Едиторијал

Премиерот и енциклопедијата

Соња Крамарска

Бурата што се крена изминатите неколку дена околу Македонската енциклопедија во издание на МАНУ покажа дека ќе биде потребно политичко менаџирање за да се надминат состојбите. Фактот што целата албанска заедница застана на една страна, обвинувајќи ги своите македонски сограѓани дека им ја фалсификуваат историјата, е доволна причина за да започне силна политичка акција од Владата за смирување на духовите.

Има и други факти во прилог на таквата потреба. Коалицискиот партнер во Владата, Демократската унија за интеграција, застана на чело на незадоволните албански структури и бара повлекување на енциклопедијата. ДУИ досега многупати има покажано дека ништо не може да им ја расипе коалицијата со ВМРО-ДПМНЕ, но она што сега се случува е нешто сосема поинакво. А тоа може сериозно да ја разниша Владата доколку премиерот Никола Груевски не успее да му објасни на Али Ахмети дека политиката не замешала прсти во енциклопедијата.

Понатаму, важен фактор во оваа драма се две моќни земји, САД и Велика Британија, кои во енциклопедијата се портретирани како поттикнувачи и помагачи на бунтовнички активности во Македонија, а со тоа и на Балканот. Имајќи предвид од колкаво значење е меѓународната поддршка што и' е потребна на Македонија во овие мигови, јасно е дека Груевски, ако досега не го сторил тоа - ќе треба веднаш да им телефонира на американскиот амбасадор Филип Рикер и на британскиот Ендрју Ки за да им даде објаснување.

Од друга страна, тврдењето дека американски и британски разузнавачки служби ги помагале операциите на албанските бунтовници против македонските безбедносни сили, во најмала рака, се и вознемирувачки за македонското население и можат да создадат недоверба кон САД и Велика Британија, кои Македонија ги смета за свои партнери. Оттука е потребно да се произнесат и надлежните државни институции и да кажат дали е тоа точно или не е.

Наводите во енциклопедијата за Албанците се потенцијална опасност и за нарушување на односите меѓу Македонија и Албанија, која е практично единствениот сосед со кој барем досега сме немале отворени спорови. Со Грција сме во длабок конфликт околу името, со Бугарија сме во латентен конфликт поради повеќе работи, а круна беше потонувањето на бродот „Илинден“, со Косово нема размена на амбасадори и односите се топло-ладно. Недостига уште со Албанија да се отвори спор, па Македонија да стане изолиран остров на Балканот.

Најпосле, најважниот фактор се кревките меѓуетнички односи во државава и растењето на недовербата меѓу Македонците и Албанците, што неминовно следува по објавувањето на енциклопедијата. Скандалозно е што имињата на некои од академиците што се инволвирани во создавањето на енциклопедијата се и дел од листата на поддржувачи на претседателот Ѓорге Иванов во фазата на неговото кандидирање за шеф на државата. Или што се членови на семејствата на некои од помалите коалициски партнери во Владата. Случајот со енциклопедијата може да доведе до политичка дискредитација на многу важни личности од власта.

Треба ли да се набројуваат повеќе причини за да стане јасно дека спорот околу Македонската енциклопедија е дојден во фаза кога е неопходно политичко менаџирање за да се ублажат последиците и да се спречи негова натамошна ескалација. Тоа значи дека премиерот Груевски треба да го прекине молчењето и да се произнесе околу целата ситуација согласно со неговите надлежности, но и како најодговорен за состојбите и амбиентот во државата.

Со оглед дека се доведени во прашање и меѓуетничките односи, своја улога тука има и претседателот на државата, Ѓорге Иванов, од кого јавноста очекува да даде одговори на некои прашања. Значи, на потег се претседателот Иванов и премиерот Груевски. Освен ако и тие не се зафатени со исправање на грешки во енциклопедијата во која се тврди дека Македонците имаат словенско, а не античко потекло.