Мое ќоше

Кој да го угаси пожарот

Ерол Ризаов

Она што го гледаме со ужас на улиците е производ на погрешна политика

Низ кошмар, на јаве, на најлош начин деновиве се потсетуваме на времето непосредно пред меѓуетничкиот конфликт 2001 година и на драматичните настани пред распадот на Југославија. На скопските, струшките, гостиварските, тетовските улици, на спортските терени, низ медиумите, низ социјалните мрежи се разгорува меѓуетничкиот жар кој очигледно никогаш не бил ни изгаснат. Дали е можно само по 20 години повторно да се соочиме со најстрашните последици по Втората светска војна што ја растурија и ја полија со крв до колена бивша Југославија. Длабоката меѓунационална омраза и нетрпеливост затскриена зад лажното братство и единство букна со таква жестокост која го вчудовиди светот. Гледаме, тие огнови уште горат.

Како и сите работи поврзани со меѓуетничките и меѓуверските конфликти, прво почнуваат од политичките кабинети и удобни фотелји, од научните и интелектуални средини, од меморандуми на академици загрижени за судбината само на својата нација, од конференциските сали и ТВ-студија каде што осведочени подбуцнувачи инквизициски ги бранат интересите само на сопствената нација, а се понижува и навредува другиот, различниот, како единствен виновник за сите несреќи, зла и целата беда што не' снајде. Никој не чисти во сопствениот двор. Никој не го гаси својот пожар. Пироманите не гасат. Тие палат. Самоуверено настапуваат медиумските мајстори за застрашувачки вести и ексклузивни стории за злоделата на другиот. Се штанцаат нови историски документи и научни вистини, нови енциклопедии и истории за славното минато кои дотогаш народните непријатели ги криеле. Следуваат грозоморни јавни сведоштва за неправдите што му се прават само на мојот народ, па одиме гордо на големи митинзи да ги избереме повторно нашите вождови и спасители, чувари на националното достоинство и идентитет. Во таков амбиент се ројат патриоти кои се подготвени животот да го дадат за Татковината.

Обично големата трагедија почнува со убиство како некогаш во Сараево, ако паметите убиство на свадба, или со делење правда со пиштол за банална расправа, може да се почне лесно и со з��палени знамиња, цркви и џамии, со улични тепачки, на трибини, во автобуси, на забави, во дискотека... сегде може да бувне пожар ако е висока температурата. Следуваат сликите од: „Убаво горат убавите села“.

По трагедиите, како и пред нив, пак, ќе настапат генералите по битките и мудросерковците да ни објаснуваат кој е повеќе виновен, кој прв почна, како можеше да се избегне катастрофата, колку е виновна власта, колку опозицијата и милион други јалови и непотребни производи на луѓе кои со децении страдаат од логореја и не се симнуваат од пред камерите одработувајќи храбро да ги удираат по рамо како народни херои кога ќе одат на пазар или кога ќе седнат во крчма. Додека другите во име на тоа товарат богатства и ја држат власта.

Македонија среќно и со искуството на неколкумина умни луѓе кои веќе ги анатемисавме, со традицијата на добри комшиски односи, која е присутна на овие простори повеќе векови, успеа да ги избегне стравотиите на распадот на Југославија. На речиси идентичен начин ја избегнавме и граѓанската војна која беше на повидок во воениот конфликт 2001 година. Не навлегувајќи во високоумни стратегиски анализи колкави се сличностите и разликите на тогашната и сегашната криза, едно е сигурно - последиците можат да бидат исти или покатастрофални. Во таква ситуација добро е познато кој треба да го гасне пожарот. Пожарникарите се дел од институциите на системот. Повикувањето кога веќе гори на училиштата, родителите, педагозите... тоа е веќе сигурен знак дека е испуштена работата од раце. Предолго чекаше власта да се разгорат огновите, па да покаже подготвеност за интервенција.

Во држава која има искрена определба да гради мултиетничко, мултикултурно, мултиконфесионално и демократско општество целиот образовен, правен и политички систем почива на тие фундаментални основи. Македонија ни по 20 години независност не покажува подготвеност да гради граѓанско општество, ниту, пак, има искрени определби да гради мултиетничко општество. Ова што го гледаме деновиве со ужас на улиците е производ на таа погрешна политика.