Претходен број

За огновите на Бадник нема да важи законот

Полицијата ќе им прогледа низ прсти на бадникарските славеници

Жаклина Хаџи-Зафирова

Полицијата ќе им прогледа низ прсти на бадникарите кои за две недели се подготвуваат да го прослават традиционалниот христијански празник Бадник, кој се прославува на 6 јануари, еден ден пред Божик. Полицајците само за една ноќ додека трае православниот обичај ќе замижат и нема да ги казнат бадникарите, кои ќе палат огнови на јавни површини, каде што на големо ќе се пие и пуши и сосем извесно дека ќе има и купишта отпадоци.

Од полицијата најавуваат дека за бадниковата ноќ ќе подзаборават на белешките и „ќе бидат флексибилни“ околу прославата на празникот во пресрет на Христовото раѓање. Од МВР не се откажува од законското право да казнува и за време на празникот, но велат дека ќе го искористат „дискреционото право“ да бидат помеки во казнувањето.

Строгите казни, кои претходно се однесуваа и на правењето ајвар и печењето ракија на јавни површини, по се' изгледа дека нема да важат единствено кога ќе се организираат традиционалните празници на отворено. Барем така изгледа расположението во МВР, од каде што велат дека обичајните правила понекогаш се и над законот.

Премиерот Никола Груевски, кој пред две години беше василичарски кум, не демантираше дека и оваа година традиционално ќе гостува на познатите Мичурински средби во Скопје, каде што редовно го канат. Тој не кажа дали ќе даде некакви насоки околу палењето бадникарски или василичарски огнови, кое не е стриктно забрането во законот, како што е и случајот со ајварот, иако е забрането оштетување јавна површина. „Дали е законски или не, ќе кажат правниците“, вели премиерот. Сепак, тој не прецизираше дали за тоа ќе расправа и Владата.

Нашето прашање за славењето на Бадник ја затече и полицијата. Познато е дека на Бадник се палат огнови, се пие ракија, а сосема сигурно огромен број и пушат. Но, прашање е колку е сето тоа законски, посебно сега кога само неколку месеци од донесување на законот беа изречени десетици илјади казни за овие прекршоци.

„Палењето оган не постои како прекршок во Законот за јавна чистота, како што е случај и со ајварот, но ова прашање повлекува други прекршоци според законот“, велат советниците за јавен ред и мир во полицијата. Конкретно, тие го наведуваат член 14, според кој, меѓу другото, е забрането фрлање хартија, догорчиња, гуми за џвакање, амбалажи, земја, отпадоци од растенија. Нема ништо спорно и никој не може да им забрани на бадникарите да купуваат и да консумираат алкохол или да пушат цигари на отворено, но затоа, пак, забрането е фрлањето отпадоци, што е одредено во истиот член.

Прашање е кој ќе може да ги дисциплинира бадникарите кога реално, за да може да се санкционираат, ќе треба да се ангажираат стотици, можеби илјадници полицајци и инспектори за да дежураат буквално до секој бадникар. А, такви места за Бадник ќе има сигурно безброј.

„Станува збор за традиција, обичај и култура на живеење и нема ништо спорно дека полицијата ќе биде максимално флексибилна за да им овозможи на граѓаните да си го прослават Бадник како традиционален празник. Тоа значи дека ќе им се дозволи на граѓаните барем една ноќ да го прослават празникот според традицијата и обичаите“, објаснуваат полициските советници. Во исто време, апелираат до граѓаните да организираат посебни места каде што ќе се фрлаат отпадоци и догорчиња.

Но, ако полицајците регистрираат дека се оштетуваат клупи или инвентар во парковите или на јавните површини, сигурно дека ќе реагираат. Од септември, кога е донесен Законот за јавна чистота досега, МВР по разни основи изрекле 18.470 казни за прекршоци.

Спроти претстојната прослава на Бадник, Македонската православна црква повторно потсети на својот став дека кај нас Бадник се прославува повеќе пагански отколку според црковните канони. МПЦ не се согласува со начинот на традиционалното славење на Бадник кај нас со огнови и пиење ракија, што велат дека се задржало како пагански обичај.

„Славењето на Бадник е многу изменето, што се гледа преку начинот на кој се прославува со што се враќа паганството. Празникот се обесчестува со прејадување, мрсење и јадење колбаси кога е посна трпеза, како и препивање алкохол, што посебно се случува во Скопје. Тоа е надвор од прописите, барањата и учењата на црквата“, објаснува портпаролот на МПЦ, владиката Тимотеј.

Според него, дел од луѓето не се виновни поради ваквиот начин на прослава на Бадник, бидејќи можеби се работи за незнаење. Црковните правила предвидуваат Бадник да се прославува дома, на домашна трпеза со гранче кое симболизира младост. Гранчето се подмачкува со шеќер или мед за да има родна година и се става кај иконата. А, на трпезата може да се служи само по една чашка ракија.