Дали избори се излез од лавиринтот?

Александра М. Митевска

Додека премиерот Никола Груевски во Загреб го чекаше американскиот помошник-државен секретар Филип Гордон, во Скопје зовриваше политичкиот котел. Тоа што вчерашниот ден помина многу помирно на политички план од претходниот може да се толкува како затишје пред нова бура, со оглед на звучните пораки што домашните политички субјекти и меѓународните фактори ги испратија кон вмровската постава во власта, ден по инцидентот во Радуша.

Претставници на ВМРО-ДПМНЕ и на ДУИ вчера се обидоа да ги смират бранувањата меѓу двете партии, најавувајќи интервенции во Законот за денационализација, поради кој интегративците од понеделникот отсуствуваат од заседанијата во парламентот. Меѓутоа, прашање е како во наредниот период ќе се развива дијалогот меѓу двете партии за уште погорливите барања, што лидерот на ДУИ Али Ахмети му ги спакува на Груевски во форма на нов ултиматум, со цел, како што велат од партијата, да се врати довербата кај населението и да се намалат тензиите на теренот, во клучен период за интегрирањето на земјава во НАТО и во ЕУ.

ДУИ сега чека одговор од коалицискиот партнер дали и како ќе се решаваат проблемите поврзани со случајот „Сопот“, хашките случаи, (не)решавањето на статусот на борците на ОНА. Неофицијално, првичната реакција на ВМРО-ДПМНЕ е дека не може да се мешаат во случаи што се во надлежност на судството.

Аналитичарот Исмет Рамадани вели дека актуелната безбедносно-политичка ситуација е доказ дека кога работите не се решаваат политички се случува насилство. Според него, вината е во начинот на владеење на Груевски и на ДУИ, како партиципиент во власта, бидејќи тие требало да се конфронтираат во владиниот кабинет и да ги земат предвид можностите што ги нуди Рамковниот договор за елиминирање на заканувачките фактори.

Нашиот соговорник појаснува дека не се решавал статусот на припадниците на ОНА, иако дел од учесниците во конфликтот во 2001 година станаа дел од власта, дел останаа заборавени од своите тогашни колеги, а со тоа и незадоволни. Како пример го наведува Харун Алиу, еден од убиените во Радуша, кој ако бил интегриран во системот, можеби не би дејствувал вонинституционално. Како фактори што ја доведоа Македонија до ваква ситуација на политички и на безбедносен план, Рамадани ги посочува и неусогласеноста во барањата меѓу парламентарните партии од албанскиот блок (при што ДУИ се однесувала игнорантски и арогантно кон некои иницијативи од опозицијата) и застојот во процесот на интегрирање во НАТО и во ЕУ, бидејќи кога граѓаните ја губат надежта се остава простор за радикализација на состојбите.

„Сега е неопходна брза и силна политичка интервенција, со асистенција на меѓународните фактори, за процесите да се вратат во колосек“, вели Рамадани. Според него, таа политичка интервенција би значела здружување на силите меѓу парламентарните партии, кои би излегле со заеднички ултиматум до ВМРО-ДПМНЕ и до Груевски, во кој прецизно ќе се набројат приоритетите на македонската политика и ќе се наведат рокови до кога тие мора да се реализираат. „Веќе се депласирани стојалиштата дека албанските политички партии секогаш треба да молат за нешто. Таквата политика создава ситуации кога на површина испливуваат лица што не сакаат да молат“, нагласува Рамадани.

Аналитичарот Ѓунер Исмаил, пак, е убеден дека развојот на случувањата на политичката сцена неминовно води кон предвремени парламентарни избори или, како што вели, „Груевски нема каде да бега, не ни бегаат избори“. Тој ги посочува јули или евентуално септември како потенцијални изборни термини. „Треба да се следи патот на парите. Министерот за финансии ќе ја задолжи земјата со скап кредит, а парите повторно ќе се потрошат за корумпирање на граѓаните и за уште некој камен- темелник. Потоа ќе направат се' за да ја избркаат ДУИ од власта, за да можат мирно и што побрзо да распишат избори“.

Според Исмаил, ВМРО-ДПМНЕ се надева на четириесетина мандати и на соработка со дел од сегашните коалициски партнери и дел од раситнетиот албански блок, за да може да формира парламентарно мнозинство и да ја задржи власта. „Реално најголем губитник од оваа ситуација е ДУИ. Затоа ВМРО-ДПМНЕ сега се обидува да ги поткрепи другите партии од албанскиот блок“, оценува тој.