Анализа

Озаконета кражба на Владата

Ерол Ризаов

Банкротот на државната каса не може да се скрие со долгови кон стопанството

Откако Владата е фатена на дело како го поткрадува стопанството, таа ја озакони кражбата. Преку ноќ го измени Законот за јавни набавки со кој си ги пролонгира долговите. Сега крадењето е легално. Исто како онаа стара прикаска кога Трпе не можел да му го врати заемот на комшијата, па не можел да заспие. Жената го посоветувала да му се јави на соседот на полноќ и да му каже дека нема да му ги врати парите. Сега комшијата нема да спие, а Трпе слатко заспал без долгови.

Македонската Влада ја претвори државата од најсигурен партнер во најголем измамник. Само нечесен партнер ги менува правилата за време на натпреварот. Едностраните измени на претходно склучени договори како што сега ги принудува своите комитенти Владата е рамно на државен рекет без преседан.

Разрешувањето на должничката криза во Македонија на ваков начин ја покажува јавно волунтаристичката филозофија на работење. Во уценувачките потези на кабинетот на Никола Груевски нема ни грам економска логика. Јавниот долг кој никој не го знае во државата се пролонгира пред ребалансот на буџетот со единствена цел македонските компании да го платат сонот „2014“ на Никола Груевски. Всушност, ваквиот државен грабеж ги отсликува последиците од примитивната популистичка политика, која не се базира на реалните можности на вкупното стопанство во Македонија, а уште помалку на можностите на граѓаните кои уредно ги плаќаат давачките кон државата полнејќи го буџетот. Разузданото трошење пари за остварување политички цели во објекти кои не се главниот приоритет на државата донесе до банкрот на државната каса. Никој не може толку да ја наполни колку што Груевски може да потроши.

Целокупната светска историја јасно кажува дека големите зданија и јавни објекти, кои влегуваат во таканаречената духовна, културна надградба, се градат кога државите го доживуваат свој процут И обратно, големите инфраструктурни објекти без кој не е можен понатамошен развој се градат за време на големите економски кризи. И наместо да се градат автостради, наместо да се градат хидро и термоцентрали, гасоводи и нафтоводи, регионални патишта, гасификација на градовите, Груевски се одлучи за изградба на политички споменици, музеи, театри, стадиони.

Се разбира дека и тоа и' е потребно на Македонија. Но, она што навистина е испуштено со години и за што е оправдана критиката на сите претходни влади во транзицијата, сега Груевски мегаломански сака да го надомести за еден мандат. Тоа е огромна цена за сиромашна Македонија, која таа не може да ја издржи. Но, најтрагично е тоа што политичкиот избор на Груевски како составен дел на партиската програма на ВМРО-ДПМНЕ е полн со погрешни приоритети. Тоа во оваа криза не се развојни капацитети. Тие не можат да привлечат ниту странски ниту домашни инвестиции. Споменици не се пресудниот амбиент за градење фабрики.

Банкротот на државната каса не може да се скрие со долгови кон стопанството. Тоа може само да биде привид, бидејки банкротството на шпекулативен начин се префрла од Владата во компаниите. Втората фаза се враќа како бумеранг кога ќе нема кој да и' плаќа на државата. Министерот за финансии, Зоран Ставрески, е зрел за кривична пријава, бидејќи ги крие долговите и не овозможува слободен пристап до информации кои не можат да бидат ниту деловна ниту државна тајна, бидејќи станува збор за буџетски средства и за пари на граѓаните на Македонија. Нема ниту една законска основа да се крие долгот на државата кон стопанството. Затоа се присутни и најразлични шпекулации кои не се без основа. Директниот долг на Владата само по основа на завршени, а не платени обврски достигнува 200 милиони евра. Само за Градскиот стадион во Скопје и за стариот театар износот е над 100 милиони евра. Во овие износи не се влезени сите објекти од „Визија 2014“, споменици, сали, триумфални капии, музеи, рококо-гаражи. Ако кон ова се додадат долговите на јавните државни претпријатија, на големите фондови за здравство, пензиско, патишта и на државните големи агенции, долгот станува баснословен. Притоа, не се пресметани и долговите по основа на поврат на ДДВ и други преземени обврски на државата. Заедно со долговите кон странство кои постојано се зголемуваат и драматичниот трговски дефицит, македонската економија е на колена.

Економската наука и практика е недвосмислена кога тврди дека ако државата е неуреден должник не се можни никакви економски реформи. Типичен пример за тоа е Хрватска, која влезе во голема должничка криза што предизвика и сериозни политички последици. Првата точка во економските реформи на премиерката Косор беше во рок од 45 дена државата да ги намири сите свои долгови за да може да воведе финансиска дисциплина. Македонската Влада тргна во спротивна насока, ги пролонгира роковите за враќање на долговите, дозакопувајќи го стопанството кое и онака се дави во меѓусебните повеќемесечни долгови и големата беспарица. Наместо да им помага на компаниите, Владата им стави уште еден голем намет. А

псурдноста на палијативното работење на Владата се гледа и од фактот што министерот Ставрески јавно признава дека некои компании не си ги плаќаат обврските кон државата: „Кога вие ќе платите, и државата ќе ги плати своите долгови“. Ова е навистина како мали Ѓокица ја разбира економијата.

Замислете ги управните одбори и генералните менаџери на компаниите на кои им е должник Владата. Тие пред себе имаат ултимативни и уценувачки анекс-договори кои треба да ги потпишат дека се согласуваат на новите владини услови или да одбијат. Во двата случаја, нема да добијат пари. Ако одбијат, ќе ја изгубат работата. Ем те тепаат ем не ти даваат да плачеш. Но, ако има разбирање за стравот на менаџерите на компаниите на кои им должи Владата, несфатлив е полтронскиот однос на стопанските комори кои се должни да ги штитат интересите на своите комитенти. Претседателите на коморите станаа продолжена рака на власта и против интересите на стопанството. Со овој катил ферман до стопанството Владата направи во својот шеснаесетник тежок фаул и наместо црвен картон, си досуди пенал во своја корист. Се разбира, тоа ќе биде Пирова победа. На крајот, пак некој ќе мора да го плати фантастичниот сон на Никола Груевски. Сметката секогаш стигнува. Јас знам кој ќе плати. А, Вие?