Претходен број

Длабок јазот пред денешната средба за името

ВМРО-ДПМНЕ го обвини СДСМ за велепредавство, а опозициската партија го нарече Груевски лицемер!

Оливера Војновска

Спроти денешната средба свикана со амбициозна намера државно-владиниот врв и партиските лидери да изградат заедничка позиција за името, јавноста е сведок на нова жестока пресметка на власта и на опозицијата и на уште една епизода од серијалот "предавници и патриоти". Токму поради тоа, во политичките кругови постои воздржаност за исходот на состанокот во Клубот на пратениците, кој се одржува еден ден пред стартот на њујоршката преговарачка рунда, на која се очекува медијаторот Метју Нимиц да презентира конечен предлог за решавање на спорот со името. Долгогодишниот претседател на Собранието, Стојан Андов (по изборите се тргна настрана од важните политички случувања) викендов ги повика клучните политички играчи да ги надминат суетите, да ги заборават кавгите и личната нетрпеливост и да се фокусираат на преговорите за името, на медијаторот Нимиц и да излобираат што е можно подобар предлог.

На денешната лидерска средба, која ја свика премиерот Никола Груевски, ќе присуствува и претседателот Бранко Црвенковски. Таму нема да биде преговарачот Никола Димитров, бидејќи денеска во Брисел треба да ја брани десеттата национална програма за членство во НАТО, по што патува за Њујорк.

Вчера ВМРО-ДПМНЕ го обвини СДСМ дека со последниот изнесен став за името испратиле охрабрувачка порака до грчката преговарачка страна. Според ВМРО-ДПМНЕ, СДСМ соопштил предлог кој ги урива позициите и единството на македонската преговарачка страна, угледот на Македонија, и претставува директно загрозување и откажување од македонскиот идентитет. Директорот на Центарот за комуникации на ВМРО-ДПМНЕ, Илија Димовски, на вчерашната прес-конференција праша дали ставовите и позициите на опозициската партија имаат некаков рок на траење. "Зошто последните ваши ставови во 80 проценти се совпаѓаат со ставовите на грчката преговарачка страна? Свесни ли сте дека со вашата најнова отстапка вие не само што го свиткавте вашиот партиски 'рбет туку пробувате да го свиткате и 'рбетот на нашата земја и 'рбетот на македонската нација ", изјави Димовски. Тој го обвини СДСМ дека за три години излегол со шест различни ставови за името. Димовски, цитирајќи изјави и интервјуа на Црвенковски, го потсети претседателот на државата дека на 17 јануари 2005 година изјавил: "РМ останува на ставот за двојна формула за името".

На пресот на ВМРО-ДПМНЕ екпресно одговорија од СДСМ. Во реакцијата на партискиот портпарол Емилијан Станковиќ се вели: "Лицемерниот Никола Груевски во 2004 година како тогашен опозиционен лидер на ВМРО- ДПМНЕ беше единствениот кој заедно со Грција го одби најдобриот предлог на медијаторот Нимиц кој претставуваше модифицирана двојна формула. Нашиот став за најважното прашање е јасен и прецизен. Го соопштивме во интерес на Република Македонија и нејзините граѓани, да се избориме за што е можно подобар финален предлог од медијаторот Нимиц. ВМРО-ДПМНЕ со враќањето на двојната формула, од која Никола Груевски лично се откажа уште пред самитот на НАТО во Букурешт, ја става Грција во поповолна положба во еден клучен момент од преговорите. Со ваквото несериозно однесување станува јасно дека ВМРО-ДПМНЕ работи да добиеме што е можно полош финален предлог, за да може Груевски полесно да го отфрли и да ги доведе преговорите во ќор-сокак, а Македонија и нејзините граѓани во трајна изолација". Во соопштението од СДСМ уште стои: "Ако сакавме да бидеме исти како владејачката партија денес, ќе посетевме дека во деведесеттите години ВМРО-ДПМНЕ им ветуваше на граѓаните дека ќе држи конгрес во Солун".

