Исправна одлука, но во лош тајминг

Честитки во Собранието за признавањето на независноста на Косово

Ова не личи на одлука на суверена држава и што добива Македонија за возврат, вели Билјана Ванковска

Билјана Јовановска

Одлуката на Владата на ноќната седница да ја признае независноста на Косово кај политичките партии и аналитичарите предизвика различни реакции. За СДСМ, кој беше воздржан при гласањето во Собранието, спорни се формата на процедурата и тајмингот во кој се носи една ваква одлука.

„Владата, односно премиерот Груевски мораа да излезат со јасен став зошто Косово мораше да се признае токму сега. Конкретно, да кажат дали демаркацијата на границата со Косово ќе заврши на 1 ноември и дали имаме гаранции како Косово ќе ја именува нашата држава во билатералните комуникации. Не е в ред, ставот пост фестум да ни го соопштува министерот Милошоски“, вели поранешниот премиер Владо Бучковски.

Тој жали што ДУИ и ДПА немале чувство за прифаќање на дел од амандманите на СДСМ и Резолуцијата да се изгласа со консензус. „Станува јасно дека и овој потег е дел од договорениот пакет со ДУИ, но не знаеме, на пример, каков е ставот на оваа албанска партија во врска со отворениот проблем со Грција во однос на името на државата“.

За експремиерот Бучковски, исто така, е нејасно што толку драматично се случило во изминатите 24 часа, за еден ден по воздржаното гласање во ОН за Резолуцијата предложена од Србија, Македонија да го смени ставот. Со ова, вели, како држава покажавме несериозен и омаложувачки однос кон Меѓународниот суд на правдата. „Несфатливо е и тоа како се случи дента кога од посредникот Нимиц добивме полош предлог или сет-идеи за решавање на името на државата, Владата да заседава на итна седница за да го признае Косово“, заклучува Бучковски.

Проф. Билјана Ванковска забележува дека Владата, која со месеци се држеше до една неодредена и избалансирана фраза за условите и тајмингот на евентуалното признавање на Косово, одлуката ја донесе без да ја удостои јавноста со образложение зошто го сменила ставот и од каде е итноста.

„Со оглед на текот на настаните во изминатите години, ова тешко може да се нарече изненадување. Но, впечаток е дека овде не станува збор за одлука на Влада на суверена држава, која откако ги одмерила сите аргументи, донела независна одлука“, вели Ванковска. Таа потенцира дека „наводното барање на албанските партии за донесување резолуција во Собранието требаше да му даде легитимитет на чекорот што беше инициран однадвор. Божемната коинциденција со црногорското признавање упатува на тоа дека одлуката е донесена под силен притисок на САД, особено по моралната победа што ја однесе Србија во Генералното собрание на ОН. Косово е многу повеќе од регионално прашање; овде се одмеруваат силите на САД и на Русија“. Ванковска нагласува дека ние повторно не сме успеале да ја разрешиме ситуацијата со отворените прашања со Косово, ниту да го ублажиме ударот кој сигурно ќе следува во вид на заострување на односите со другиот наш сосед Србија. Најлошо од се', нагласува таа, е тоа што се „ставивме во клинч меѓу традиционалните пријатели Србија и Грција и тоа во момент кој е клучен и од аспект на битката за проблемот со името. Не успеавме да добиеме ништо за возврат за признавањето на Косово (од западните сојузници), а Грција го демонстрираше своето пријателство со Србија со гласањеето во ОН“.

„Мило ми е што Македонија, конечно, ја призна независноста на Косово“, вели аналитичарот Суад Мисини и потсетува дека самиот шест-седум месеци јавно укажувал дека ова требало да се стори многу порано. „Владата згреши што дури сега го призна Косово и тоа од повеќе причини“. Првата, според Мисини, е што признавањето требаше да биде инхерентен став на Владата, а не да биде толкувано како притисок од албанските политички партии, од регионалните фактори или од светските велесили. Второ, сега особено е многу очигледно дека признавањето доаѓа како резултат на притисокот на големите сили по таканарачената дипломатска победа на Србија во ОН, по што владата во Белград стана понервозна.

Сепак, Мисини укажува дека сега не треба да паничиме, туку како држава да застанеме зад таа одлука и да ги санираме работите кои на дипломатско ниво Владата досега требаше да ги реши со Србија. Наедно, изразува надеж дека македонската Влада ќе извлече поуки од задоцнетото признавање на Косово.

Тито Петковски, лидерот на НСДП, смета дека признавањето на Косово е процес кој како држава не можевме да го сопреме, особено што станува збор за наш сосед со кој треба да имаме добри односи. „Еден значаен дел од граѓаните на Македонија со албанско етничко потекло одамна инсистираат македонските власти да ја признаат независноста и да воспостават дипломатски односи со Косово“, вели шефот на НСДП.

Во однос на реакциите на Србија, Петковски сугерира „македонската Влада да води избалансирана политика, за да не се случи да затвора еден, а да отвори друг проблем. Зашто во тоа се гледа умешноста на политичарите - да ги обезбедат македонските државни интереси и да ги унапредат односите со сите соседи“.