Станува ли Судски совет суд за егзекуција?

Тенка е линијата меѓу слободното судско убедување и несовесното постапување

Гордана Дувњак


Може ли петмина правници од државен орган да се претворат во своевиден „натсуд“ и да сослушуваат судии, да повикуваат сведоци?Дали Судскиот совет прави правен преседан со начинот на кој ја води целата постапка околу утврдувањето на одговорноста на петтемина апелациони судии од скопска Апелација? Се навлегува ли во слободното судиско убедување или, пак, тоа е само обид да се дојде до вистината и да се утврди дали тие навистина нестручно и несовесно работеле во конкретниот судски случај со турскиот државјанин?

Мислењата околу ова прашање се поделени. А, експертите, пак, се крајно внимателни во давањето оцена, бидејќи нагласуваат дека е многу тенка линијата околу тоа дали се навлегува на туѓ терен. Уште повеќе поради тоа што доколку се покаже дека е помината црвената линија, може да се испрати многу лоша порака за независноста на судството и да ги заплаши делителите на правдата. Но, во едно нема сомневање, дека случајот со двојниот идентитет на турскиот државјанин Хакки Кормаз алијас Ибрахим Килиќ, за кој се бара разрешување на цел Кривичен совет составен од петмина судии е по многу нешта необичен и контрадикторен.

Дилемите што го следат овој случај уште од моментот кога беше побарана одговорност за искусната апелациона судијка Виолета Дума, прв јавно ги отвори адвокатот Мирослав Вуиќ, кој беше еден од неколкутемина повикани сведоци за овој случај. Тој јавно го проблематизираше начинот на кој Судскиот совет ја водеше целата постапка.

„Не знам по кој закон или одредба од Деловникот членовите на Комисијата не' распрашуваа за околностите и за доказите што влијаеле врз донесувањето судска одлука. Тоа не е работа на Советот, туку на повисок суд. А, самиот начин на сослушување ме потсети како на нов суд“, изјави Вуиќ.

За претседателот на Суд��киот совет, Васил Грчев, нема ништо проблематично во начинот на водење на постапката.

„Воопшто не мислам дека излегуваме од нашите ингеренции. Само се обидуваме да ја утврдиме фактичката состојба и да видиме дали некои околности што не им биле познати на судиите или биле намерно скриени, можеле да влијаат во донесувањето поинаква пресуда“, додава Грчев. Тој вели дека нема ништо спорно ни во сослушувањето на сведоците што биле повикани токму по предлог на судиите што одговараат за нестручно и несовесно однесување.

„Судиите судат според сопственото судиско убедување и тоа е еден од основните постулати, на кои се темели независноста на судската власт. Но, мора да се биде крајно внимателен во проценката на тоа дали навистина судијата свесно презел некои активности со кои ја довел во прашање својата стручност и совесност, бидејќи навистина е тенка линијата што ги одвојува овие работи“, потенцира професорот во пензија и поранешен член на првиот Републички судски совет, Љупчо Арнаудовски.

Само добар и совесен Судски совет може јасно да разграничи што е тоа слободно судиско убедување, а што значи грубо кршење на судската функција, смета неговиот колега од првиот состав, а сегашен актуелен професор на ФОН, д-р Осман Кадриу.

Вели дека секој конкретен случај мора да се гледа крајно внимателно, но и да се цени работата на секој судија во целина, бидејќи станува збор за исклучително одговорна функција.

„Навистина некогаш е доволно и низ еден случај, да видите кога судијата сторил толку голем пропуст за кој мора да одговара, а кој бил свесно направен од најразлични причини: мито, незнаење или политички притисоци“, додава тој.

Како што дознаваме, петчлената комисија на Судскиот совет што ја утврдуваше одговорноста на петтемина судии, веќе го изготвила записникот за овој случај. Обемниот записник во кој се содржани изјавите од десетчасовното сослушување и соочување на судиите и речиси шестчасовното прибирање информации од сведоците е веќе потпишан. Но, се' уште не се знае кога ќе се најде на дневен ред на седница на 15-челниот Судски совет, кој треба да донесе одлука за судбината на апелационата судијка Виолета Дума и за нејзините четворица колеги. Најверојатно, тоа ќе се случи во првата половина на јуни. Тогаш ќе се знае дали ќе бидат ослободени од секаква одговорност или ќе бидат разрешени сите петмина. Но, се зборува дека ќе настрадаат само претседателката на Кривичниот совет, Виолета Дума, и судијата-известител, Владо Џилвиџиев, а останатите тројца ќе бидат ослободени зашто, наводно, биле само „колатерална штета“.