Едиторијал

Топот повиновен од Готовина

Слободанка Јовановска

Хашкиот суд покажа вчера како се брише и пишува историја.Новата земја членка на Европската унија, Хрватска, по се' изгледа мораше да влезе со досие чисто од воените злосторства. Поинаку не може да се протолкува скандалозниот заклучок на жалбениот суд во Хаг дека се' што хашките судии пресудиле претходно, немало врска со реалноста. Дека се виновни топовите што не гаѓале прецизно, бидејќи генералот Анте Готовина не ја почнал операцијата „Бура“ со намера да предизвика иселување на Србите и етничко чистење. Дека гранатирањето на градовите со цивилно население било законско и дека Србите не биле депортирани, туку сами си заминале. Или, дека се' она што го знаевме над една деценија за војната во Хрватска било неточно, односно дека имало стотици убиени цивили ама за тоа никој не е одговорен. Дека сите можат да спроведат етничко чистење ако знаат тоа добро воено да го менаџираат, бидејќи не е важно кој беше епилогот, туку како топот ги погодувал целите -легитимно или не.

Или пренесено на наш терен, не биле вистинити заканите дека некој од Македонија ќе заврши во Хаг ако продолжеше бомбардирањето на Арачиново, бидејќи секое бомбардирање на населено место не е злосторнички чин.

Со вчерашната пресуда, колку и да ја слават и ја сметаат за праведна во Хрватска, Хашкиот суд дефинитивно си стави прашалник на својот кредибилитет како институција. Тоа што ниту еден Хрват не беше „достоен“ да биде осуден за војната што Фрањо Туѓман и Слободан Милошевиќ заеднички ја договараа на парче салфетка, само ќе ги отвори повторно незалечените рани во целиот регион на бивша Југославија. Не дека некој сака од овие простори да има што повеќе осудени воени злосторници, но тие што сакаа да разместуваат населенија и да прекројуваат карти не смеат да останат неказнети, за да не биде пораката дека таквите политички авантури за некого всушност се дозволени.

Колку и да се вадат на правни финеси и на технички детали хашките судии што ја донесоа вчера одлуката, тие не можат да не признаат дека таа е политичка порака. По неа и Македонија може повторно да се запраша - зошто Јохан Тарчуловски воопшто е затворен во Хаг и зошто Македонија е жигосана во светската историја како држава на воен криминал иако беше нападната, а Хрватска излезе дека само се бранела? Која е воопшто разликата меѓу протерувањето на Косоварите од страна на Србите и протерувањето на Србите од страна на Хрватите, за во првиот случај тоа да биде повод за воена акција на меѓународната заедница, а во вториот случај за херојски ореол на генералот Готовина со меѓународна легитимација.

Она што ја прави најскандалозна пресудата на Хашкиот суд е што, по нејзиното преиспитување , излегува дека угледните меѓународни судии таму не знаеле што прават, па ако се верува сега на оценките, лесно можеле да осудат и невини. Тие изрекоа пресуда од дури 24 години затвор за најтешки дела против човештвото, а излезе дека сите тие тешки докази не вределе ни еден ден казна за генералот. Според вчерашната пресуда, Готовина не бил виновен за злосторничко здружување со цел етнички да ја исчисти Краина, не бил виновен за незаконското гранатирање на неколку града во кое загинаа 324 цивили, а со тоа не бил ни виновен што не спровел истрага - бидејќи убивањето цивили било легално, односно го правеле недисциплинирани поединци. А, Хаг имаше на располагање 200.000 сведоци, но нивните зборови не вредеа колку проценката дали топот има право на грешка подалеку од 200 метри од целта, поради дување на ветер или други временски околности. Иако Хаг не се прослави ни со пресудата околу геноцидот во Сребреница, кога пресуди дека немало докази за српска одговорност, оваа пресуда е тежок удар за сите оние што бараат соочување со сопствените злосторства, бидејќи Хаг им ги зеде аргументите. Откако Хаг не најде интерес да ги истражи сознанијата околу фамозната жолта куќа во Косово, останува сега за десетина дена да го ослободи и Рамуш Харадинај, па да го заокружи комплетно досието на контроверзни пресуди со кое наскоро ќе влезе и самиот како дамка во историјата.