Конечно, стоп за агресивните и лажни реклами?

Директивите за нечесно пазарно однесување се искачија погоре на скалилото на важност

Миркица Поповиќ

Директивата за нечесно пазарно однесување и Директивата за измамничко и споредбено рекламирање се искачија погоре на скалилото на важност во Законот за заштита на потрошувачите. Организацијата на потрошувачи на Македонија заедно со Државниот пазарен инспекторат, Министерството за економија и останатите надлежни тела вчера на конференцијата „Имплементација на законот за потрошувачи“ отворија дискусија за овие две директиви, но и, генерално, за проблемите на потрошувачите кои произлегуваат од имплементацијата на Законот за заштита на потрошувачи и наоѓање механизми за нивно поефикасно решавање.

Овие две директиви ќе ги заштитат потрошувачите во делот на нечесни комерцијални практики, измамнички акции и пропусти и агресивни практики, рекламирање кое целосно не ги вклучува карактеристиките на стоките и услугите, цената, условите за одредена понуда и доставување на услугите, измамничко и незаконско компаративно рекламирање - споредување на еден бренд со друг без основа дека рекламираниот е подобар од другиот - кое им наштетува на потрошувачите. Ќе се обрне повеќе внимание на комерцијални активности кои може да ги повредат чувствителните групи како што се постарите, децата и болните, како убедување на потрошувачите дека одредени производи може да помогнат со лекување болести, лесни добивки на игри на среќа и пропаганда директно наменета да ги повика децата да купат или да побараат да им биде купен одреден производ. Согласно со статистиките на ОПМ, во првите три месеци на 2010 година се регистрирани 432, а минатата година имало 3.528 поплаки од граѓани, најголемиот дел од нив за јавни услуги и правни совети поврзани со гаранции и сервиси за производи и услуги. Во константен пораст се и поплаките поврзани со јавните услуги поврзани со цените за електрична и топлинска енергија, вода и останати комунални услуги, но и поплаките за права на пациенти и финансиски услуги. Претседателката на ОПМ, Марија Лончар-Велкова, смета дека бројот на поплаките не алудира на неефективната заштита на потрошувачи, напротив, дека е показател за поголемата запознаеност на граѓаните со потрошувачките права и надлежните на органи на кои може да им се обратат за помош. На дискусијата беше забележано дека поради менталитетот на граѓаните, има многу млака активност поврзана со потрошувачки права. Јадранка Дабовиќ-Анастасовска, професорка по потрошувачко право, истакна дека е неопходна поагресивна борба на потрошувачите.

Искуството на ОПМ и на Државниот пазарен инспекторат покажува дека најголем број проблеми се појавуваат со трговци кои не се регистрирани, немаат адреса на фирмата, не издаваат фискални сметки или гарантни листови. Постојат случаи на незадоволство од туристички агенции поради неисполнување на договорите, како и обезбедување превоз кој не ги задоволува минималните услови загарантирани со законот. Граѓаните се жалат дека кај купените производи честопати има упатства кои не се преведени на македонски јазик и им го отежнуваат користењето. Во врска со сервисот за одредени производи, пријавени се случаи, при што трговецот и сервисерот одбиваат да обезбедат сервис за оштетениот производ под изговорот дека се работи за механичко оштетување.