Политиката ја продолжи тутунарската сага

Производителите ќе ги радикализираат протестите бидејќи Собранието не ги прифати нивните предлози

Сања Наумовска

Тутунарите најавуваат радикализирање на протестите бидејќи Собранието не ги усвои заклучоците за состојбите со откупот на тутунот што ги предложи опозицијата. Револтирани што нивното незадоволство од откупот на тутунот се претвори во политичко препукување меѓу власта и опозицијата во Собранието без вистинска дебата за нивните проблеми, тутунопроизводителите за денеска најавија продолжување на протестите, а Штрајкувачкиот одбор во текот на вчерашниот ден требаше да одлучи кои мерки ќе ги преземат. Претседателот на штрајкувачкиот одбор на тутунарите, Кире Неделковски, изјави дека собраните луѓе не се насилници ниту, пак, партиски инструирани, туку се дојдени само да си ја кажат маката и да побараат решение за своите проблеми. Тој повика од денеска сите што ги поддржуваат отворено да застанат зад нив, бидејќи, како што нагласи, „продолжува борбата за парче леб“.

„Идните протести сигурно нема да бидат ��асилни, а веројатно е дека граѓанската непослушност ќе ја изразиме и преку неплаќање на давачките кон државата“, најави членот на Штрајкувачкиот одбор, Менде Стомнаровски.

Неколку илјади тутунари собрани пред парламентот заминаа разочарани од исходот на маратонската осумчасовна расправа за Информацијата за состојбите со откупот на тутунот, поднесена од опозицијата.

Собраниското мнозинство ги прифати предлозите на ВМРО-ДПМНЕ откупот на тутун да продолжи според веќе утврдените правила и потпишани договори со откупните центри, а идната година да се менува Законот за тутун. Опозицијата, од своја страна, ги изнесе предлозите на тутунарите, кои бараа да се постигне најмалку ланската откупна цена, односно 192 денара за килограм тутун, како и класифицирање на тутунот во три класи.

Додека траеше протестот пред Собранието, друга група тутунари поддржани од Сојузот на здруженијата на земјоделци, организирано се собра пред седиштето на најголемата опозициска партија. Тие бараа политичарите да не манипулираат со земјоделските проблеми, а проблемите да се решаваат преку институциите на системот. За СДСМ, контрапротестот пред нивното седиште е дело на ВМРО-ДПМНЕ, а присутните на протестот не се земјоделци, туку вработени во администрацијата, јавните претпријатија и партиски војници.

Пратениците на СДСМ во расправата по Информацијата, бараа Владата да го задолжи „Тутунскиот комбинат“ од Прилеп, кој е во државна сопственост, да го откупи и вишокот тутун по просечна цена од 192 денара. Исто така, бараа Собранието да укаже дека е неопходно Владата да ја досубвенционира годинешната просечна цена до постигнување на ланската цена од 192 денара за килограм доколку не издејствува постигнување на ланската цена за откуп на тутунот. Расправата се одвиваше во напната атмосфера, зачинета со многубројни довикувања, навреди и остри реплики меѓу пратениците. Декор во салата беа и транспарентите со кои владејачката партија се пофали дека за разлика од времето кога на власт беше СДСМ, сегашната Влада ги субвенционира тутунарите.

Вицепремиерот за економски прашања, Владимир Пешевски, информира дека досега се преземени над четири милиони килограми тутун, а просечната откупна цена е 143 денари. Тој подвлече оти сите 212 пункта во државата се отворени, направени се над 800 контроли и поради констатирани нерегуларности, изречени се 225 илјади евра казни.

За пратениците од СДСМ, пак, секојдневните проблеми со откупот на тутунот имаат цел минатогодишниот род на тутунарите да не се откупи, со што Владата ќе заштеди 12 милиони евра од неподелените субвенции. Според нив, иако во изминатите пет години се донесени буџети за вкупно четири милијарди евра повисоки од оние што ги проектираше СДСМ, сепак, проблемите, како што подвлекуваат, и натаму не се решени.

Зовриената атмосфера од собраниската сала на моменти се пренесуваше и меѓу собраните тутунари. Тензијата и нервозата кулминира кога во еден момент штрајкувачите се обидоа да ја пробијат заштитната ограда и да влезат во парламентот. Откако не поминаа преку кордонот полицајци, почнаа да фрлаат камења и шишиња кон зградата на Собранието. Епилогот се искршени прозорци и ролетни, а повреден е и фоторепортер на весникот „Нова Македонија“. Нападот го осуди Здружението на новинарите на Македонија, од каде што порачаа дека секој има право да протестира, но притоа без да ги попречува новинарите, фоторепортерите и камерманите да ги следат тие настани и да ја загрозува нивната безбедност.