Значителна доза на резервираност дека денеска ќе се постигне единствен став за името може да се препознае и во изјавата на шефот на дипломатијата, Антонио Милошоски, кој од Охрид порача дека не е преголем оптимист и очекува дебатата да се сведе на бранење на различните ставови за билатералниот спор. Милошоски (кој ќе учествува на состанокот во Клубот на пратениците) смета дека "не треба да се очекува премногу од лидерската средба, таа може да биде само добар вовед за она што ни претстои допрва ". "Откако евентуално ќе имаме нов, конечен предлог за името и официјално на маса, тогаш ќе треба, со сета прагматичност, сериозност и одговорност, сите политички чинители повторно да заземат конечен став кој на најдобар можен начин ќе ги застапува македонските интереси", изјави Милошоски, кој учествуваше на конференцијата "Македонија во ЕУ - Одредница за Европа" во Охрид.

Тој му забележа на Заев за изнесената позиција на СДСМ за името - дека референцата БЈРМ треба да се замени со име со географска одредница без да се загрози македонскиот идентитет, јазик и култура, а опфатот на ова име да биде секаде каде што се употребува референцата БЈРМ. "Не сметам дека изнесувањето на секоја позиција во јавноста е добро од тактичка гледна точка, во моменти кога очекуваме едно финализирање на следниот предлог", оцени Милошоски. Според него, вториот недостаток на решението што го нуди СДСМ е тоа што изминатата една и пол година оваа партија секое полугодие имала различен став и секој следен став бил полабав од претходниот. "Покажувањето таква неконзистентност нема да биде од голема помош во преговарачкиот процес", смета шефот на дипломатијата.

Во однос на ставот за двојната формула за името, Милошоски вели дека "на упатените во овој процес треба да им е јасно оти не е препорачливо така лесно, одредена позиција што се градела со години, да се напушта без соодветна аргументација".

Новоизбраниот секретар на СДСМ, довчерашниот потпретседател Игор Ивановски, одговори на обвинувањата на Милошоски. "Тактичка грешка е кога Груевски одбива да го каже ставот со што ја става Грција во поповолна положба. Тактичка грешка е кога Груевски ќе се повика и ќе ја соопшти двојната фромула како негова позиција, позиција од којашто и тој самиот се откажа на самитот на НАТО во Букурешт, но и којашто одамна знаеме дека не е реалност и едноставно претставува свесно блокирање на преговарачкиот процес токму од страна на Груевски", изјави Ивановски.

Доскорешниот лидер на либералите, Андов, од Штип, каде што Либералната партија прослави 18 години од постоењето, им порача на Груевски, Црвенковски и на Заев: "Основно е многу внимателно да се работи со медијаторот Нимиц, на кого треба да му се објаснат нашите ставови. Не смее да се дозволи спорот да стане дневен пазар помеѓу политичките партии. Откако ќе му се објасни и ќе му се претстави вистинската слика за проблемот со името, очекувам да дојде до дефинитивен предлог од Нимиц".

Социјалистичката партија на Македонија преку соопштение изрази загриженост од развојот на настаните поврзани со решавањето на проблемот за уставното име и неединството во државниот врв по ова важно прашање за македонската држава и нација. Предлозите за измена на уставното име со најразлични додавки или географски одредници СПМ ги смета за класично нарушување на најсуштествените интереси на македонскиот народ.

ДОМ сугерира на денешната лидерската средба да се разгледа нивниот предлог разговорите во Њујорк да се водат во два чекора. Прво да се побара во ОН да се потврди нашиот идентитет, со што во графите за нација и јазик да стои м��кедонски, а потоа да продолжат разговорите за разликите околу името, кои, според партијата, тогаш би се воделе во многу порелаксирана и поконструктивна атмосфера.

Водечките партии на Албанците во Македонија, ДУИ и ДПА, на денешната средба нема да излезат со конкретни предлози за името и како врвен приоритет го потенцираат влегувањето на државата во ЕУ и во НАТО. Сепак, ДУИ, откако влезе во Владата, малку е повнимателна со истакнувањето на оваа нивна примарна цел, и велат дека проблемот со името е многу чувствителен за Македонците, па тие ќе бидат конструктивни и ќе го прифатат решението кое ќе го усогласат ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ. За ДПА примарна цел се евроинтеграциите и бара прашањето со името да се реши што е можно поскоро.