Насловна

Незаборавни 48 години од кобното јулско утро во 1963 година

Сегашно Скопје личи на градилиште како тогаш кога градот се издигнуваше од пепелта по доживеаната катастрофа

Деспина Трајковска



Денеска се навршуваат 48 години од катастрофалниот земјотрес што го погоди Скопје. Тоа јулско утро во 5,17 часот градот беше речиси срамнет со земја и за миг претворен во прав и пепел. Во земјотресот згаснаа животите на 1.070 луѓе, а околу 3.000 беа повредени. Без покрив над глава останаа 200.000 граѓани, биле урнати 15.800 стана, а 28.000 биле оштетени. Само пискотници се пробивале низ прашината што се кренала од разурнатите објекти додека преживеаните се обидувале да ги пронајдат своите блиски под урнатините. Оние што имаа среќа навреме да ја избегнат трагедијата, им се случи друга несреќа, изгубија блиски, роднини, пријатели или, пак, останаа без својот дом. Ретко некој граѓанин остана негибнат тој 26 јули 1963 година. Катастрофалниот земјотрес со интензитет од девет степени според Меркалиевата скала, кој со послаб интензитет тресел до 5,43 часот, бил почувствуван на простор од околу 50.000 квадратни километри.

Трагичната вест молскавично се проширила низ целиот свет, а Скопје станал град на солидарноста. За кратко време почнала да пристигнува помош од сите страни на светот. Илјадници хуманитарни организации и граѓани несебично одговориле на апелот на Меѓународниот црвен крст за солидизирање со катастрофата што го снајде главниот град на Македонија. Помош во храна, медицински материјали и друго со илјадници тони стасувале во Скопје, а светските велесили експресно се координирале градот да се издигне од пепелта. Кратко време по земјотресот, Обединетите нации се ангажирале плански и долгорочно да му помогнат на разурнатиот град. Во седиштето на меѓународната организација било кажано дека Скопје ќе биде споменик на човечката солидарност.

На 23 септември 1963 година 35 земји побарале Генералното собрание на своето заседание да стави на дневен ред и точка за преземање мерки околу последиците од земјотресот во Скопје. Веднаш потоа на 27 септември Генералното собрание во својата агенда како приоритет ја ставило меѓународната акција за давање помош, а следниот месец, на 14 октомври, Обединетите нации едногласно усвоиле Резолуција за давање помош на југословенската влада за реконструкцијата на главниот град на Македонија. Светската солидарност почнала да го обновува градот во кој повторно пулсирал животот.

По поминати 48 години од катастрофата, Скопје денеска пак личи на градилиште. Дел од сегашните градилишта се впрочем истите локации на кои пред кобното јулско утро пред 48 години се наоѓаа препознатливите скопски зданија. Зафатени од земјотресот, а потоа секој доурнат од различни причини, сега повторно во центарот се издигнува објектот на некогашна Народна банка, а планирано е и воскреснување на некогашниот Офицерски дом. На местото на Народна банка пред крај е изградбата на деловна зграда, која ќе има фасада речиси идентична на некогашниот препознатлив објект. Местото на Офицерски дом, пак, ќе го замени комплексот Градска куќа, кој по надворешниот лик ќе ја има лушпата на предземјотресното свртувалиште на скопјани.