Мое ќоше

Паско, те чекам на мегдан

Ерол Ризаов

Страниците на „Утрински“ се отворени за добронамерна полемика и дебата

Паско Кузман, нашиот национален археолог, директор на Управата за културно наследство, позната јавна личност, на моја голема радост, ме удостои со кратко писмо, вчера објавено во „Утрински“. Предизвикан од текстот од четвртокот, Паско ме прашува дали посакувам јавно да почнеме да полемизираме. Стар пријателе, горам од желба да се видиме на мегдан. Избирај оружје. Сакаш викни ги и Венетите, кои гледам ти се посебен адут. Сакаш земи ги напомош и Хунзите, Калешите, Фригите, Пеоните, Илирите, можеш да ги пронајдеш и Азарите... и сите други исчезнати и постојни племиња. Ќе биде тоа добра прилика како чудесниот Деникен да поставиш некои прашања на кои науката и по долги векови мачење, се' уште нема одговор. А, може и ќе одговориш на нив на општо и големо задоволство во преродена Македонија.

Велиш дека имаш што да кажеш, стига јас само да сакам полемика, иако се јадосуваш дека ќе зажалиш како Пруст за „изгубеното време“. Паско, знам дека си скромен и дека не си умислуваш оти си како Пруст. Веројатно се работи за оној префинет хумор на сопствена сметка, кога човек сака да каже дека се двоуми за нешто да вложи голем труд, а тоа да биде само бадијала изгубено време. Па, така и ти, претпоставувам, стравуваш да не се арчи џабе за јалови полемики твоето скапоцено време што го трошиш несебично за Македонија во една возвишена мисија да ги откриеме своите вистински корени. Ете, така во еден миг си се почувствувал како Пруст, што е, секако, човечки. Но, кога си видел дека, сепак, малку си претерал, си се пошегувал со себеси, на своја сметка. Што е најефикасен лек кога страдаме од лажна големина.

За читателите кои не го проследиле непосредниот повод за овие реакции, професионална должност ми е да упатам на интервјуто на Паско Кузман објавено во „Утрински весник“ на 21 март, кое лесно може да се пронајде во архивата преку интернет. На ова интервју реагирав во моето „ќоше“ на 22 март само за неколку констатации на Паско за нашата антиквизација. Иако нашите несогласувања со Паско околу политичката интервенција во науката траат подолго време и многу отпорано, кога во Охрид одобри уривање објекти под заштита на државата како културно наследство, деновиве ме изненади со неговата опсервација дека кај нас не постои процес на антиквизација и дека тоа е смешен термин. Паско Кузман вели во своето интервју во „Утрински“ ако сме Македонци, треба да се срамиме од еден таков збор. Му одговорив дека помина времето кога овие работи навистина беа смешни и срамни. Сега се веќе трагични. Но, да не должам, на читателите кои сакаат да ја проследат и да се вклучат во оваа полемика преку своите реакции топло им препорачувам да го прочитаат интервјуто на Паско Кузман од 21 март, мојот текст од 22 март и краткото писмо на Паско од вчера, 26 март, адресирано до мене во кое тој нуди полемика, се надевам добронамерна иако ме зачуди зошто во стартот уште непочнати има потреба да прозива и други „ех Ероле, Ероле, (Героле, Гелеле, Тричколе, Фрчколе, Олеле и другите). Во попристојна форма во своето интервју Паско ги спомнува проф. Наде Проева и поранешниот министер за култура, Благоја Стефановски.

„Утрински весник“ секогаш бил отворен за различни ставови и мислења, дебати и полемики. И овој пат весникот ги нуди своите страници со увереност дека на едно културно и цивилизациско ниво ќе проследиме повеќе размислувања и ставови не само мои и на Паско Кузман, туку и на компетентни личности и научници за ова што ни се случува во врска со процесите на антиквизација во Македонија, кои некои ја нарекуваат и антикоманија, а еве има размислувања дека воопшто и не постои, дека покрај тоа што е смешна, е и срамна, а за други веќе е и трагична. Ги отвораме страниците за цивилизациска дебата не само за потврдени и докажани историски вистини, туку и за злоупотребата на политиката и за последиците од политички интервенции во историјата, архитектурата, уметноста, воопшто, во науката.

Ајде, удри Паско.