Малку зелка, малку пиперки, тенка зимница

Иако земјоделците се жалат дека сезонава не им била сјајна, факт е дека нема протести како и другите години, речиси целото производство се продаде

Александрија Стевковска

Килограм „ајварка“ е 40 денари, ама ако купиш повеќе. Инаку, само еден килограм чини 50 денари! Ова е понудата што може да ја добиете на една тезга на пазарот „Буњаковец“, а не се разликува многу од она што се нуди и на другите тезги, бидејќи си��е држат исти цени, со мали нијанси, па некаде се пет денари поевтини, некаде пет денари поскапи. Скромниот семеен буџет тешко стигнува за живот. Храната апсорбира најмногу пари, па трпезите стануваат се' попосни, а паричниците се' потенки.

Зелените пазари се приказна за себе. Високите цени ги изгореа граѓаните цело лето, а не попуштаат ниту сега. Тезгите се преполни со овошје и со зеленчук, но се прескапи. Домати по 60 денари, краставици 40 денари, „ајварка“ 40 денари, праски 80 денари, се само дел од цените што доминираат во понудата се пресолени за обичниот потрошувач, кој, најверојатно, годинава ќе се лиши и од подготовките на традиционалната зимница. Можеби ќе се закиселат две-три главици зелка, колку да се завитка некое сармиче, ќе се замешаат неколку тегли ајварче, а можеби ќе се испеглаат и едно-две килограми пиперки за една тегла и толку. Тука завршува приказната за зимницата, која потсетува на приказната за мравката и штурецот. Сега речиси сите се штурци. Немаат обезбедено храна за зима не затоа што цело лето свиреле, туку затоа што едноставно се нема пари со кои би се купиле продукти за зимница.

Потрошувачите се финансиски исцрпени, па за високите цени по пазарите ги обвинуваат производителите, кои, според нив, годинава изградија куќи од продажбата на домати и на краставици.

„Цела година не можеме добро да каснеме салата зашто цените на зеленчукот се безобразно високи. Според цените на храната, се чувствувам како да живеам на Запад, а според примањата, како да се наоѓам во Индија. Ние осиромашуваме, а земјоделците се богатат. Нема куќа во Струмица што е мала или скромна, а ние се туткаме во три соби. Ние како административци едвај врзуваме крај со крај, носталгични за деновите кога во изобилство јадевме барем она што е наше, домашно, а тоа е зеленчукот“, се жали скопјанката Наталија Тодорова.

„Факт е дека ова лето сме задоволни од откупните цени, но не и од производените количини, односно од приносите. Тие се значително намалени. На некои места и кај некои култури намалувањето е и до педесет отсто. Еве, за пример, доматите. Ако во минатите години од еден корен беревме од три до пет килограми, годинава береме едвај од еден до еден и пол килограм домати. Токму намалените количини овозможија постојано да има откуп, и тоа по цени повисоки од минатогодишните. Но, и покрај ваквите цени, кога ќе пресметаат земјоделците, имаат помали приходи од лани, бидејќи продале помали количества, а ова го потврдуваат нивните задолжувања во аптеките за семе и репроматеријали. Значи, комплетно задоволство од годинашната производствена сезона нема“, вели Ристо Велков, претседател на здружението „Агросојуз“, од Василево.

Струмичките локални власти се приклучуваат кон оцената дека годинава земјоделците не поминаа најсјајно. Оваа гранка, според нив, видела и подобри денови.

„Тоа што на пазарите во градовите потрошувачите плаќаат високи цени за градинарските култури, не значи дека земјоделците се збогатија. Цените се повисоки, но родот е помал. Поскапи се репоматеријалите, семето, ѓубривото, фолиите. Земјоделците имаат обрт на пари, но не и профит. Тие инвестираат пари, но и труд, кој никаде не им се брои, туку се' се собира на купче, се произведува, се продава и на крај се дели она што останало“, вели Зоран Ѓеоргиев, раководител на Одделот за регионален развој во Општина Струмица.

Тој смета дека лошите услови за производство ќе ја држат високо цената на земјоделските производи, барем уште два месеца.

„Цените остануваат високи делумно поради условите за производство, делумно поради препродавачите, кои ја користат ситуацијата и профитираат. Тие ја држат и ја диктираат цената на пазарите. Сепак, и без нив не се може, бидејќи не секој земјоделец може да си го продава производството на тезга на пазар“, констатира Ѓеоргиев. Тој вели дека се' што се произведува може да продаде, но проблем е цената и недостигот од организиран откуп.

„Големите трговци ги одредуваат цените. Малите играчи откупувачи или ќе се приспособат кон нив или ќе пропаднат. Наскоро и ’Агрокор‘ ќе профункционира, но тој не е во позиција да формира и да наметнува цени, туку само да ги следи цените што ги одредуваат другите “, заклучува раководителот на Одделот за регионален развој во Општина Струмица.

Каква и да е оцената на потрошувачите или на производителите, факт е дека годинешнава сезона за земјоделците поминува без газење и фрлање на родот во селските депонии и речните корита, без револт и жалби. Потрошувачите се бунат за цените, кои ��екојдневно ги дочекуваат по тезгите на пазарите, а земјоделците молчат, за разлика од минатите години кога во текот на целата сезона се жалеа, револтирани од ниските откупни цени. Годинава, сепак, е успешна за нив. Ќе видиме каква ќе биде за потрошувачите поради скапотијата што се вовлекува со секој дел од нивното секојдневје.

(Во изработката на текстот учествуваше и дописникот од Струмица)