Во Стразбур зборуваат за „техничка грешка“

Каде исчезна „македонско претседателство“

Од нашиот дописник
Тони Гламчевски

Стразбур - Од понеделник сигурно дека ќе биде појасно што се случи со повлекувањето на логото „македонско претседателство 2010“ во Советот на Европа, бидејќи неработните денови во Франција не дозволија да се открие мистеријата околу ова прашање.

Логото „македонско претседателство“ на СЕ прво се појави на веб-страницата на СЕ, само со стилизираното знаме со симболот на СЕ, но без текстот, за потоа да исчезне и тоа. Новиот претседавач со Комитетот на министри на Советот на Европа, на Интернет-страниците на СЕ, секаде се спомнува само како „поранешна југословенска Република Македонија“, освен во цитатите на изјавите на претседавачот, министерот Антонио Милошоски. Плакатата со логото „македонско претседателство“ се наоѓа истакната во фоајето на Комитетот на министрите во Палатата на Европа, но во средата вечер се' уште не беше истакната на влезот од Палатата на Европа. На нашите барања да добиеме одговор кој ја донел одлуката да се објави само делумно логото „македонско претседателство“, што потоа целосно беше повлечено, по интервенцијата на македонската постојана мисија во Стразбур, наидовме на молчење.

Во Советот на Европа никој не сака отворено и јавно да комуницира околу ова незгодно прашање. По долго инсистирање, од еден многу висок функционер на Советот на Европа добивме објаснување дека тоа се случило поради „техничка грешка“, односно поради неподготвеноста на веб-страницата на македонското претседателство и дека „не е интересно да се пишува за техничка грешки“. Кога го замоливме тоа да го коментира јавно, одговорот беше дека нема што да се каже повеќе од она што го кажале генералниот секретар Јагланд и претседавачот на Комитетот на министрите Милошоски!?

Во средата, колку што можевме да дознаеме, се одвиваа интензивни разговори меѓу македонската дипломатија и Секретаријатот на Комитетот на министрите околу „техничката грешка“. Оваа „техничка грешка“ сигурно не е направена случајно или по грешка на некој мал функционер на Советот на Европа, бидејќи поради оваа грешка на веб-страниците на СЕ, македонското претседателство може да се најде само под референцата. Исто така, поради истата „грешка“ не може да се најде документот на кој се наоѓаа приоритетите на „македонско претседателство 2010“, кои беа разгледани и дистрибуирани до останатите 46 земји-членки на СЕ на 5 мај од страна на делегатите на Комитетот на министрите на СЕ. На овој состанок, ниту една земја ниту, пак, од Секретаријатот не упати забелешки на логото и на искористената придавка. Забелешката беше направена на 11 мај само од заменик-шефот на грчката дипломатија Димитрис Друцас.

Овде се отвораат многу прашања на кои ќе треба да се даде одговор, како од Стразбур, така и од Скопје. Ако користењето на придавката „македонско“ беше толку опасна за Советот на Европа, со што ќе се нарушеше неговата неутралност во мешањето на спорот за името меѓу Македонија и Грција, Секретаријатот требаше да го каже тоа многу порано и појасно отколку изјавите во завиткана форма на генералниот секретар. Тогаш сигурно од македонската Влада немаше да се инсистира на придавката „македонско претседателство“ и македонскиот шеф на дипломатијата немаше да прифати да седи зад таблата „поранешна југословенска Република Македонија“ (зад која седеа сите претходни македонски министри и нивни претставници во Стразбур, без разлика на партиската припадност), за која, како што дознаваме, било договорено да биде заменета само со името на министерот и таблата „претседавач“.

Овој договор го почитуваше само сервисот за печат на конференцијата за печатот. Одделот за односи со јавноста на СЕ е свесен за проблематиката за името, бидејќи при посетата на поранешниот грчки премиер Константин Караманлис во Стразбур во 2007 година, по барање на грчката дипломатија, од бироата на македонските новинари (меѓу кои и вашиот дописник) беше извадено уставното име на земјата и заменето само со референцата. По острата реакција на тројцата македонски новинари беа отстранети имињата на земјите од кои доаѓаат новинарите и сега се практикува на бироата да се става само името на новинарот.

„Техничката грешка“ личи многу на драмата од времето на генералниот секретар на СЕ, Валтер Швимер, во 2004 година, кога неговиот шеф на кабинетот на сите вработени во СЕ им испрати совет за користењето на придавката „македонски“ кога стануваше збор за македонскиот јазик, култура, население, традиции итн. Тогаш, во документот што потоа беше избришан од сите компјутери на СЕ, на Секретаријатот на оваа паневропска организација му се советуваше како да се однесува кога станува збор за државјаните на Република Македонија и за употребата на придавката „македонски“. Така, за државјанството место „македонско“ беше советувано да се употребува „државјанин на поранешна југословенска Република Македонија“. Потоа следуваа советите за јазикот, културата, традицијата итн. на кои, според интерниот документ, требаше да им се додаде придавката „славомакедонски“, додека за „македонско малцинство“ во соседните земји да се додава терминологијата „како што самите тие се определуваат“.

По откривањето на документот и силната мобилизација на јавното мислење во Македонија, во Стразбур се негираше неговото постоење, а Швимер, чиј директор на кабинет го потпиша документот, ги нарече овие настани „бура во чаша вода“.

Македонскиот шеф на дипломатија Антонио Милошоски пред преземањето на претседателството во интервјуто и во официјалните дописи, испратени до организацијата и до министрите од земјите-членки, истакна дека има намера да претседава под „македонско претседателство“ и оти не се откажува од преговорите што се водат околу проблемот со името во ОН. Иако сите посакуваа овој проблем со името да не го засени претседавањето, за жал, уште на самиот почеток тоа не само што го засени, туку и го загрози. (Т.Гл.)