Претходен број

Кампањата не ги мотивира колебливите гласачи

Партиските портпароли поактивни од претседателските кандидати

Оливера Војновска

Неколку дена пред финалното гласање за новиот шеф на државата се заостри кампањата и реториката меѓу двата партиски табора чии кандидати ќе си ги одмерат силите на 5 април. Владејачката ВМРО-ДПМНЕ ги засили нападите спрема кандидатот на СДСМ и НСДП, Љубомир Фрчкоски, кого го обвинува за велепредавство (повикувајќи се на сведоштвата на генералот Панде Петровски за конфликтот во 2001 година), а тој возврати дека „власта прави црна пропаганда“ и со неговото минато „се занимаваат луѓе без минато и со топ-шоп кариери“.

Прогнозите се дека во наредните денови до петок на полноќ, кога настапува изборниот молк, кампањата уште повеќе ќе се разгорува и ќе стане силно сензитивна. Сепак, политичките аналитичари веруваат дека таа нема да дојде до „експлозија“, дека учесниците на изборите ќе покажат чувство на одговорност за да се заокружи изборниот процес во демократска атмосфера. Според експертите, главниот проблем е што кампањата не е во функција да ги мотивира колебливите да излезат на гласање.

Аналитичарот Имер Исмаили, професор на Универзитетот на Југоисточна Европа, смета дека завршниот дел од кампањата ќе биде значително поагресивен, меѓутоа верува дека партиите нема да ја поминат тенката црвена линија. „Се надевам дека таа атмосфера, без оглед на острината, ќе биде на ниво на толеранција и нема да се помине прагот на вербалното. Мислам дека сите се свесни за моментот во кој се наоѓа државата и ќе покажат повисок степен на толеранција“, вели Исмаили.

Првиот изборен круг, иако имаше одредени инциденти и ексцеси, сепак, му влева надеж дека партиите се освестиле и почнале да прифаќаат да се однесуваат европски. За него е о��екувано вториот дел од кампањата да биде поагресивен и во начинот на пренесување на политичката порака и во методологијата. „Се менува суштината на кампањата, партиите и нивните кандидати одат од човек до човек. Амбиентот ќе биде потензичен, но се надевам на мирни избори. Само, малку потешко ќе биде да се мотивираат граѓаните да излезат на гласање во доволен број“, вели Исмаили.

Во телефонската анкета на агенцијата „Рејтинг“ спроведена на 28 и 29 март, а во која биле опфатени 1.080 испитаници, околу 11 проценти од учесниците се изјасниле како се' уште неопределени, а 24 проценти рекле дека нема да поддржат ниту еден од двајцата претседателски кандидати.

Според одговорите на испитаниците, одѕивот на Албанците во вториот круг за претседателските избори ќе биде значително понизок од одѕивот на Македонците и припадниците на другите националности. Од „Рејтинг“ очекуваат одѕивот во вториот круг да биде околу 48 отсто, со што нема да се загрози цензусот потребен за валидност на изборите.

Последната телефонска анкета на Институтот за демократија, пак, направена изминатиот викенд, покажала дека 45,8 проценти од анкетираните изјавиле „нема да гласам“, а 15 проценти одговориле „се' уште не знам“.

Професорката на Филозофскиот факултет, Билјана Ванковска, вели дека, гледано низ призма на претседателските избори, двајцата кандидати продолжуваат со истите веќе безброј пати повторени тези, и единствена „новина“ се меѓусебните лични препукувања. „Уште еден важен индикатор за оваа кампања е дека партиските портпароли се многу поактивни од претседателските кандидати. Ваквата високо антагонизирана ’кампања’ може да има бумеранг- ефект и да ги дестимулира граѓаните да излезат во вториот круг“, предупредува Ванковска. Притоа, таа забележува дека партиите гледаат скорот да го решат во своја полза не преку обраќање до граѓаните, туку до нивните потенцијални политички партнери заради склучување некакви договори. „Никој ова не го потврдува експлицитно, но сосема е јасно дека воопшто не е присутна амбицијата да се ’разбудат’ и анимираат оние над 40 отсто неопределени. Силите се измерени и сега се оди на меѓупартиски договори и комбинаторики, во кои се мешаат интересите од локалните и претседателските избори“, смета Ванковска.

Таа забележува јасен дисбаланс во рекламирањето и доминацијата низ медиумите на оние кои имаат пари за реклами. „Особено паѓа в очи тоа што во вториот круг на локалните избори излегоа нови билборди на кои премиерот се слика заедно со кандидатите за градоначалници. Тоа претставува врвна ароганција со која на граѓаните им се дава сигнал дека локалните моќници ќе ја имаат сета поддршка на Владата, што овие избори ги прави уште понефер и понедемократски“, оценува Ванковска.

Агенцијата „Рејтинг“ покрај популарноста на претседателските кандидати ја анкетирала и гледаноста на нивната телевизиска дебата и нејзиното влијание врз изборното однесување на граѓаните. Резултатите покажале оти нивниот дуел не влијаел на политичкото определување на граѓаните за вториот круг. Околу 55 проценти воопшто не го следеле, а 45 делумно или во целост. Од 45-те проценти кои го следеле дуелот, на 24 проценти ставовите им биле поблиски на оние на Иванов, а на 16 проценти на Фрчкоски. Меѓу анкетираните Македонци кои ја следеле дебатата, поголем е бројот на оние кои одговориле дека нивните ставови се поблиски до ставовите на Иванов, а меѓу Албанците поголем е бројот на оние чии ставови се поблиску до ставовите на Фрчкоски.

Инаку, во вториот изборен круг 34 проценти од граѓаните би гласале за Иванов, а 21 процент би го поддржале Фрчкоски. Анализите на Агенцијата на одговорите од анкетата покажуваат дека доколку остане овој сооднос на силите, тогаш во вториот изборен круг Иванов би освоил 61 процент од гласовите на оние кои ќе гласаат, а Фрчкоски 39 отсто.