Мислења

Како да се промени иднината?

Филип Петровски

Се живее колку да помине денот. И нема некоја посериозна реакција од интелектуалците, како да се излезе од кризата

Не ми се допаѓа тоа што го гледам и го слушам секојдневно за моето опкружување, односно за средината, општеството во кое живеам. Верувам сте забележале дека секојдневно се зборува за убиства. И тоа како што врви времето за се' побрутални и понеочекувани. Полека, ама сигурно таквите вести стануваат вообичаени, а ние се навикнуваме да живееме во овие „вонредни“ услови. Она што е позагрижувачко е што таа навика го направи општеството без рефлекс, без волја за живот. Се живее колку да се живее, колку да помине денот. И нема некоја посериозна реакција, односно обид за одговор од интелектуалците – што да се прави. Како да се излезе од кризата.

Порано, ми се чини дека за убиство се зборуваше како за нешто што е исклучок. Сега, пак, се зборува како за настан што наскоро ќе има свое продолжение. Можеби веќе денеска. И така бидна оваа недела. Се' уште незакрепнати од бруталното убиство на една докторка, од кое сите беа згрозени, веќе утредента се слушна за ново убиство. Повторно во Скопје. Но, не беше само тоа црна хроника на денот. Имало на друго место во градов и пукање во кое неколкумина биле ранети. Притоа, да потсетам дека во последно време бевме информирани и за сериски убијци во најмалку три града во државава. Едниот мистериозно се самоуби во затворската ќелија, што потоа беше дополнителен извор на сомнежи, но и го разбуди интересот за свет��ките мрежи за државава. Па дури мислам дека и Сиенен се заинтересира за своја сторија на таа тема. Деградацијата во општеството можеби може да се анализира или да се согледа низ овие примери.

Ама не се само тие примери. Има уште многу црни хроники. Се сеќавате пред само еден месец на „Партизанска“, речиси во центарот на главниот град имаше пушкарање, кое заврши со убиство, за потоа да се утврди дека учесниците работат во државни институции. И така по ред, ако продолжам да набројувам за убиства, ќе нема крај. Од друга страна, редовно слушаме за грабежи на банки, штедилници и обложувалници. Буквално, не се избира што ќе се ограбува. Извештаите зборуваат за грабежи што тежат, на пример, 20 илјади денари од некоја обложувалница. Просто, не ми се верува дека за толку пари се потегнува оружје и се ризикува својот живот, но и туѓите. Па како што гледате, тоа е секојдневна состојба на нашата живејачка.

Верувам ќе се сложите дека до пред некој месец беше незамисливо експозитура на банка во центарот на градот да биде ограбена не еднаш, туку два пати за многу краток временски интервал. За само пред некој ден да дознаеме дека и во овој случај ограбувачот работел во државна институција. Но, и во ограбувањето има радикализација. Групите што го прават тоа, започнаа да влегуваат и во оружени инциденти со полицијата. Ситуацијата стана толку комична што веќе на „Фесјбук“ се појавија и групи да се типува која банка ќе биде следна ограбена. Прашање на време е, ако продолжи овој тренд, кога ќе се започне со напади врз маалските гранапчиња, пензионерите кои само што ја добиле својата пензија од 5 илјади денари и слично. Бидејќи вертикалата, како што гледате, е под агол од 90 степени насочена надолу, со што претходната реченица не треба да се сфати како цинизам или исмевање, туку како реално предупредување.

Интересно за поширока анализа е зошто како актери често се појавуваат луѓе што се во државната а��министрација. Се смета дека администрацијата е најзгрижена во државава, со најредовни плати, со најмалку обврски, со најсигурна иднина. Ако административците се одлучуваат на вакви постапки, што останува за другите општествени групи кои се далеку поранливи? Ова се прашања што бараат дебата. Бараат ангажман на нашите стручни потенцијали и правење истражувања кои би дале одговор како да се спречи сето тоа. Општеството мора под итно да се стави во погон, да се произведе акција.

Еден од можните одговори е дека сега веќе полека, но сигурно стигнува за наплата цехот на бесконечната транзиција. Таа состојба, која трае 20 години, а постарите велат дека и во претходниот систем им велеле оти се постојано во транзиција, веќе произведе генерации кои се родиле и целиот свој живот го поминале во општество што е во транзиција. Тие и не знаат за друго. Дома имале ситуација на родители кои се бореле да обезбедат храна. Често и во тоа не успевале докрај. Имаат состојба на распаднати бракови (статистиката е загрижувачка) и имаат младост на сопствени плеќи. Никој не ги контролирал нивните оценки, никој не им објаснувал дека треба да работат на себе, дека ги чека иднина и можности кога ќе завршат со школувањето.

Може и да не се сложите со мене, сепак, ова е мое мислење, но ми се случувало кога ќе ја видам денешнава младина, како се влечкаат по улици, со шишиња вино во раце и секако цигари, навистина да очекувам во блиска иднина ситуацијата да стане уште посложена. Притоа, да се разбереме, младината не е виновна. Ако тие не виделе подобро, ако не се научиле дека треба да очекуваат подобро, тогаш сосема нормално е дека ќе се приспособат на полошо и дека ќе немаат никакви очекувања од животот.

Значи нешто не е како што треба во системот на образование. Нешто треба да се менува. Моите истражувања говорат дека треба да се работи на програми што развиваат креативност и интелигенција кај децата. За да се елиминира менталниот и физичкиот стрес кој секојдневно се акумулира насекаде, дома и надвор. Сите ние во својата суштина имаме огромни можности и голема интелигенција, која само е спречена со досегашниот живот. Потенцијалот на секое дете е огромен, бесконечен. Затоа времето што се минува во учење треба да се искористи за отворање потенцијал, што од секого ќе создаде среќна индивидуа со јасни, чесни и етички намери и потреби во животот. Кај нас, но не само кај нас, ученикот се игнорира. Се игнорираат неговите капацитети и децата се принудуваат да учат програми, кои којзнае кој и зошто ги направил такви. Тоа наместо да го намали стресот за кој погоре пишував дека е речиси составен дел од живејачката, го зголемува. Со тоа целата структура на знаење станува бесцелна. Се оди во школо за да ти помине време. Сеедно ти е каква оценка си добил и дали нешто си научил. А тензијата останува.

Крајно време е нешто да се менува. Мислам дека сум подготвен да придонесам во оваа област. Да зборувам во иднина во овие мислења, но и преку други медиуми за можноста со коренита акција да се поработи на заздравување на општеството и на нашата иднина.

(Авторот e доктор по политички науки)

http://filippetrovski.blog.mk/