Антипод

Октомвриска револуција

Димитар Чулев

Податокот дека се протестираше во илјада градови во 83 држави е само доказ плус на вистината дека работниците се денес најзагрозена „вид“ на планетата

Се разбира, сосема е п��грешно да се направи каква било паралела на актуелниот бунт на планетата со случувањата во 1917 година и Октомвриската револуција на Ленин во Русија и случувањето „на терен“ кои ги опредметија размислите на Маркс дека капитализмот треба да замине. Прво и основно, толку славената и толку оспоруваната „револуција“ воопшто не се случи во октомври: разликата од 14 дена од православниот и католичкиот календар покажуваат дека на царска Русија токму во октомври и' се случи народ. Или, обратно, рускиот „октомври“ за останатиот дел од светот, беше доживеан како недемократски ноември.

Оттаму секоја сличност и обид на турбуленциите што се случуваат денес да им се додаде идеолошка платформа од заборавениот социјализам е исто погрешна како и обидите настанот да се третира како „рокенрол“ забава на небитници што се обидуваат да направат проблеми и таму каде што такви, наводно, нема.

Во тие приказни се затскрива приказната дека на западниот свет му се случува голема „револуција“ и секој обид да се сведе тоа на недефинирано хипи-движење или панк-движење кое ќе мине откако момците во окупираните паркови околу Волстрит и наоколу ќе сфатат дека немаат иднина во дијалогот со шефовите на коропрациите е погрешно.

Она што засега се знае за протестантите се неколку „тесни“ податоци: на пример, дека немаат прецизна агенда, но од поширок аспект протестите од Волстрит имаат за цел демонтирање на банкарските и корпоративните елити кои го владеат светскиот бизнис. Столар од „заборавено“ место во САД прашува зошто тој е колатерална штета на пропаѓањето на фирмата на неговиот газда поради неплаќање данок. Тој останува без плата, без пари да ги плати кредитите, ја губи куќата која станува сопственост на банката во која најголем акционер е неговата фирма – работодавец и банката кредитодавач. Цехот го плаќа столарот, иако државата во пакетот помош за банкарскиот систем на земјата го задолжи – столарот.

Протестите на Волстрит кои стартуваа на 17 септември навидум немаат никаква врска со „спонтаните“ „Твитер“, „Скајп“ и „Фејсбук“ настани кои го изместија арапскиот свет со наплив на демократија во традиционално автократните режими на Мубарак во Египет, Бен Али во Тунис и оној на Гадафи во Либија (кеде што се' уште се војува). Обидот, тежиштето да се префрли во арапскиот свет каде тој ќе метастазира до домино ефект кој ќе го урниса овој дел од светот, не успеа да го задржи „слободарскиот дух“ во „арапското шише“. „Електронскиот револт“ се прошири и на стариот континент. Без намера да откриваме „кое е јајцето, а кое кокошката“ на кризата, токму европската петорка подведена под погрдниот назив PIIGS (Португалија, Ирска, Италија, Грција и Шпанија) беа проблематичните земји на кои, далеку пред „арапската пролет“ требаше да им се случи револуција. Тоа што епицентарот на „јасмин револуцијата“ се измести за неколку стотици километри јужно од Атина, беше обид за пренесување на товарот од кризата на нафтените либиски полиња. Но, тоа не оди така лесно.

Но, настрана сценаријата... Она што им дава автентичност на движењата Волстрит се дефинитивно две нешта. Прво, моментумот: По три години криза редно беше да се чуе реакција на најзагрозените. Второ, хоризонталното ширење на протестите кои обединуваа милиони, иако се уште не ги испорачаа своите барања. Почнуваат и се развиваат како сенародно движење и не ги соопштуваат своите идеолошки водачи. Се финансираат од донации отворени за сите, но внимаваат за „патот на парите“.

„Она што ние го правиме е да ги потресеме банкарите и финансиските институции кои без никакви скрупули ги прокоцкаа нашите животи“ ја пренесоа медиумите деновиве изјавата на портпарол на незадоволните во Лондон. „Банкарите се наградени, а ние сме распродадени“ е едно од слоганите на протестантите кои две години по хипотекарната криза во САД од која се почна (или каде се пукна) се дрзнаа да го кренат својот глас.

За очекување беше дека засега недефинираното движење, со недефинирани цели и недефинирани водачи ќе предизвика реакција со револуционерни димензии. Извесно е дека „Јасмин револуцијата“ извезена на Блискиот Исток може да резултира со извесни прашања кои се однесуваат на домашното уредување кое ја подразбира демократијата како право на плуралитет во размислувањата, но не и во поделбата на општествениот профит.

Големите корпорации, банките мајки, ќерки, сестри, синџирите супермаркети и мегамаркети се создаваат не заради задоволување на потребите на поединците туку, обратно, за воспоставување на општество на владетели со општественото добро и консументи. Покрај огромните трговски молови приватниот маалски бизнис умира, големите корпорации ги уништуваат малите и средни претпријатија и приватната иницијатива, наместо ангажирани индивидуи во производниот процес, се создаваат групи на ТВ или телеком консументи... кои заработуваат само да ги исплаќаат долговите кон кредитодавците.

Во САД половина од 14 милиони бараат работа повеќе од половина година, секој четврт се третира за гладен. Дури сто милиони луѓе во Европа заработуваат под 60 отсто од средната плата во нивните земји, со што се вбројуваат во групата на сиромашни; бројот на загрозени граѓани е за 590 проценти поголем од оној пред 2000 година. Оние пред пензија стравуваат дека нема да доживеат пензија поради најавите на заслужен платен одмор, во Германија на пример, да се оди на 69 години старост, со скриена цел приватните пензиски фондови што покусо да им плаќаат на оние што ќе доживеат „натпросечна“ старост.

Не се појавија лидери на движењето и тоа е добро за да се избегне можноста од притисок врз нив, добра е и идејата да не се изнесуваат барањата зад кои стојат различни групации – од истерани работници до слободни хомосексуалци, до екологисти загрижени за топењето на Артктикот до анархисти. За прв пат имаат иста цел.

„Ние сме 99“ наспроти оние еден отсто што владеат со капитализмот, велат бунтовниците во Њујорк, но и на уште во 83 градови во светот каде што протестите добија локално ехо. Интересно, кои се тие „ние“ засега не се обелоденува, но строго се оди на правилото, засега, наместо еден гласноговорник во име на една организација да се користи прво лице множина „ние“ за сите кои викендов излегоа на планетарниот протест и оние сто, двесте или илјада уапсени. И, пак, се разбира, секоја сличност со антологиската негативна утопија „Ние“ на рускиот автор Замјатин во која се опишува бунт во некое идно општество каде поединците се само броеви – е само случајна.