И во опозицискиот табор не се сомневаат дека власта повторно размислува на тема „избори“

Александра М. Митевска

Прашината што ја кренаа фрлените лопати песок последниве денови на темелите на неколку нови објекти силно замириса на нови избори. Впечатокот го потврдија серијата популарни мерки што Владата неодамна им ги сервираше на граѓаните во форма на намален ДДВ за становите, пониска цена за откуп на дворовите, справување со енергетската сиромаштија...

И во опозицискиот табор не се сомневаат дека власта повторно размислува на тема „предвремени избори“, соочена со предизвиците во меѓународната политика и во економијата и со најавите за консолидирање на спротивставената политичка опција. Дополнителен симптом во таа насока е засега непотврдената информација дека градоначалниците од ВМРО-ДПМНЕ добиле инструкции да го подготвуваат теренот за избори и да собираат материјални средства за таа намена!? Од друга страна, премиерот Никола Груевски, во една неодамнешна изјава, демантираше дека планира предвремени избори.

Андреј Жерновски, потпретседател на ЛДП, вели дека треба да се имаат предвид два клучни момента: намалениот рејтинг на ВМРО-ДПМНЕ и перманентната кампања на власта во изминатите три години. Според тоа, Груевски моментно резонира во правец на предвремени избори и калкулира дали и колку би му се исплатела една таква „инвестиција“. „Кај Груевски веднаш се вклучува алармот кога ќе забележи дека опозицијата се созема. Покрај тоа, анкетите прв пат покажаа дека тој има понизок рејтинг од ВМРО-ДПМНЕ, што, всушност, е порака од базата“, оценува Жерновски.

Дали Груевски ќе го следи примерот на својот грчки колега Костас Караманлис, кој во почетокот на следниот месец ќе си го тестира рејтингот кај гласачите, по повеќето политички турбуленции и кризата што силно ја потресе и економијата во Грција? Дали властите во Скопје се подготвени да ја ризикуваат монополистичката позиција што ја уживаат сега во политичката арена, за да купат две години мандат повеќе? Кој би бил мотивот за евентуалното влетување во нова изборна авантура ако се има предвид дека во 2008 година поводот се пронајде во ветото од Атина, а мотивот во желбата на ВМРО-ДПМНЕ да има апсолутно мнозинство во парламентот?

Поранешниот премиер Владо Бучковски смета дека власта би можела да распише предвремени избори со цел да го пролонгира решавањето на спорот со Грција. Според неговите процени, до крајот на годинава би можела да падне одлука дали ќе има предвремени избори напролет 2010 година, бидејќи тоа е крајниот рок до кој Груевски би можел да се надева на уште една победа. За премиерот, како што вели Бучковски, моментно најлоша варијанта е да влезе во решавање на името, така што тој, веројатно, ќе бара начини да го одолжува проблемот.

„Македонија годинава очекува позитивен извештај од Европската комисија, по што би требал да се реши и проблемот со Грција. Но, евентуалните предвремени избори во Македонија би можеле да го продолжат застојот во преговорите. Потоа во Грција ќе се избира претседател, така што и 2010 година би можела да биде изгубена година за компромисот. Мислам дека Груевски игра на таа карта“, наведува Бучковски.

На пролетните општински и претседателски избори, ВМРО-ДПМНЕ забележа голема победа во квалитативна смисла, освојувајќи ја целата извршна власт и речиси две третини од локалната самуправа. Но, квантитативно партијата забележа пад, не успевајќи да го повтори резултатот од 2008 година, кога доби близу 480 илјади гласа. Постизборните анкети, пак, регистрираат благ, ама симптоматичен пад во рејтинзите на власта. Оттаму и прашањето зошто ВМРО-ДПМНЕ би го ризикувала апсолутното мнозинство што сега го контролира во парламентот и зошто би го ставала на тест двотретинското мнозинство што го има во коалиција со ДУИ?

Жерновски смета дека размислувањата за предвремени избори би можеле да бидат попречени поради три фактори: ВМРО-ДПМНЕ тешко дека повторно би освоила повеќе од 61 пратеничко место, би се соочила со неизвесност околу албанскиот партнер и не би добила поддршка од меѓународниот фактор.

„Сепак, визната либерализација не ги исполни очекувањата, преговорите со ЕУ веројатно ќе бидат без датум, а економијата е во колапс, така што рејтингот на власта во догледно време би можел да се изедначи со тој на опозицијата. Без апсолутно мнозинство, пак, ВМРО-ДПМНЕ ќе се врати на ситуација каква што имаше кога коалицираше со НСДП и со ДПА, што би значело ново продлабочување на политичката криза“, вели Жерновски.

Бучковски, пак, посочува на прогнози дека до средината на следната година би завршила консолидацијата на опозицијата, по што таа би можела да стане фаворит на политичката сцена.

„Во анкетите се зголемува бројот на неопределените гласачи и Груевски стравува од таа потенцијална квота на протестни гласови. Тој е свесен дека не би можел да го повтори резултатот од ланските предвремени избори и затоа ќе се бори само за победа, само за добивање нов мандат“, оценува Бучковски.