ИНТЕРВЈУ

ВМРО-ДПМНЕ ги влошува меѓунационалните односи

Ермира Мехмети од ДУИ

Нашиот партнер гледа на интеграцијата во НАТО и во ЕУ како на некој вид опасност или загрозување на идентитетот,

Светлана Унковска

Во последно време во јавноста се слушаат разни варијации на тема што ќе преземете доколку и во јуни не се надмине спорот со името. Дали ДУИ има стратегија што ќе прави натаму?

Ние сме посветени на напорите за решавање на спорот до јуни. Многу сериозно ги сфаќаме и пораките од Вашингтон, како и од Брисел. Нивен заеднички именител е дека спорот мора да се затвори за да се отворат перспективите на државата. Нашиот принципиелен став е: мора да се размислува за алтернативи за компромисот, не за алтернативи за државата. Ако во континуитет се анализираат нашите позиции и дејствување, од формирањето на партијата до денес, ќе се согласите дека во ниту еден момент не сме отстапиле од ваквиот конструктивен пристап кон решавањето на спорот за името.



Повторно имаме предупредувања од европратениците Зоран Талер и Јоргос Шацимаркакис дека ако не се реши името на Македонија, и' се заканува дестабилизација од албанското население? Што значи тоа?

Досега се тврдеше дека Македонија може да опстои и без решение на спорот. Ако не го реши спорот нема да и' се случи меѓународна изолација и оти инвестицискиот бум, а со тоа и економската преродба, ќе продолжат со уште поголема динамика. Во практиката гледаме дека тоа не е токму така. Глобалната финансиска криза не ја заобиколи Македонија, стечајците секојдневно се пред Владата и пред Собранието. Комуникацијата со нашите меѓународни партнери станува се' потешка, особено по низа настани, настапи, изјави и преписки што се случија во последниов период, а за што сите сме сведоци. Доколку на оваа слика ги додадеме и кревките меѓуетнички односи, тогаш редно е да се прашаме која е формулата за излез од оваа состојба. Искуството покажува дека зачленувањето во НАТО и во ЕУ го нуди оптималниот одговор на сите внатрешни дилеми карактеристични за етнички, лингвистички и верски фрагментираните држави како Македонија и затоа мораме да бидеме фокусирани кон овој процес.



Коалицијата ВМРО-ДПМНЕ – ДУИ не функционира за многу значајни прашања, а Вашиот лидер Али Ахмети вели дека тоа е природно во демократијата. Сметате ли дека функционирате демократски?

Мислам дека нашите разлики се концептуални. Нашиот партнер, веројатно поради конзервативната матрица, се чини дека на интеграцијата во НАТО и во Е�� гледа повеќе како на некој вид опасност или загрозување на идентитетот, на чувството на припадност или вредностите за кои тие се залагаат. Имам впечаток како да не се согласуваме со нашите партнери за прашањето како го разбираме консензусот. Според нас, тоа подразбира заедничко учество во креирањето на политиките, но имам впечаток дека партнерот под консензус подразбира единствено заедничко гласање за политиките. Ова е квалитативна разлика. Се разбира, во демократијата тоа не е штетно. Напротив, ќе даде некакви резултати, во најмала рака ќе понуди одредено искуство на градење функционална плурална демократија, а јавноста ќе оцени дали таквата политика е победничка или поразителна за државата.



Впечаток е дека што и да се случува, внимавате да не го налутите партнерот ВМРО-ДПМНЕ, односно премиерот Никола Груевски. Во јавноста се говори дека е така поради интересот за поделба на тендерите. Што Ве прави толку толерантни во оваа Влада?

Се чини дека некој намерно одбива да го признае тоа дека ДУИ се однесува одговорно. Намерно се создава клима, според која, одговорноста се претставува како инфериорност, слабост или, во случајов, толерантност. Се поставува прашањето, кое однесување е спротивно на ова и дали таквото однесување ќе понуди одговор на отворените горчливи прашања, како што е спорот за името?



