ЕДИТОРИЈАЛ

Дали вуjко е подобар стрелец од мама?

Соња Крамарска

Дали вујко е подобар стрелец од мама? Ви кажува ли нешто оваа асоцијација? Прашуваме, затоа што македонското општество стана општество во кое се игра играта на асоцијации. Погодете кој е, би можел да биде насловот на играта.

Токму со прашањето „погодете кој е“ се занимава македонската јавност откако завчера одекна веста дека во двор на универзитетски професор од Тетово атерираат кодошки досиеја. Некој ги фрлил и си заминал, се правда професорот Шпенд Љуши, на чија адреса пристигна жешката пратка.

Во досиејата - купови докази дека извесни албански високи политички личности под шифрирани имиња „вујко“, „стрелец“ и „мама“, во периодот меѓу 1980 -1990 година соработувале со југословенските тајни служби. Ги кодошеле своите пријатели и соборци од албанското движење на отпорот. И сите до еден се од редовите на челниците на Демократската унија за интеграција (ДУИ), коалициски пар��нер во Владата.

Дури ни нивните имиња веќе не се тајна. Муса Џафери и Фазли Велиу сами се огласија вчера, а се чека на реакција и од Г’зим Острени, кој се наоѓа во Америка во посета на синот.

Но, и сопственикот на дворот во кој слетаа тајните досиеја, исто така, е нечиј вујко. Брат е на пратеничката Садие Илјази од конкурентската Демократска партија на Албанците (ДПА), што е факт кој слободно може да се користи за дискредитација на досиејата. Или на „досиејата“.

Има и еден друг момент. Еден од посочените кодоши кој е, исто така, нечиј вујко, своевремено му напиша на Груевски дека е новиот Слободан Милошевиќ на Балканот. И, конечно, досиејата не стасаа по анонимен пат до Комисијата за лустрација, туку ги донесе лице што е блиско до ДПА. Ја извршувало својата граѓанска должност. Или можеби партиска. Така што, работите се позаплеткани отколку што изгледа на прв момент.

Сепак, едно е сигурно. Веќе нема сомневања дека лустрацијата се претвори во лов на вештерки. Поле за меѓусебни политички пресметки. Засега тие експлодираа во албанскиот двор, но прашање на време е кога тоа ќе се случи и во македонскиот. Или во дворецот.

И затоа, она што сега е неопходно да се направи е да се врати контролата над процесот на лустрацијата. Бидејќи е јасно дека контролата е загубена, а лустрацијата стана улична забава во која секој ужива се' додека не се пресели и во неговиот двор. Сеедно дали фрлена или уредно доставена.

За политичкиот амбиент што го создава уличната лустрација и да не зборуваме. Македонија и официјално стана земја чии институции се покажаа некадарни да го направат она што земјите од поранешниот источен блок го направија одамна. Наместо лустрацијата да биде позитивен процес што ќе и' помогне на земјава, таа се претвора во обратното.

Ако Македонија сака да биде држава во која институциите на системот го имаат главниот збор во државните процеси, веднаш мора да прекине уличното лустрирање. Логично е дека до него немаше ни да дојде доколку Комисијата за лустрација добро ја завршеше работата, без политички калкулации и подлегнување на притисоци. Вака како што одат работите изгледа дека Комисијата го спроведе овој важен процес без потребната темелност, па дури и одважност, со што остави простор за упади.

Конечно, кога е во прашање лустрацијата, навистина нема оправдувања зошто се развлекува низ улиците. Додека за застојот во другите политики на земјата може да се адресираат обвинувања до Грција, Брисел или до Вашингтон, за лустрирањето не важат никакви поплаки. Тоа е операција што се изведува ексклузивно на македонска клиника.

А еве го и последниот аргумент: за татковината се работи. Гледано во тој контекст, вистинската лустрација е патриотска должност. Срамота е во држава со толку многу патриоти на глава на жител (некои цинично велат дека е само еден), да се компромитира еден таков важен чин.