Насловна

Поглед

Времеплов на еден плоштад

Деспина Трајковска

Скопски плоштад во 2009. Празен како празна табла. За некои без душа, па дури и здодевен... По некоја клупа, канта и нови канделабри со новите гранитни плочи од времето на Ристо Пенов му дадоа малку понов лик од оној што го имаше 20-ина години. Во меѓувреме не доби ни „с“ од содржина, било да е од уметнички или некој друг карактер. Со години само чавките што вообичаено прелетуваат преку центарот на Скопје асоцираат на него. И дури навидум мирно спиеше, плоштадот се наполни. Иако само на хартија. Се исцртуваше „Скопје 2014“.

Мај 2010, симболично ударнички (не)очекувано срцето на Скопје се отвори за десетици споменици. Сефте на коњи дојаваа Гоце и Даме, трасирајќи го патот за да се исправат Ченто, Чуповски, Гемиџиите. Преку мост им го покажаа патот на Климент и Наум, на Кирил и Методиј, на војводата Карпош. Во меѓувреме, место си најдоа и скопските шмизли, капачката и дрвото. Дојде денот да дојава и најграндиозниот, војсководецот Александар Македонски. За кратко доби и „грб“, Цар Самоил. Сите заедно, кај и да е, ќе го пречекаат и првиот лик од албанската историја, Неџат Аголи.

2014 година. Крај на владиниот урбанистички проект. Скопски плоштад, над десетина споменици, војсководци, цареви, лавови, војници, шмизли, згради, хотели... Плоштадот се раздвижи, почна да живее во муабетите на скопјани, во медиумите, даде материјал дури и за шеги, очекувано за политички препукувања, тема за комшиски муабети... Се отворија дилеми, трилеми, полемики на секој чекор за неговиот изглед. Полн погодок за Скопје, содржински богат и исполнет, магнет за туристи... Кичерајски натрупан, претворен во циркузантски шатор, магацин за споменици, измешани стилови, пример како не треба да се урбанизира еден град.