Првите шест месеци од 2010 година клучни за иднината на Македонија

Македонија не може да си дозволи уште десет години да биде надвор од ЕУ и НАТО

Миркица Поповиќ

Првите шест месеци од годинава се клучни за иднината за Македонија и ќе ја утврдат насоката по која ќе се движи земјата во наредните десет години. САД очекуваат прашањето за името да се реши токму во оваа временска рамка, без притоа да се чепка во прашањата за идентитетот и за јазикот. Ова се некои од клучните поенти на вчерашната дебатната сесија на тема „Македонија во 2010“ што се одржа во Скопје во организација на „Европската бизнис-асоцијација“ и „Европскиот клуб“, на која учествуваа дипломати, политичари и стопанственици. Американскиот амбасадор во Македонија, Филип Рикер, упати јасна порака дека прашањето за името треба конечно да се затвори, притоа додавајќи да не очекуваме овој проблем да го реши некој друг.

„Македонија не може да си дозволи и во наредните десет години да биде надвор од ЕУ и од НАТО“, изјави вчера Рикер, порачувајќи дека се' додека земјата е надвор од НАТО, инвеститорите ќе ја гледаат како ризична за инвестиции, што ќе има и економски последици. „Веруваме дека проблемот може да се реши без да се влијае врз идентитетот и врз наследството. Очекуваме македонските власти да го решат овој проблем, кој трае веќе 18 години, во првата половина на 2010 година. Никогаш нема да постои подобар момент од сегашниов“, изјави амбасадорот Рикер. „Се' додека Македонија е надвор од НАТО, за бизнисмените и за инвеститорите таа останува ризично место за бизнис-зафати и за инвестиции. Економските загуби за Македонија поради ова се реални, иако можеби не можеме моментално да ги измериме во денари, долари или евра“, потенцираше американскиот амбасадор. Македонија во очите на странските политичари и дипломати е тинејџер, премногу емотивна и опседната со себе, без можност да ја погледне големата слика. Дали Македонија и во 2010 година ќе очекува да и' ги решат проблемите странските организации и институции? Или ќе ги послуша нивните совети, критики и ќе преземе конкретна акција? Или, пак, ќе искоментира дека тоа е нивни став и ќе се заврти на другата страна? До кога ќе мислиме дека влезот во заедници, како што се ЕУ и НАТО, ќе ни г�� решат проблемите штом ќе го преминеме прагот, а не мислиме дека тие промени што бараат да ги направиме ќе доведат до подобро функционирање и на оваа држава?

„Политичките партии трошат вредно време во карање, додека македонските граѓани чекаат политичарите да ја вложат својата енергија во воведување и спроведување на реформите. Мора да се поработи на политичкиот дијалог и да се најде консензус“, рече евродипломатот Ерван Фуере, потсетувајќи дека токму консензусот и' помогнал на Ирска да се приклучи во ЕУ и да го подобри својот економски статус. „Македонија е на сигурен пат кон ЕУ и кон НАТО, но ситуацијата со недостиг на политички дијалог и препукувањата меѓу политичките партии се жални. Би сакал во 2010 година политичките партии да ги остават настрана страсната желба за меѓусебно напаѓање и да се обединат од заедничката желба за интеграција во ЕУ и во НАТО. Македонија не смее да биде надвор од овие заедници уште 10 години“, додаде во сличен дух амбасадорот Филип Рикер.

На вчерашната дебата „Македонија во 2010 година“ на Европскиот клуб и Европската бизнис-асоцијација, специјалниот претставник на ЕУ во Македонија, Ерван Фуере, и амбасадорот на САД, Филип Рикер, беа едногласни во својата порака дека македонската Влада мора да се отвори и да почне да прифаќа критики за подобрување на економската и на политичката состојба во државата, бидејќи само на овој начин ќе се забрза нејзиното пристапување во ЕУ и во НАТО.

Главната тема на која се задржаа Фуере и Рикер беа причините поради кои странските и домашните инвеститори ја гледаат Македонија како неповолна дестинација за инвестирање. Странските претставници и претставниците на домашните компании побараа од институциите поголема флексибилност и обезбедување на сите потребни политички предуслови за подобрување на економијата.

Амбасадорот Фуере потсети на неодамнешната анкета на Европската стопанска комора „Eurochamber“, која ги обединува сите стопански комори на државите-членки на ЕУ, според која, Македонија е на последно место од државите на Западен Балкан привлечни за странски директни инвестиции. Како што нагласи Фуере, главните причини поради кои Македонија е на дното на оваа анкета се проблемите со бирократијата, правниот систем и јавната администрација, како и високото ниво на корупција, наместени тендери забележливи преку наведените технички спецификации, како и честото менување на законите. Тој посочи дека она кон што водат сиве овие поплаки на странските и на домашните инвеститори е дека државата мора да обезбеди сигурен правен и судски систем за инвеститорите да се чувствуваат побезбедно. „Македонија треба да обезбеди добра постпродажна услуга“, беше една од забелешките на двајцата амбасадори. Владата треба сериозно да размисли дали стратегијата „реклама без грижа за корисниците“ треба да продолжи и натаму или, пак, треба да се преориентира на обезбедување основни услови за подобро функционирање на пазарот како брза и ефективна администрација, транспарентност и нулта корупција, кои очигледно се попривлечни за големите компании отколку скапите рекламни спотови и новите владини промотори. „Професионализмот на јавната администрација и' помогна на Словенија да се интегрира во ЕУ“, потсети Фуере.

Владата беше повикана да ја продлабочи и да ја интензивира својата соработка со бизнис-заедницата и со невладиниот сектор. Претставниците на бизнис-заедницата и на невладиниот сектор, кои беа присутни на дебатата, ги понудија своите професионални мислења и помош. „Вие сте млада влада и сакате да имплементирате модерни, еколошки закони. Сето тоа е в ред, меѓутоа главните проблеми кај нас се проблеми со економијата, пад на инвестиции и невработеност. Луѓето попрво ќе умрат од глад отколку од другите пороци“, нагласи Свето Јаневски, бизнисмен, кој нагласи дека затворениот систем на решавање проблеми во Македонија не е добар за никого.

„Сите аргументи се во наши раце и е срамота што мора постојано странци да ни укажуваат за работи што ние треба да ги направиме. Редно е оваа Влада ако не е во состојба да го реши проблемот со името, да си замине. Се кочи целиот процес на просперитет на оваа држава“, додаде бизнисменот Трифун Костовски.

Реакцијата на владиниот претставник на дебатата, Јован Андоновски, државен секретар во Секретаријатот за европски прашања, на овие критики од дебатата беше дефанзивна. Иако неговата официјална позиција го наметнува тоа, се поставува прашањето дали тој ќе ги пренесе овие критики, дали ќе се р��згледаат и конечно да доведат до конструктивен дијалог. (М.П.)