Претходен број

Бура по предлозите на Моника Маковеј

Советничката предлага проширување на делата за кои ќе се користат прислушување и конфискација на имот

Гордана Дувњак

Широка палета на кривични дела за кои ќе се употребува прислушување, но и другите истражни мерки. Воведување ново кривично дело неосновано богатење. Проширување на конфискацијата без да се докажува конкретното кривично дело, туку со самиот факт што некој не може да го докаже потеклото на имотот, тоа да се смета како криминал стекнат со корупција, па дури оваа одредба да има ретроактивно дејство.

Овие и други предлози на владината советничка, поранешната романска обвинителка Моника Маковеј, предизвикаа бурни реакции во стручните кругови, но и во невладиниот сектор. Тие сметаат дека ваквите решенија, кои се планираат во измените на Законот за кривична постапка и во Законот за следење на комуникации, се крајно опасни и ги загрозуваат човековите права и слободи.

Предлозите на Маковеј, обвинуваат кривичарите и претставниците на работната група што работела на измените, водат кон полициска држава. За плановите на владата да донесе ваква регулатива се алармирани и Мисијата на ОБСЕ и Европската комисија.

Министерот за правда, Михајло Маневски, тврди дека нема потреба од ваква возбуда и советув�� да не се дочекуваат на нож идеите на Маковеј, бидејќи станува збор за реномиран експерт со богато искуство. Тој вели дека околу овие прашања ќе биде отворена широка дебата и ќе бидат слушнати и мислења од други експерти.

„Добро е да се слушнат најразлични мислења, зашто измените ќе се носат во две фази и ќе има доволно време да се изнајдат најдобрите решенија. Не е само Маковеј таа што ни помага во законската регулатива, туку се консултираме и со експерти од Германија, од Хрватска“, вели во изјавата за „Утрински весник“ Маневски.


За експертите се неприфатливи предлозите на Моника Маковеј

Професорот на Правниот факултет, д-р Гордан Калајџиев, кој е претседател на работната група што работи на измени на кривичното законодавство, во интервју за „Дневник“, предлозите на Маковеј ги оцени како опасни за човековите права. „Борбата против корупцијата, наместо во правна, ќе не' одведе во полициска држава“, оценува професорот. Тој додава: „Ако цената за Македонија без корупција е Македонија без човекови права и слободи – не, благодарам“. Калајџиев смета дека идеите на Маковеј се опасни за демократијата и за европската перспектива на Македонија. Тој има големи забелешки и во поглед на одземањето на имотот без докажана вина, зашто такво нешто не може да си дозволи една сериозна држава.

Слично размислува и неговиот колега д-р Никола Тупанчевски, професор по кривично право, кој е дециден дека не може да се предлага регулатива која никаде не се применува во светот и се коси со основните права и слободи. Според неговото мислење, преформулирање треба да претрпи и инкриминацијата за „незаконско збогатување“.

Тој вели дека треба да се биде крајно внимателен во предлагањето решенија, кои треба да бидат екстремно прецизни, бидејќи станува збор за хиперсензибилна сфера.

„Правото на приватност не случајно е едно од фундаменталните човекови права, загарантирано со меѓународните и националните норми. А тоа не е случајно од причина што директно е поврзано со интегритетот на личноста“, потенцира и народниот правобранител Иџет Мемети.

Тој вели дека текстот на законот како институција не го добиле. Сепак, нагласува дека законските решенија со кои се предлага ограничување на оваа чувствителна сфера мора да се јасни, прецизни и недвосмислени, со цел до максимум да се обезбеди заштита од секаков вид злоупотреби, како и цврста контрола на нивната примена. Омбудсманот укажува и на фактот дека кај нас се мешаат превентивата и кривичната постапка. Со други зборови, подвлекува Мемети, не може превентивата да биде предмет на Законот за кривична постапка, зашто тоа е во доменот на други закони и работа на МВР.

Во дописот, пак, потпишан од повеќе невладини организации на чело со ФИООМ, се вели дека со изненадување и загриженост е примена веста дека по предлог на г-ѓа Моника Маковеј, без каква било стручна расправа во владина и собраниска процедура, пуштени се предлозите на два значајни закона.

„Со ваквиот предлог не само што се проширува примената на специјалните истражни мерки за дела кои не се од сферата на организираниот криминал, туку се предвидува тие нашироко да се применуваат и превентивно, а не само во случаи каде што има основани сомневања за тежок криминал и корупција“, се вели во реакцијата на НВО-секторот.

Тој потсетува дека ваквите предлози не се во согласност со европските и светските стандарди за почитување на човековите права и слободи, ниту се вообичаени како прифатлив метод во борбата против криминалот и корупцијата. (Г.Д.)