Лустрација со инспирација од Бугарија

Главен аргумент на Силвана Бонева за лустрацијата не е амандман на Ричард Ховит, туку на бугарски европарламентарец

Слободанка Јовановска



Препораката во извештајот за Македонија на ЕП, со која се бара да се објават имињата на соработниците на тајните служби во бивша Југославија, не е предлог на Ричард Ховит, како што тврдеше Силвана Бонева, туку на бугарскиот европарламентарец од ГЕРБ, Андреј Ковачев, коспонзориран од неговиот десничар колега од Унгарија, Ѓерѓ Шофлин. Со тоа нашата влада се најде на иста политичка линија со Бојко Борисов, кој откако е на власт во Бугарија спроведува ригорозна пресметка со доушниците од претходниот режим, вклучувајќи го и враќањето на над триесетина амбасадори од странство.

Задоволството што неговиот амандман се прослави толку во Македонија и е главен аргумент на власта за подигање на нивото на лустрацијата, вчера не го криеше неговиот автор, Андреј Ковачев.

„Овој процес е присутен во Централна и Источна Европа и во него има еден географски феномен, односно колку се прави подолу на исток, толку е потежок“, изјави вчера Ковачев за „Утрински весник“. Според него, соработниците на старите комунистички структури биле присутни во економијата, политиката и црквата, па време е да се знае кој е кој, за да се создаде простор за помирување во општествата со оние кои работеле за режимите кои не биле баш демократски, т.е. биле диктатури.

„Во бивша Југославија и во Бугарија тие структури ги отежнуваа односите меѓу нашите граѓани“, вели Ковачев, додавајќи дека овој амандман не го предложил ексклузивно за Македонија, туку дека го предлага во извештаите за сите земји кои имаат аспирации за ЕУ. Тој признава дека откривањето на соработниците бизнисмени е голем проблем и во Бугарија бидејќи „црвените милионери“, како што тој ги нарекува, биле првите кои натрупале капитал по смената на системот во земјата, па не сакаат да бидат разоткриени.

Според него, во Бугарија нема закон за лустрација, туку само за разоткривање на соработниците со тајните служби и тој се однесува само на периодот од 1944 година до паѓањето на Тодор Живков во 1989. „Нашиот закон не е лустрациски, туку има информативен карактер, така што не се предвидуваат мерки за бизнисмените што ќе бидат откриени дека биле соработници на режимот“, вели Ковачев додавајќи дека сепак имаат нов закон за конфискување на незаконски стекнат имот, кој го опфаќа периодот од последните десет години. Тој вели дека процесот се реализира многу тешко бидејќи мора да се внимава тој да не биде злоупотребен за политички репресии во земјата.

Амандманот кој беше изгласан во ЕП, иако зад него застанаа само двајца спонзори, ги „охрабрува властите да го комплетираат објавувањето на имињата на агентите што соработувале со тајните служби на бивша Југославија, како крупен чекор за раскинување со комунистичкото минато“. Со него исто така се бара зајакнување на мандатот на Верификационата комисија, односно нејзината независност, за да ги објави нејзините наоди директно пред јавноста и за да и' бидат трансферирани сите потребни документи на постојана основа.

Aмандманот на Ковачев е веројатно единствениот кој со ваква гласност го испочитува нашата влада, молчејќи притоа за другите кои бараат, на пример, да престане со антиквизацијата на земјата, да го зајакне политичкиот дијалог, да објави листа на случаи на корупција во кои се инволвирани високи функционери или поврзани со јавните набавки, да обезбеди транспарентност на јавните трошења, да организира попис, да демонстрира целосна посветеност на слободата на медиумите - и уште многу нешта за кои не и' се слуша, барем не вака брзо и ревносно.