Сиромаштијата во Македонија е  непобедлива

Според најновите податоци на државната статистика, стапката на сиромаштија во 2008 година била 28,7 отсто

Нина Нинеска-Фиданоска

Сиромаштијата во земјава никако да мрдне надолу од зафаќањето близу една третина од населението. Со години наназад во Македонија е сиромашен речиси секој трети човек, што значи дека неговиот животен стандард е под нивото што е минимално прифатливо за нашата држава.

Државниот завод за статистика вчера го објави најновиот податок за стапката на сиромаштија за 2008 година, која изнесува 28,7 проценти. Експертите се убедени дека за годинава сигурно ќе се регистрира многу повисок процент, со оглед на силното влијание на економската криза, која токму во 2009 година најсилно удри врз македонската економија, оставајќи без работа илјадници вработени, особено во секторот на индустријата.

Ако се погледнат статистичките податоци за тоа како се движела стапката на сиромаштија во изминатите неколку години, се доаѓа до заклучок дека таа, и покрај многуте ветувања на сите досегашни влади оти приоритет ќе им биде подобрување на живејачката на граѓаните и помалку сиромашни луѓе во Македонија, никако да оствари значајни надолни поместувања, движејќи се секогаш околу оние високи 30 проценти.

Па така, во 2004 година сиромаштијата изнесувала 29,6 отсто, во 2005 била на ниво од точно 30 проценти, додека во 2006 година имала мал благ пад, сведувајќи се на 29,8 отсто. Во 2007 година стапката на сиромаштија во Македонија изнесувала 29,4 проценти, а во 2008, последната година за која е измерена оваа појава, сиромаштијата изнесува 28,7 проценти. Економистите се убедени дека за 2009 година овој процент ќе оди нагоре како последица на светската криза.

Но, според аналитичарот Ден Дончев, воопшто не треба да се поставува прашање на тема дали сиромаштијата се намалила или зголемила за некој минорен процент, туку целото внимание да се насочи кон фактот што огромен број од нашите граѓани живеат во сиромаштија, а државата не презема никакви чекори. „Толку високиот процент на сиромаштија укажува на непочитување од страна на државата кон сиромашните граѓани. Без разлика што има мало намалување во 2008 година или, пак, ќе има одредено зголемување за 2009 година, факт е дека огромен дел од нашиот народ живее во сиромаштија, а не преземаме никакви чекори. Досега не е направена сериозна стратегија за тоа како државата планира да се бори со тој огромен децениски проблем. Значи, суштинското прашање е зошто власта сериозно не се залага околу овој проблем, а не дали процентот е 28, 29 или 30. Толку висок процент бара силна стратегија и конкретни потези, но досега Владата не ги презеде“, изјави Дончев за „Утрински“.

Според него, природен излез за намалување на сиромаштијата е економскиот раст на земјата. „Но, за значајно да се намали стапката на сиромаштија во Македонија, неопходно е економскиот раст да изнесува најмалку 5, 6 или 7 отсто и тоа континуирано во следните десет години, па за да може значајно да се намали стапката на сиромаштија. Тоа е природниот пат“, вели овој експерт.

Меѓутоа, според него, проблемот е што оваа Влада, и со тие ресурси што ги има моментни, не може да го избере најдобриот начин и мерки за барем малку да се ублажи сиромаштијата. „Се' уште се трошат големи суми државни пари за рекламирање на Македонија како поволна дестинација за инвестиции во светските медиуми, а од овие реклами досега немаше никакви ефекти. Затоа, прашање е на избор дали тие, на пример, 5 милиони евра, ќе се потрошат на спотови или, пак, на некои конкретни чекори, иако мали и постепени, за ублажување на проблемите на луѓето што живеат во сиромаштија“, потенцира Дончев.

Инаку, според податоците на државната стататистика, најранливи категории се семејствата со повеќе членови, невработените и семејствата во кои глава на домаќинството е лице со завршено максимум основно училиште. Попрецизно, дури 57 отсто од најсиромашните имаат по пет или повеќе членови, а 43 проценти од сиромашните се невработени. Повеќе од половината сиромашни имаат завршено само основно образование.

Примањата што ги остварувале лани семејствата, главно, не ги задоволувале нивните потреби. Над 40 отсто од анкетираните граѓани се изјасниле дека платите не им стигаат, а само 5 проценти рекле дека можат да живеат со заработувачката. Половина од испитаниците тврдат дека исто живееле и во 2007 година, на 10 отсто состојбата многу им се влошила, а само 0,5 проценти живееле подобро. На прашањето со колку пари би можеле да ги задоволат потребите, над една третина од испитаниците рекле дека им се потребни повеќе од 500 евра месечно за нормален живот.

Според светските стандарди, под прагот на сиромаштија живеат семејствата кои можат да потрошат помалку од 2 долара дневно. Нашите показатели не даваат конкретна сума со колку пари живеат семејствата кои се класифицирани како сиромашни. Државниот завод за статистика само објаснува дека „како сиромашни се сметаат лица, семејства и групи лица чии ресурси (материјални, културни и социјални) се на такво ниво кое ги исклучува од минимално прифатливиот начин на живеење на земјата во која живеат“. Линијата на сиромаштија, пак, е дефинирана како „ниво на животен стандард што треба да се достигне за едно лице/домаќинство да не биде класифицирано како сиромашно“.