Анализа

Ќе извлечат ли поука Македонија и Грција

Од нашиот дописник
Слободанка Јовановска

Брисел - Хрватска и Словенија вчера го постигнаа она што Дора Бакојани реторички и' го нуди одамна на Македонија, односно „ниту победа, ниту пораз“ состојба околу спорот за границата, кој сосема ги скара двете држави и ја блокираше евроинтеграцијата на Хрватска.

Поедноставено, Загреб и Љубљана се договорија да се крене словенечката рампа за преговорите на Хрватска со ЕУ, а за возврат Хрватска да се обврзе дека до влегување во членство ќе се најде решение за граничниот проблем. Хрватска, исто така, ја призна состојбата на теренот на денот на независноста, односно прифати да не ја прејудицира границата ниту со еден документ, а Словенија за возврат се согласи на арбитража чии детали допрва ќе се утврдуваат.

Решението е симбиоза на предлогот на францускиот лидер, Никола Саркози, и на еврокомесарот Оли Рен, а успеа бидејќи првпат вака очигледно Брисел стави под ист притисок земја-членка и земја-кандидат, па оставени на бришан простор Словенија и Хрватска мораа да се договорат. Иако решението на границата, сепак, е далечна перспектива, ЕУ го постигна она што моментно и' беше најважно, а тоа е деблокада на преговорите со Хрватска и надвладување на прагматизмот место популизмот. Она што е интересно за нас е дека оваа политичка формула може да биде употребена и за спорот меѓу Грција и Македонија, со тоа што ние имаме рамка за преговори, па нема смисла да се бара ништо друго освен решение на спорот околу името на државата. ЕУ го урна, всушност, политичкиот слоган на Јап де Хоп Шефер дека „земја-членка и нечленка не се исто“, па иако во отворањето на спорот Словенија имаше привилегиран статус, во разврската двете земји се најдоа на рамноправен терен.

Иако јавно објавија дека немаат намера да се мешаат во билатералните спорови или да ги решаваат, сепак, Карл Билд и Оли Рен вршеа енормен притисок и со „стап и со морков“, да се откочи евроинтеграцијата на Хрватска, и индиректно на регионот. Таков „стап и морков“ најверојатно и' се подготвуваат и на Македонија, а ако се копира хрватскиот пример, нашата држава ќе добие препорака за преговори за членство што ќе почнат тогаш кога ќе се реши спорот, или во пооптимистичка варијанта - преговорите ќе почнат со услов во меѓувреме да се реши спорот.

Во првиот случај условот не мора ниту да се формализира, бидејќи одлуката за датумот само ќе се одложува поради немање согласност од сите земји, како што моментно ЕУ се справува со ветото за Србија околу ССА. Но, според искуството со поканата за НАТО, која беше многу попривлечна за нашата држава, а, сепак, речиси кренавме раце од неа и спорот не се разреши, ваквиот предлог нема да ги забрза драматично преговорите за името.

На Македонија и' одговара многу повеќе решение на долг рок, но прашање е дали тоа сега оди во прилог на Грција и на Брисел, бидејќи во меѓувреме ќе дојде пресудата на Хашкиот суд, која може да го к��мплицира проблемот. Хрватско-словенечкиот расплет сугерира дека Брисел ќе преферира брзо решение, пред се', поради замореноста од билатералните спорови, кои упорно се пролонгираат, а од година в година се побројни и ги врзуваат рацете на Унијата во однос на регионот.