Во една пригода рековте дека ВМРО-ДПМНЕ и нејзиниот лидер си го дуваат рејтингот дома, но Македонија надвор остава лоша слика? Дали ДУИ се чувствува како жртва, бидејќи изгуби многу од својот рејтинг?

Не сакаме политиката на национализам да ја претвориме во политика на државата и можеби затоа се добива впечаток дека нашиот рејтинг паѓа. Подготвени сме да го издржиме и национализмот на нашите партнери, доколку нивна цел е да се реши спорот за името. Но, во исто време мора да признаеме дека политиката на возвишување само на една нација, јазик и вера во етнички поларизирани држави е поразителна за државата. ДУИ, сепак, не е најголем губитник во оваа констелација.



Зошто се случува Вие и други членови на партијата да излегувате со остри ставови за одредени потези на ВМРО-ДПМНЕ и на Груевски, а веднаш потоа Ахмети да ја смирува ситуацијата?

Ми пречи тоа што некој, веројатно намерно, се обидува да ме претстави како опозиционер. Постои разлика во тоа да зборувате во име на сопствената партија или на коалицијата, или во име на опозицијата. Јас говорам единствено во име на ДУИ, исто како што ВМРО-ДПМНЕ инсистира да говори и да спроведува политики на ВМРО-ДПМНЕ. Дојдени сме во ситуација кога реакциите се сфаќаат и се толкуваат многу подраматично отколку акциите. Моите ставови се единствено реакција на одредени акции, политики. Драмата, сепак, е во акциите, според тоа, забелешките на јавноста не би требало да се однесуваат на реакциите.



Иако Законот за антидискриминација е оценет како неевропски, сепак, гласавте за него? Зошто поддржавте Закон што не е во согласност со европските демократски принципи?

Да, гласавме за неевропски закон за да демонстрираме единство во коалицијата. Ниту бевме дел од дискусиите во комисиите ниту на пленарната седница. Ќе поддржиме измени на Законот за да се усогласи со европските директиви.



Сметате ли дека и ДУИ, како дел од власта, ќе треба да ја понесе одговорноста за влошените меѓунационални односи?

ДУИ постојано укажува дека одредени политики на ВМРО-ДПМНЕ придонесоа за влошување на меѓунационалните односи. Отворено ги критикувавме и се спротивставивме на јазичната политика во образованието што ја турка ДПМНЕ, го критикувавме „Скопје 2014“, аргументирано објаснуваме зошто на Македонија не и' е потребно светилиште на плоштадот на главниот град итн. Сега е време да го слушнеме одговорот на ДПМНЕ. Доколку ДПМНЕ инсистира дека единствено таа е заслужна за успесите на Владата, тогаш единствено ВМРО-ДПМНЕ треба да биде одговорна и за неуспесите.



Што се случи со Вашите предлози за дополнување на проектот „Скопје 2014“ со личности од албанската историја?

Контроверзноста на „Скопје 2014“ и натаму ја бранува не само домашната, туку и меѓународната јавност. На самиот почеток сакам да потсетам дека ДУИ ниту беше дел од проектот ниту, пак, некаде се гласало во некаква процедура за усвојување на еден таков проект. Тогаш изјавив и се' уште сум на ставот дека на „Скопје 2014“ му недостасува само уште еден ѕид за формално да се одбележи линијата на поделба меѓу Македонците и Албанците. Начинот на кој беше промовиран, но особено содржината на проектот се најава за враќање кон еден стар концепт на градење на државата: концепт на дезинтеграција место интеграција, концепт на етничка доминација место мултикултурализам и дух на етничка рамноправност. ВМРО-ДПМНЕ, од друга страна, пак, инсистира дека етничката доминација не е цел на проектот. Сепак, реалноста покажува дека се избегнува дебата за него. Редно е да се прашаме зошто се избегнува дебатата, доколку тој проект не ги провоцира меѓуетничките односи. Така, понудата на личности од албанската историја е обид да ја санираме штетата што ја предизвика грандиозната најава за ребрендирање на главниот град. И сега сме во очекување на одговорот од ВМРО-ДПМНЕ.