Како Жерновски го порази Тодоровиќ

ВМРО-ДПМНЕ го изгуби Центар по 13 години владеење во оваа општина, а лидерот на ЛДП успеа да го ублажи поразот на опозицијата на централно ниво

Александра М. Митевска

Центар стана опозициска оаза во главниот град, откако претседателот на ЛДП, Андреј Жерновски, оствари убедлива победа над Владимир Тодоровиќ од ВМРО-ДПМНЕ, во т.н. трет круг од локалните избори. Од поодамна, повеќе сигнали упатуваа на тоа дека опозицијата може да се надева на успех во оваа скопска општина, чие опозициско расположение дојде до израз уште во 2011 година. Но, во овој политички момент, триумфот на Жерновски над Тодоровиќ заслужува посебна анализа, во контекст на големиот пораз што го доживејаа опозициските партии на централно ниво, вклучително со градот Скопје и другите скопски општини.

ВМРО-ДПМНЕ го изгуби Центар по 13 години владеење во оваа општина, со двајца градоначалници. И мнозинството во Советот на Центар сега е во рацете на опозицискиот „Сојуз за иднината“, кој освои 12 мандати, наспроти 11 на ВМРО-ДПМНЕ.

Резултатот во срцето на главниот град се толкува како порака од гласачите дека не го вреднуваат проектот „Скопје 2014“, онака како што на него гледа Владата. Тодоровиќ, кој пред доаѓањето на градоначалничката функција не беше сметан за личност со тежок политички багаж и со големо влијание во ВМРО-ДПМНЕ, јавноста наеднаш почна да го доживува како еден од главните креатори на споменичната инвазија, поради нејзината концентрација во центарот на Скопје. Од друга страна, Жерновски уште есента, кога беше промовиран за градоначалнички кандидат, најави ревизија на „Скопје 2014“.

Политикологот Владимир Божиновски, сепак, смета дека реакциите за овој проект немале клучна улога во поразот на Тодоровиќ. Според него, главен фактор за победата на Жерновски е незадоволството на граѓаните од зонското паркирање.

„Проектот ’Скопје 2014’, секако, дека има влијание на резултатот, но прашање е дали тоа е негативно или позитивно. Да беа реакциите за овој проект толку негативни, тоа ќе се одразеше и на ниво на Скопје и во другите скопски општини. Но, Коце Трајановски победи во Центар, а кандидатите на ВМРО-ДПМНЕ победија во повеќето скопски општини“, објаснува Божиновски.

Тој смета дека Жерновски, ако сака да постигне повисок рејтинг, прво треба да ја среди состојбата со паркирањето, на задоволство на граѓаните на Центар. „За него ќе биде многу погрешно ако во текот на мандат се фокусира на централна политика, наместо да се занимава со локалните проблеми на граѓаните што му го дадоа мандатот“, вели Божиновски.

Жерновски успешно го положи првиот изборен тест по доаѓањето на кормилото на ЛДП - партијата за која, поради самостојниот изборен настап, завршија неславно предвремените парламентарни избори во 2011 година. Повеќе од три илјади гласови разлика ја потврдија победата на Жерновски наспроти досегашниот градоначалник Тодоровиќ. Посебно е индикативен податокот дека неговата предност порасна тројно во текот на прегласувањето - во 29 од вкупно 66 избирачки места.

Одлуката на Управниот суд за поништување на резултатите од 21 април се покажа контрапрудуктивна за Тодоровиќ, бидејќи мобилизираше уште повеќе протестни гласови, на што, веројатно, влијаеше и поставувањето нови споменици и реквизити од проектот „Скопје 2014“ во периодот меѓу двата изборни круга. По сличен принцип, сомневањата дека во гласањето се вклучени луѓе од Пустец и силната кампања што против Жерновски ја водеше владејачката партија се покажаа контрапродуктивни за нејзиниот градоначалнички кандидат во вториот изборен круг, но тогаш разликата беше близу илјада гласови, додека во првиот круг предноста на опозицијата изнесуваше околу1.400 гласа.

Тодоровиќ е единствениот градоначалник од редовите на ВМРО-ДПМНЕ кој не успеа да се избори за нов мандат на овие локални избори, во ситуација кога тоа им успеа на повеќемина негови колеги кои и по трет пат бараа доверба од своите сограѓани. За разлика од 2009 година, кога против себе го имаше адвокатот Мирослав Вуиќ, кој дотогаш беше скромно политички експониран, овој пат бизнисменот Тодоровиќ, кој првично најави дека нема да се натпреварува за втор мандат, за противник го доби Жерновски, чија кариера во последната една и пол деценија е константно поврзана со политиката, прво во градот Скопје, а потоа и во парламентот.

Профилот на личностите кои се најдоа во директен судир во битката за Центар, веројатно, е еден од факторите што влијаеа на крајниот резултат. Во ова предизборие Жерновски манифестираше конзистентност, со тоа што до крај остана зад одлуките на „Сојузот за иднината“, за разлика од некои други поединци и партии што партиципираа во коалицијата. Освен тоа, тој со интензивна и инвентивна кампања, изразена и преку социјалните мрежи, успеа да ја придобие младата и критички настроената популација во Центар.

Политикологот Никола Спасов смета дека тоа што кампањата на Жерновски била една од подобрите на опозициските кандидати, е еден од елементите што придонеле за неговиот успех во Центар. Тој вели и дека опозицијата настапи со подобра стартна позиција, ако се земат предвид резултатите од 2011 година.

„Победата на опозицијата во Центар не е толку големо изненадување ако се имаат во предвид бројките од последните парламентарни избори. СДСМ освои тогаш 3. 000 гласа повеќе од ВМРО ДПМНЕ, а уште 2.000 гласа добија сегашните коалициски партнери на СДСМ, кои тогаш настапуваа самостојно, како ЛДП и ВМРО- НП. Ова претставуваше голема почетна предност на опозицијата“, вели Спасов.