Дали апсењето полицајци е работа за славење

Кој ќе ги заштити граѓаните од криминал и корупција ако тие што треба да не' штитат се учесници во криминал

Горан Адамовски
Даниела Трпчевска

Четириесетината полицајци од граничниот премин Табановце уапсени во две акции минатата недела поради земање поткуп влегоа во списокот на успешните акции на Министерството за внатрешни работи (МВР) во борбата против криминалот и корупцијата. Додека врвот на полицијата се пофали дека продолжува со чесната практика за чистење на криминалот во своите редови, дел од експертите се прашуваат дали има место за фалење и гордеење или, пак, полицијата треба да се срами што има толку нечесни луѓе во нивните редови.

Се почитуваат ли стандардите при приемот на кадри во полицијата и води ли сметка раководството за нивните постапки и начинот на работење, се само дел од дилемите што се отвораат.

„По последните акции и приведувања голема група полицајци, министерката Гордана Јанкулоска треба да си поднесе оставка, бидејќи раководството на МВР е најдиректно одговорно за селекцијата и за вработувањето кадри во полицијата. МВР треба да ги заштити граѓаните од криминал и корупција, а сега се случува нешто сосема спротивно – тие што треба да не' штитат, се учесници во криминалот“, укажува Слаѓана Тасева, професорка на Европскиот универзитет. Според неа, на овој начин се нарушува довербата на граѓаните кон државните институции и се урива угледот на државата. Ако во криминал се вклучени најниските слоеви во полицијата, таа го поставува прашањето до кое ниво се шири тоа и кој го дозволил ваквото несовесно работење.

„Овие појави во полицијата покажуваат дека е изместен начинот на кој се врши селекцијата на кадри и е нарушен системот на кариера и професионализам во МВР, каде што очигледно има голем дефект“, смета Тасева.

Дека последните акции на полицијата не се нешто со кое МВР треба да се гордее е став и на професорот на Правниот факултет Никола Тупанчески. Тој се согласува дека МВР мора да расчисти со криминалот и корупцијата во своите редови, но, од друга страна, се прашува што се крие зад акцијата.

„Ова не е работа за славење. Треба да се расчисти во сопствените редови, но проблем е што ваквите случаи стануваат правило. Премногу често слушаме за корумпирани полицајци, поради што надлежните институции треба да утврдат до кое ниво одат коруптивните дејства“, вели професорот Тупанчески, прашувајќи кој, всушност, остана да работи на Табановце по апсењето на 40 полицајци?

Од друга страна, неговиот колега од Правниот факултет, професорот Гордан Калајџиев, ја поздравува акцијата на полицијата, бидејќи смета дека е доблесно тоа што МВР почнува да ги чисти сопствените редови, признавајќи дека и меѓу нив има појава на корупција. Неговите забелешки се однесуваат на трендот на спектакуларни апсења, кога приведените јавно се покажуваат пред телевизиските камери.

„Факт е дека во Македонија се' уште нема воспоставено стандарди што е тоа што смее, а што не смее да се објавува во јавноста, за што долго се води полемика во земјава. Во секој случај, повеќе позитивно отколку негативно ги оценувам ваквите акции на полицијата“, вели професор Калајџиев.

„Срамни акции и класично бегање од одговорност“, вака накратко ги оценува апсењата на полицајци на граничниот премин Табановце поранешниот министер за внатрешни работи, Љубе Бошкоски. „Не можам да разберам како и по 30 години од најмрачните социјалистички времиња, се' уште важи онаа нелогична максима дека низ мрежата се пуштаат крупните риби, а се фаќаат ситните“, вели тој.

Тој се сомнева дека и акцијата „Бумеранг“ ќе заврши како и акцијата „Змиско око“, која ги испразни патарините. „Таа акција заврши без судски епилог, а се сомневам дека и оваа ќе заврши слично, и покрај огромниот притисок што се прави врз независното судство. Кој во полицијата ќе понесе одговорност“, прашува Бошкоски, кој особено има забелешки за начинот на кој МВР ги изведува акциите.

„Во еден период во 1999 година, додека бев на чело на полицијата, започнавме со спектакуларни акции, кои имаа свои последици и за кои јас искрено жалам“, се потсетува ексминистерот Бошкоски.

И покрај многубројните критики изнесени во јавноста, врвот на полицијата и понатаму останува на ставот дека „борбата против криминалот во сопствените редови е еден од основните услови за успех во општата борба со криминалот“.

„Со години, не само МВР, туку и другите државни институции важеа за легло на криминалот и корупцијата што, впрочем, се одразуваше во сите меѓународни извештаи и рангирања на листата на ‘Транспаренси интернешенел‘. Изминативе две години, Македонија на таа иста листа напредна за 32 места и, конечно, последните две години почна да добива позитивни извештаи за борбата против корупцијата и криминалот“, вели Иво Котевски, помошник-министер за односи со јавност во МВР. Тој додава дека новиот Закон за внатрешни работи, во кој се воведува систем на кариера, битно ќе го подигне степенот на професионализмот во полицијата.

Проветрувањето на своите редови полицијата го започна во февруари 2007 година, кога беа уапсени 26 полицајци, девет цариници и тројца угостителски работници на граничните премини Табановце, Меџитлија, Деве Баир и Богородица. Цариниците и полицајците беа фатени на дело додека примале поткуп, а сето тоа било снимено со камера од агентите на МВР, кои биле инфилтрирани во царинскиот синџир.

Еден месец подоцна, МВР поднесе уште 19 кривични пријави против полициски службеници на граничниот премин Делчево. Полицајците беа уапсени, бидејќи пропуштале во земјава камиони со поголема тежина од дозволената. На нивно место беа поставени нови луѓе. Две години подоцна, се случи повторно апсење, кога за само една недела во суд беа спроведени 40 полицајци за земање поткуп.