Имаме право да не мислиме исто!

м-р Марко Грозданов, теолог

На роденденот на големиот Мартин Лутер Кинг, големиот проповедник и поборник за правата на Црнците и општо на достоинството на човекот, се појави едно соопштение спротивно на идеалите што ги застапуваше тој. Партијата ДОМ излезе со став дека по прашањето на абортусот сите дебати се ништожни - просто како да посакаа воведување „нова инквизиција“ за поинаквите мислења. Многу е поразително за едно општество кога една политичка партија во 21 век ќе излезе со соопштение во кое го деградира правото на слободен говор, конкретно во овој случај по прашањето на абортусот. Сето тоа на роденденот на можеби највештиот корисник на слободниот говор во историјата.

Прво и основно, ако нешто е право, не значи дека е и правилно. Моралните принципи се дилеми за кои човештвото постојано мора и треба да дебатира и отворено да размислува. Во минатото било право човекот да поседува робови - но не било правилно. Во минатото било право жената, црнците, домородците и други, да немаат право на глас во општеството - но не било правилно. Требало години, а понекогаш и векови на дебати и различни ставови за погрешното да се искорени - а често и се' уште не е.

Второ, со обидите за една поширока „инквизиција на говорот“ бидејќи поинаквото мислење не се совпаѓа некои нивни проектирани општествени вредности, практично, се осудуваме себеси на несогледлива морална опасност - затоа што не дозволуваме моралните избори, кои едно општество ги прави да бидат тестирани и предизвикани преку јавна дебата од страна на оние што мислат поинаку.

Ако размислиме ќе сфатиме дека и многу од правата што ги ужива човекот, не значи дека се мудри да се користат, па во многу случаи и самата држава го едуцира своето граѓанство да не користи одредени свои права. На пример, државата го дава правото на пушење (иако не насекаде), но во исто време го едуцира граѓанството дека „пушењето убива“. Тие две нешта не се во тензија, напротив, тоа е производ на моралната и здравствена дебата, која со децении се водеше во светот за правото и последиците од пушењето. Имате право да пушите, но не е мудро за вашето здравје.

Не помалку важно е да се разговара со иста отвореност и за прашањето на абортусот. Во крајна линија, можеби во некоја фаза и државата, а и човештвото ќе станат доволно морално свесни да се сложат дека абортусот не е мудро да се користи - односно можеби и за ова треба да бидат едуцирани граѓаните за нивното право и последиците од тоа, па дури и со истиот слоган - „абортусот убива“.

Трето, и за крај, се разбира, мојата забелешка не е само за абортусот, кој е, всушност, само поводот. Се работи за многу посуштинско прашање - нашата слобода да избираме во какви вредности веруваме и слободно да зборуваме за истите. Тоа, дами и господа од ДОМ, не е право што е запишано само во Уставот (кој е парче хартија и трпи измени), туку е право запишано во ДНК на човекот. Таму само еден може да врши измени.