнаењето е сила, незнаењето е моќ. Иако во „прирачникот“ за водење држава, формално, пораката на премиерот му е запишана во делот посветен на образованието, се плашам дека таа реферира кон состојб��, кон една реалност во која незнаењето и неинформираноста на граѓаните ќе треба да ги зароби во исцрпувачките и рутинизирани секојдневни активности, во која не смее да им се дозволи хоризонтот на сопствената мисла да го прошират подалеку од тоа што ќе се јаде, што ќе се облече, каде ќе се излегува... Доведувањето во состојба на отсуство на свест за сопствената положба или на какви било можности за нејзино создавање, е токму она од што произлегува силата на авоторитарните владејачки елити.

Помислувам дека овие перцепции се само производ на мојата фантазија. Но, оваа помисла ми поминува кога ќе го погледнам реформираниот образовен систем во кој Владата ни ја спакува пораката за тоа дека знаењето е моќ. Почетокот на учебната и на академската година го покажа лицето на образовниот систем. Веронауката и дисперзираните студии се покажаа како кулминација во реформираното образование.



Водени од желбата за еманципација на индивидуите и достигнување на нивните гранични способности преку слободниот развој на индивидуалноста, секоја нормална влада која се води од долгорочните интереси на своите граѓани, ги препознава социјализаторските функции на сопственото образование преку кои се промовираат заедничките вредности и норми на системот, кои во себе ги апсорбираат, но не ги поларизираат и поништуваат различностите, кои на крајот резултираат со јакнење на социјалната кохезија во општеството. Наспроти тоа, нашата владејачка гарнитура, веројатно презафатена со стилиски и козметички подготовки за своите медиумски настапи ја заборави нагласената културна хетерогеност и мултиконфесионална конфигурација на македонското општество, и како од ракав ја истресе веронауката во основните училиште, се разбира, како изборен предмет, за на крајот самата како олицетворени на демократските вредности и почитување на слободната волја и правото на избор на граѓаните,да го изврши изборот. Проблемот не е во нарушувањето на уставно утврдениот секуларен карактер на државата, бидејќи и уставните одредби отстапуваат и се модифиираат кога ќе се судрат со намерите на премерот, туку наместо да се надминуваат линиите на расцеп, повлечени помеѓу различните религиозни припадности, тие се поддржуваат и продлабочуваат, и тоа во една осетлива возраст, кога учениците се' уште се далеку од тоа да имаат изграден критички пристап и однос кон религиите.

Неоспорна е потребата од создавање на високообразовен кадар, но спорен е начинот на кој се изведува. Без почитување на какви било елементарни критериуми и принципи, високото образование се втурна во популистичката матрица на размислување во бројки и желби за освојување на медиумските симпатии на вмровска политичка котерија. Бројот стана се', квалитетот се заборави. Бројот на новоотворените дисперзирани студии и факултети секојдневно се зголемуваше и „навиено“ се повторуваше. Но, интересите на матурантите како да не ги препознаа „потенцијалите“ на новите „високо“ образовни институции да им излезат во пресрет на стремежот кон знаење, учење, проучување, кон занимавање со наука или уметност. Сосема очекувана реакција, кога ќе знаеме дека кадровската политика на овие образовни институции се спроведуваше под покровителство на една група од раководството на ВМРО-ДПМНЕ (Ставрески, Јанкулоска, Протоѓер) која, колку што ми е познато, никогаш досега не е била дел од образовниот систем, но сепак е доволно вмровски образована и подобна да ја следи логиката на политизација и партизација на сите сегменти од општеството и да се фокусира на задоволување на академските амбиции на заслужните партиски кадри со отворање нови декански, професорски и асистентски места. Партиската лојалност се преточи во основен критериум на академската вредност. Тотално фијаско!



Образованието забрзано почнува да ја маргинализира и да се оддалечува од својата примарна функција и цел на градење можности и услови за стекнување нови знаења и вештини, создавање слободни индивидуи кои низ образовниот систем ќе изградат капацитети да го користат сопствениот интелект и иновативност, да размислуваат и разговараат и сето тоа да биде исполнето со доза на прагматична вредност и можност да се стави во функција на социјалниот, економскиот и културниот развој на земјата, односно да се позиционира меѓу потребата за техничко-технолошкиот, социјално-економскиот и индивдуалниот развој. Но, критичноста како да е непожелна, а градењето образовни институции и кадровски потенцијали, втемелени на објективни и непристрасни мерила на вреднување на способностите и достигнувањето на поединецот, како да се непознати во кадровскиот систем на владејачката партија.

На крајот, кога сме кај образованието, за да не се доведеме во ситуација на интелектуално осакатување на младите генерации, затскриено зад пораката – „знаењето е моќ“, но и за доброто на демократијата и нејзините вредности, во духот на американскиот педагог Роберт Хичинс, кој ќе рече „секогаш кога ќе помислам на вежбање, легнувам и останувам да лежам се' додека мислата не ми помине“, би сакал на нашиот премиер да му порачам кога ќе има екстатични напади на идеи, желби и соништа, да остане дома и да полежи додека не му поминат.

(Авторот е политиколог)