Мислења

За упадот на полицијата

Ѓорѓи Спасов

Во случајот со Рамковски и Владата, би било фер зад маската на нивниот „идеализам“ да се препознаат и нивните себични мотиви

Упадот на полицијата во А1 многу ме потсетува на една анегдота од времето на социјализмот. Според неа, во една работна организација, на која не и' одело баш најдобро, еден ден синдикалците упаднале во канцеларијата на директорот и го фатиле на дело, во интимен однос со неговата секретарка. Веднаш бил свикан состанок и по обемната дискусија за тој неморален чин, било предложено директорот и секретарката да добијат отказ од работа. Арна ама, кога се чинело дека е постигната целосна согласност, се јавил за збор еден од најстарите работници и рекол дека е тој против таа одлука од три причини: прво, рекол тој, тоа што тие го правеле за нас е доказ дека барам двајца се сакаат во нашата организација. Второ, тоа што тие го правеле е доказ и дека барем двајца нешто работат во нашата организација. И трето, тоа е добро, бидејќи треба да се знае кој кого „работи“ во нашата организација.

Во случајот со упадот на полицијата во А1, кај нас се подели јавното мислење на три блока. Едниот блок го оценува упадот на полицијата како сериозно загрозување на демократијата и задушување на слободата на говорот. Другиот блок го толкува упадот на полицијата како „конечна храброст на власта“ за справување со криминалот во земјата. Третиот блок го оценува сето тоа како легитимно, но и несмасно, како полициска акција што треба да добие кодирано име „слон во стаклена градина“. Но, факт е, што би рекол оној мудар синдикалец, дека по упадот на полицијата во А1, станува јасно во нашата заспана средина дека барем некој нешто работи и дека можеби ќе добиеме можност конечно да дознаеме „кој кого работи“.

Проблемот што се појавува во вакви случаи произлегува од високото ниво на нарцисоидност (или самобендисаност) на двата актера, односно на Велија Рамковски, како сопственик на А1, и на Владата на Груевски. Двете страни настојуваат да докажат дека тие извршуваат, пред се', благородна и несебична мисија во име на народот, но дека таа нивна блогородна и несебична мисија недоволно се цени и не наидува на таква поддршка и благодарност од страна на народот каква што тие очекуваат.

Велија Рамковски, како основач и сопственик на А1, веројатно, не може да сфати како овој народ не застанува целосно зад него во вакви случаи кога тој, со формирањето на А1 и на А2, со „Фондацијата Рамковски“ и со печатените медиуми „Време“, „Шпиц“ и „Коха е ре“, дава огромен придонес за развој на независното новинарство во Македонија, кога својата енергија ја има вложено за развој на слободната мисла, за развој на демократијата и за просперитетот на целата земја. Од друга страна, пак, Владата на Никола Груевски, веројатно, не може да сфати како некој може да биде против борбата за владеење на правото, како некој може да се обидува да заштитува луѓе за кои „постои основано сомнение“ дека се криминалци, и како некој не може ги сфати нејзините толку благородни цели. На Владата не и' е особено јасно како тоа не може да го сфати опозицијата, која сака да биде власт.

Познатиот филозоф Бертранд Расел дава одговор на овие нивни дилеми. Тој во своето дело „Освојување на среќата“ вели дека луѓето се често несреќни поради туѓата неблагодарност кон нив само поради тоа што не сакаат да си признаат дека „мноштвото дела и на најблагородните луѓе содржат себични мотиви“. Во случајот со Рамковски и Владата, би било фер зад маската на нивниот „идеализам“ да се препознаат и нивните себични мотиви.

Создавањето влијателен медиум (или медиуми, ако сакате) во земјата, Велија Рамковски го препозна не само како средство за зголемување на моќта на граѓаните и на јавноста во однос на власта, туку и како средство за зголемување на својата лична моќ во однос на власта. Па, дури и како средство за освојување на власта. Таа лична моќ, за која и самиот е свесен и за која јавно говори, може да се употребува за различни цели, а меѓу другото, веројатно, и за нелегално и незаконско зголемување на своето материјално богатство преку поддршка, уценување или корумпирање на власта и преку создавање свест за недопирливост и семоќ, која е спротивна на општите залагања за развој на демократијата. Со други зборови, преку создавањето влијателни медиуми, се создаваат претпоставки за општ развој, но истовремено се остваруваат и себичните интереси на нивните газди, како што се стекнувањето привилегиран с��атус, заштита, личен профит, моќ, влијание и се' без што лесно би го изгубиле мотивот за развој на демократијата. Да не е така, Љубисав Иванов-Ѕинго, Борис Стојменов и Бојо Андревски би морале да ги сметаме за чисти хуманитарци.

Од друга страна, пак, на Владата во случајот со А1 не и' лесно да ја убеди јавноста во своите искрени намери за справување со криминалот. Колку и да ја става својата акција во обландата за борба против криминалот, корупцијата и незаконското работење, луѓето лесно ги препознаваат нејзините себични мотиви. Таа со акцијата сака да ги оневозможи своите критичари, да ги замолчи оние што почнаа отворено да говорат за некаков криминал што се правел од владини функционери, да ја застраши слободната мисла, да ја ограничи слободата на говорот и да пренесе порака дека нема да ги толерира отворените поддржувачи на политичката опозиција во земјата. А тоа го препознаа опозиционерите во земјата. Владата не сака да сфати дека „селективната правда“ што таа ја применува е исто така неправда. Луѓето не се глупави за да не сфатат дека досега од Владата настрадаа само нејзините најогорчени критичари - Душко млекарот, претседеталот на Уставниот суд и телевизијата А1. Бранко Црвенковски веќе се смета за цел број еден на власта.

Владата манифестира ниско ниво на издржливост на критика, желба за реваншизам, склоност кон злоупотреба на власта преку користење методи на заплашување и казнување за пример на сопствените критичари. Со други зборови, зад нејзиниот идеал за борба против криминалот во земјата се кријат многу себични интереси како што се оневозможувањето на секоја критика и зачувувањето на власта по секоја цена.

Идеализмот, вели Бертранд Расел, прави едноставните мотиви да носат чудни маски и затоа малку реалистички цинизам нема да им пречи на луѓето од јавноста“. Нормално, ако не постојат и себични мотиви не би било можно да се остваруваат и големите идеали, но препорачливо е тие да се демаскираат постојано во интерес на здравјето на нацијата.

(Авторот е универзитетски професор)