Мислења

Синдромот на белата кокошка

Драган Поповски

Се' додека фотелјите во Академијата и научните светилишта се попривлечни од можниот „лонец“, полето за шарлатанство ќе остане ширум отворено

Во една прилика се затеков во едно наше мало питомо селце и имав чест да бидам поканет од селанецот што случајно го сретнав, на лубеница и домашно вино. Сеедно што комбинацијата лубеница - вино ми изгледаше малку несоодветна, не можев да го одбијам. Седнавме во дворот под лозницата, домаќинката веќе ја „колеше“ лубеницата, а домаќинот истрча да наточи од виното. Лубеницата се погоди, ама виното беше очајно кисело.

- Како винцево? - му светеа очите на домаќинот. - Домашно!

Не можев, а да не излажам и љубезно одговорив дека вакво вино може човек да се напие само во домаќинска куќа.

- Е, ели го бендиса, не те пуштам додека не го видиме дното на шишево! - зрачеше од задоволство љубезниот домаќин.

„Сам си го барав“, помислив, и ја подадов чашата да ми дотури. Не е важно како го поднесов сето тоа, и онака не е тоа темата за која сакав да пишувам. Темата беше една бела кокошка која цело време се врткаше околу нас.

- Баш е убава кокошкава, прокоментирав глупаво само за да тече разговорот.

- А бе, проклетница ниедна, никако да се справам со неа. Знаеш, ги имам десетина, сите се шарени освен оваа. И сите дисциплинирано се прибираат во кокошарникот и стрпливо чекаат да им отворам за да прошетаат, освен проклетницава, која излегува и влегува кога сака, а јас се' уште не можам да откријам како го прави тоа, кога постојано е затворена вратата. Ништо, готова е за супа! - авторитетно пресудува домаќинот.

Супа!

Единствената кокошка која покажала и малку автономност и умност ќе заврши во лонец!



Слика втора:



- Погледни комшија - ми се обраќа соседот, покажувајќи со главата кон дворот - сум го дотерал како макета: англиска трева, украсни камења со изворче, цвеќиња избрани според литературата - се' за цвеќината; а види ја грмушкава, мое дело, искастрена во облик на лав. И нема ниту едно гранче да стрчи: штом некое пркне повисоко - штрц со ножицава!

Штрц!

Штрц за највиталното гранче! Едноставно!

Слика трета:



Ова веќе не е слика, туку долгометражен филм кој сите сме го гледале додека сме поминувале низ училишните денови, а кој се' уште е на репертоарот. Бевме принудувани да носиме униформи, наводно, за да ги заштитиме алиштата, а целта, всушност, беше да се избрише индивидуалноста во нашата појава. Мојот тегет џемпер морав да го покривам за да не бидам различен од другар ми кој имаше жолт џемпер. Униформа, брате, една форма! И не е униформирањето само во облекувањето, некои се обидуваат да ни ја униформираат и мислата. Секој мора да ја прими единствено вистината која ни е наметнувана. (Ќерка ми ми кажува дека една нејзина соученичка добила единица поради нејзиното мислење дека во „Ана Карењина“, Вронски, всушност, е позитивниот лик, а не Ана која, впрочем, е онаа што го растура домот. Сосема јасно, не ја научила лекцијата. Единица!).

А, лекцијата е сосема јасна: Не биди различен, не мисли различно! Инаку, ќе завршиш во лонец. Или сигурно ќе наидеш на некој со ножици. Штрц!

Ме чуди молкот на нашите светски признати авторитети од сите области, науката, уметноста, спортот, економијата, политиката, и нивната самодисциплинираност да не ја искажат сопствената мисла, сопствениот став за нештата со кои примитивизмот секојдневно веќе не' задушува. Безобразно се промовираат нови „вистини“ во историјата, археологијата, урбанизмот, образованието, и сето тоа поминува затоа што само новите вистини се вистинските, оние претходните се „комуњарски“ и лажни. Се' додека удобните фотели во Академијата и научните светилишта се попривлечни од можниот „лонец“, полето за шарлатанство ќе остане ширум отворено. А и на оние малкуте кои би сакале да проговорат (не очекувам да вреснат), не им се дава често таа можност. („Здодевни сте, бре, брате вие научниците. За мојата публика далеку е поинтересно да повикам како гостин во емисијата некој од новиве квазинаучници што чепкаат низ историјата. Емисијата ми е погледана, а од тоа јас живеам“, му ја објаснува водителот на една од нашиве телевизии на еден наш авторитет причината зошто не поканува во емисијата некој кој навистина ги знае работите.)

Се плашам дека синдромот на „белата кокошка“ веќе прераснува во фобија.

Штета! Штета за супата што за мене веќе го нема истиот вкус.

(Авторот е карикатурист)